Zamların devamı gelecek

Doğalgaza yüzde 15 zam gelirken, gazı pahalıya ithal eden hükümetin maliyet bazlı fiyatlamaya geçmesiyle zamların arkasının gelmesi bekleniyor.

Elektrikten bir ay sonra doğalgaza da yüzde 15 zam gelmesi fatura yükünü artırdı. Avrupa’ya kıyasla doğalgazın çok yüksek fiyatla ithal edilmesi ve hükümetin maliyet bazlı fiyatlamaya geçeceğini ilan etmesi, önümüzdeki dönemde doğalgaza yeni zamların geleceğini gösteriyor.

İthalat pahalı
Avrupa’da doğalgaz fiyatı temmuzda 120 dolar/kscm’ye (kilo kalori metreküp) kadar gerilerken Türkiye’de aynı dönemde fiyat 288 dolar/kscm oldu. Aradaki fark tam yüzde 140’a ulaştı. Merkez Avrupa Gaz Hub’ı (CEGH) ve TTF verilerine göre, Avrupa’da doğalgaz fiyatları Ekim 2018-Temmuz 2019 döneminde 290 dolardan 120 dolara kadar düşerken, 2020 yılında da ortalama fiyatın 200 dolar seviyesinde kalması öngörülüyor. Konuya yakın kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre, aynı dönemde Türkiye’nin ithal ettiği doğalgazın fiyatı 270 dolardan 288 dolara yükseldi.
CHP Enerji Komisyonu Başkanı Necdet Pamir, Avrupa’nın Rusya ile yaptığı sözleşmelerde spot piyasadaki LNG’yi de (sıvılaştırılmış doğalgaz) fiyatlama formülüne eklediğini ancak Türkiye’nin sadece petrole endeksli yüksek fiyatla gaz almaya devam ettiğini söyledi. Dünyada LNG’de arz fazlası olduğunu ve fiyatın düştüğünü, Avrupa’nın bunu Rusya’ya karşı pazarlık kozu olarak kullanabildiğini belirten Pamir, Türkiye’nin ise Rusya ile yakın ilişkilerine ve TürkAkım projesine rağmen fiyatı düşüremediğine dikkat çekti. 11. Kalkınma Planı’nda yurtiçinde doğalgaz satışında maliyet bazlı fiyatlamaya geçileceğinin yazıldığını hatırlatan Pamir, doğalgaza yeni zamların gelmesinin muhtemel olacağını dile getirdi.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz, doğalgaz ithalatında spot LNG payının yüzde 5 civarında olduğunu, LNG’nin de Cezayir ile Nijerya’dan uzun vadeli sözleşmelerle yüksek fiyattan alındığına dikkat çekti. Uzun vadeli boru hattı ve LNG sözleşmelerinin gözden geçirilmesi gerektiğini belirten Türkyılmaz, maliyet bazlı fiyatlamayla doğalgazda yeni zamların geleceği uyarısında bulundu.

GAZ FATURASI YÜZDE 15 ARTTI
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), doğalgaza konutlar ve küçük sanayi kuruluşları için yüzde 14.97, büyük sanayi kuruluşları (yılda 300 bin metreküp üzeri tüketim) ile organize sanayi bölgeleri ve sıkıştırılmış doğalgaz üretim tesisleri için yüzde 13.73 oranında zam yaptı. Böylece asgari geçim standartlarına sahip dört kişilik bir ailenin doğalgaz faturası aylık ortalama 183.21 TL’den 206.6 TL’ye yükseldi. Doğalgaz faturasının asgari ücret içindeki payı ise ortalama yüzde 9.07’den yüzde 10.22’ye ulaştı. 

1 Ocak 2018-1 Ağustos 2019 döneminde tüketici fiyatları (enflasyon) yüzde 26.3 artarken, doğalgazda fiyat artışları konutta yüzde 33.8, sanayide yüzde 118.3, santrallerde yüzde 116.1 oldu.

FİYAT, MALİYET BAZLI OLACAK
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu’nun verilerine göre, 1 Temmuz 2019 itibarıyla Botaş maliyeti 1.97 ile 2.20 TL/m3 olan doğalgazı, elektrik üretim tesislerine 1.65 TL/m3 fiyatla maliyetinin yaklaşık yüzde 16-26 altına, büyük sanayi kuruluşlarına 1.35 TL/m3 fiyatla maliyetinin yüzde 32-39 altına, küçük sanayi kuruluşları ve konutlar için ise maliyetin yarısının da altına fiyatla satıyor. BOTAŞ kentsel doğalgaz dağıtım şirketlerine konut tüketicileri için gazı 0.89 TL/m3 fiyatla satıyor olsa da, kentsel dağıtım şirketlerinin yüksek hizmet bedellerinin ve katma değer vergisinin de alış fiyatına eklenmesiyle konut tüketicileri için fiyat İstanbul’da 1.37 TL/m3, Ankara’da 1.46 TL/m3 seviyesinde bulunuyor.

TBMM’de kabul edilen 11. Kalkınma Planı’nda yazdığı gibi önümüzdeki dönemde doğalgazda maliyet bazlı fiyatlamaya geçilirse ve ithalat fiyatlarında ciddi bir düşüş sağlanamazsa doğalgazda yeni zamların gelmesi bekleniyor.