Zorunlu BES kapıda

Hazine ve Maliyet Bakanı Berat Albayrak, geçen hafta açıkladığı “Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019” kapsamında, tüm paydaşların katılımı ile “Kıdem Tazminatı Reformu” yapacaklarını ve kurulacak “Kıdem Tazminatı Fonu”nun bireysel emeklilik sistemine (BES) entegre edileceğini söyledi. Ancak yeni kıdem tazminatı sistemi, detayları henüz ortaya çıkmasa da önceki tartışmalar ışığında getireceği hak kayıplarının yansıra, bugün 45 yaş altı çalışanları için ‘otomatik’ olan BES’i, tüm çalışanlar için ‘zorunlu’ hale de getirecek.

Kesinti sorunu
Albayrak’ın açıklamalarına göre çalışanlar, kazançlarıyla orantılı (azdan az çoktan çok) olarak zorunlu BES (tamamlayıcı emeklilik) içinde ele alınacak. Çalışan ve işverenden yapılacak kesintiler BES ile entegre Kıdem Tazminatı Fonu’nda toplanacak. Bilindiği gibi bugün çalışanlar, şartlar oluştuğunda kıdem tazminatını her yıl için 30 gün üzerinde alıyor. Bunun fonla sağlanabilmesi için yüzde 8.2’lik kesinti yapılması gerekiyor. İşverenlerin buna karşı olduğu, yıl başına 15-20 güne denk gelen oranda kesinti istediği biliniyor. Ayrıca işçiler, bugün son ücret üzerinden alınan kıdem tazminatının bu özelliğinin fonla kaybolacağını ileri sürüyor.
Kıdem tazminatı fonu sonrası işçilerin hangi şartlardaki kıdem tazminatı alacağı da önemli bir tartışma konusu. Öne çıkan tazminat alma yöntemi ‘emeklilik hakkı’nın elde edilmesi. ‘Konut edinme’ de konuşuluyor.

Kıdem Tazminatı Fonunun, henüz netleşmese de BES’te olduğu gibi ‘bireysel hesap’larda tutulması bekleniyor. Uzun yıllardır mevcut kıdem tazminatı sisteminde olanların durumu ise ayrıca değerlendirilecek.

İşçiler karşı
İşçi temsilcileri hem Kıdem Tazminatı Fonunu hem bunun BES’le entegrasyonuna karşı. İşsizlik Fonu’nun işveren ve mega projeler için kullanıldığını hatırlatan DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, bu nedenle zorunlu BES’e karşı olduklarını açıkladı. Çerkezoğlu, “Zaten düşük olan ücretlerden yeni bir vergi alınmak isteniyor. Bu fonlar yalnızca devletin ihtiyaçlarını karşılamak için oluşturuluyor” dedi. Geçen yıl 6 milyon çalışanın otomatik BES’ten çıktığını hatırlatan Türk-İş ise “Zorla tasarruf olmaz. Asgari ücretli işçi nasıl tasarruf yapacak?” vurgusu yaptı.