Kazablanka’da Hotel Centrale’yi bulması haritaya göre kolay; ismiyle müsemma, merkezde bir oteldir. Şehrin daracık sokaklarında, tarihi mahallede olmalı. Tahminimize güvenip elde valiz yürüdük, arıyoruz.
Kargacık burgacık, çıkmazı bol yerlerden geçerken birine adres sormak hatasında bulunduk. Az biraz İngilizcesiyle kılavuzluğa kalkışan adam bizi peşine takıp otel kapısına götürdü, avuç açtı. Fas Kralı VI. Muhammed’in turistik ülkesinde yasakladığı dilenciliğin böylesine hayır denilemez; avucuna saydık.
ASIRLIK YAPI
Hotel Centrale üç katlı, 1927 yapımı, koloni dönem mimarisiyle bezenmiş, geniş tavanlı, büyük pencereli kütlevi yapı; asırlık bir tarih. Civardaki kahvelerde erkekler gün boyu naneli çay içip oturuyor, aralarında kadınlar da var. Ortalık sakin!
Sokaklardaki açık, aralık veya kapalı birtakım kapılardan girip çıkan telaşsız Afrikalı kaçak göçmenlerin gölgesi de görülmese şehir nefes almıyor sanırsınız.
Afrikalılar belli ki horanta işleri yapıyor; bir süpürgenin ucundan ikisi üçü tutuyor. Gün geçti gitti; dokların ardında, Atlas Okyanusu’nda güneş nazlanarak battıktan sonra, gece ağır ağır, sokakların şamatasıyla birlikte geldi. Yıllar yılı, üstüne boya atıla atıla ayakta kalmış o güzelim pencere kanatlarından bağırtılar, çağırtılar içeri sızdı, odayı doldurdu; uyku tutması müşkül. Öyle böyle insan yine de uyuyor, sabah oluyor, tekrar yollara, hatta demiryollarına düşülüyor.
Fas’ın modernleşmesine eşlik eden en önemli örüntü demiryolları. Trenlere diyecek yok! Demiryolları en modern Avrupa ülkesinden geri kalır değil.
Tangier’de gar çıkışı Akdeniz’e açılır; İspanya sahilleri bir silüet gibi karşıda. Cebelitarık Boğazı’nda sahil güvenlik pek meşgul. Tanca’dan 14 kilometre uzaklıktaki İspanya’ya ulaşıp Avrupa’ya ilticaya kalkışan Afrikalıları takipteler.
Arap-Emevi ordusunu 711’de İspanya’ya geçirip “Gemileri yaktım, geri dönüş yok!” diyen Tarık Bin Ziyad’dan devşirme adıyla Cebelitarık’ta deniz ürkütücü ıssızlıkta.
Kıyıdaki Ummanzat Ormanları’na kadar ulaşıp saklanan Afrikalı kaçaklar SubSahara adıyla anılan Nijer, Çad, Mali, Burkina Faso, Senegal, Nijerya gibi ülkelerden gelmiş binlercesidir. Hepsi ıssız, korkunç dalgalı denize atılmaya cüretkâr.
35 milyonluk ülkeye 2024’te Sahara’dan gelenler 700 bin civarındaydı. Boğaz tokluğuna bir işin ucunu tutuyor, karşıya geçmeyi hep bekliyorlar. Zaman zaman polis kaçakları topluyor; tekrar çöle bırakılıyorlar. Onların trajedisi bir başka, Avrupa’ya gitmek üzere yola çıkanlarınki ise bambaşka. Avrupa Birliği’nden “Acil Müdahale Fonu” kapsamında yılda 400 milyon Avro kaçak göçmen yardımı alan Fas’tan, yine de başarıp kapağı İspanya’ya atanlar oluyor.
BİR AŞK HİKÂYESİ
Cebelitarık’ta yaşamla ölüm arasında cebelleşenlerin hikâyesini duyuyor, vah vah diye üzülüyoruz; hepsi o! Geride kırık hayatlar, yıkık ümitler, onarılması zor acılar bırakarak geçip gidiyorlar; bazı bazı aşk hikâyesi de kalıyor geriye.
2018’de Ganalı Saman adındaki genç bir erkek başkent Rabat’ta öğretmen olan Safia adlı Faslı kadınla tanışır; âşık olurlar. Safia Avrupa’ya kaçma hazırlığındaki sevdiği adamı bırakmaz; onunla şişme bota binmeye razıdır. Yola çıktıkları bir alacakaranlıkta şişme bot batar, denizin huşuneti içinde ve Safia’nın çaresizliğinde Saman kaybolur, kadını İspanyol deniz polisi kurtarır. Hastane acilindeyken talihsizliğinin tuhaf müjdesini alır: Hamiledir!
Faslı romancı, 1938 doğumlu Mübarek Rabi’nin “Akdeniz’in Batısı-Gharb al-Mutawassit” başlıklı eseri denizde sonlanan bu gerçek olayın, büyük aşkın ve bir bebekle devam eden hayatın acıklı, hüzünlü hikâyesini bize aktarır.
1997 yapımı “Titanik” filminde Leonardo DiCaprio’nun canlandırdığı İrlandalı göçmenin buzlu suda boğulurken sevgilisi Rose’u oynayan Kate Winslet’i bir salın üstünde bırakışına ait o acıklı sahneyi hatırlayarak romanı kapatırız.
