Jinekoloji muayenesinde yüzyıllardır kullanılan bir alet olan spekulum, kadın cinsel sağlığı için büyük öneme sahip. Ancak jinekolojideki önemine karşın birçok kadın konforsuz tasarımı dolayısıyla aletin ağrı ve acıya neden olmasından rahatsız.
Yapılan araştırmalar göre dünya genelinde kadınların yüzde 35’i pelvik muayene sırasında kullanılan bu alet sebebiyle ağrı, acı, utanç ve korku yaşıyor. Bunun sonucunda da kadınlar sağlıkları için hayati öneme sahip genital muayeneden kaçınıyor.
Delft Teknik Üniversitesi’nden Ariadna Izcara Gual ve Tamara Hoveling’in ortaya çıkardığı yeni jinekolojik muayene aleti tasarımı ‘Lilium’, dünya çapında büyük ilgi topluyor. Tasarımlarında kendi pelvic muayine deneyimlerinden yola çıktıklarını ifade eden Gual ve Hoveling, amaçlarının kadınların acı ve ağrı yaşamaksızın jinekoloji tetkiklerini yaptırabilmesi olduğunu belirtiyor.
Kadın doğurganlığını temsil eden Zambak çiçeğinden aldıkları ilhamla tasarımlarına yön veren Gual ve Hoveling’in kadın anatomisine uygun spekulumu hem her vücut tipine uygun hem de acısız bir yöntem sunuyor.
‘KADIN ANATOMİSİ ERKEK PERSPEKTİFİYLE İNCELENİYOR’
Tıp dünyasındaki bu yeni gelişmeyle ilgili Cumhuriyet’e konuşan TTB Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu Yurütme Kurulu Üyesi ve Şanlıurfa Tabip Odası Genel Sekreteri Dr. Derya Bulgur, “Bu yeni tasarım bizleri de çok heyecanlandırdı, uzun zamandır hayalini kurduğumuz bir şeydi. Kadınların sağlık sistemi içerisindeki özgün ihtiyaçlarının görünürlüğü açısından çok önemli bir adım” dedi.
Toplumsal cinsiyet normlarının uzun süredir kadınların sağlık hizmetlerine erişimini belirlediğini kaydeden Bulgur, “Aslında tıp tarihi kadınların sağlık alanından uzaklaştırılması hikayesi. Zaman içerisinde sağlık hizmeti veren kadınların sayısının azalması sonucunda bu alan giderek erkek beden ve ihtiyacına odaklanır hale gelmiş. Bu sebeple kadın anatomisini ilgilendiren konular dahi erkek perspektifiyle incelenir olmuş” açıklamalarında bulundu.
Mevcut spekulumun erkek odaklı tıbbın bir sonucu olduğunu belirten Bulgur, “Kadının fiziksel ihtiyaçları ve anatomisi yeterice gözetilmeden tasarlanmış, otoritenin muayene edende olduğu bir alet. Bu nedenle birçok kadının zaten bir tabu olarak gördüğü vajinal muayeneyi iyice zorlaştırıyor ve kadınların tetkikten kaçınmasına sebep oluyor” dedi.
Bulgur, yeni spekulum tasarımının önemine dikkat çekerek, “Hem görsel olarak hastanın gergin durumunu rahatlatan hem de kullanılan malzeme dolayısı ile konfor sağlayan bir tasarım tercih etmeleri çok yerinde olmuş. Ayrıca vücut sıcaklığı ile bütünleşmesi de rahatsızlık hissini oldukça azaltıyor. Dolayısıyla spekulumun yeniden şekillendirilmesi kadınların jinekolojik muayeneye gitmesinin önündeki engellerden birini kaldırmış oluyor” dedi.
Bulgur “Özellikle tasarımın sahiplerinin kadın mühendisler olması bizim için çok değerli. Ardındaki hikayeyse çok anlamlı. Tasarımcılar kendi yabancılaştırıcı ve acı verici deneyimlerinden yola çıkarak kadınları önceleyen bir fikir ortaya çıkarmışlar. Öte yandan spekulumun cinsiyetçi ve ırkçı tarihine karşı da bir alan açmaları çok değerli” değerlendirmesini yaptı.
