Türkiye bir güne daha yasak ve sansürle uyandı, BTK kararıyla Instagram engellendi

Sosyal medya uygulaması Instagram, dün herhangi bir açıklama yapılmadan erişime kapatıldı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) sitesinde, Instagram’ın mahkeme kararı olmadan “katalog suçlar” nedeniyle kapatıldığı belirtildi. Kararın; İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un, Hamas İdari Büro Şefi İsmail Haniye’nin Tahran’da öldürülmesinin ardından Instagram’da yayımlanan taziye mesajlarının “gerekçe gösterilmeden” kaldırılması nedeniyle “Bu çok açık ve net bir sansür girişimidir” tepkisini göstermesinin ardından alınması ise dikkat çekti. 

Konuya ilişkin avukat Doç. Dr. İsmail Yüksel, demokrasinin olmazsa olmazı ifade özgürlüğüne zarar verildiğinin altını çizerek “İfade ve haber alma özgürlükleri elbette sınırsız değildir ancak bu özgürlüklerin nasıl sınırlandırılacağı hem Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hem anayasamız hem de kanunlarımız tarafından çok sıkı şartlara bağlanmıştır” dedi. Yüksel, sözlerine şöyle devam etti: “Anayasa Mahkemesi’nin de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin de bir platformun erişime tamamen kapatılmasının ifade özgürlüğüne ölçüsüz bir müdahale olduğunu gösteren çok sayıda kararı var. Dolayısıyla bu işlem Anayasamıza ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı bir işlem. BTK’ye tanınmış olan yetkilerin kapsamı dahilinde bir platformun gerekçesiz tümüyle erişime engellenmesi yok. Bu kararının alınması hukuka aykırı, böyle sınırsız yetki tanıyan bir kanun maddemiz bulunmuyor. Kanunun verdiği yetkiyi aşarak yapılan bir işlem aynı zamanda yapan kişiler hakkında cezai sorumluluğu da doğurabilir.”  

‘MADDİ ZARAR YARATIYOR’

Erişim engelinin birçok açıdan değerlendirilmesi gerektiğini kaydeden Yüksel, “Instagram’ı işleri için kullanan da birçok kişi var. Yalnızca haber alma ve ifade özgürlüğüne değil, kişilerin çalışma hürriyetlerine de doğrudan maddi zarar yaratan bir müdahale oluşturuyor” diye konuştu. 

Yüksel, “Anladığım kadarıyla Instagram’ın belirli içeriklere izin vermemesine misilleme olarak böyle bir işlem yapılmış. Aslına bakarsanız içerik denetimi de ifade hürriyeti için bir tehdit. İfade özgürlüğüne sadece devletler müdahale etmiyor, META gibi büyük şirketler de müdahale ediyor. Zaman zaman da bizim hukukumuzun izin vermediği ölçüde müdahaleler oluyor ancak tabii ki buna karşı yaptırım Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının haklarını sınırlayacak biçimde olmamalı” ifadelerini kullandı. 

LİSTEDE 5 ÜLKE VAR

Instagram’a erişimin engellendiği beş ülke bulunuyor. Listenin başında yer alan Çin, 2014 yılında Hong Kong’da gerçekleşen demokrasi yanlısı protestolardan sonra platformu erişime kapattı. Instagram’ın Çin’de yasaklanma nedenlerinin başında ise Çin hükümetinin kontrolsüz bilgi yayılımını engelleme isteği geldiği öne sürüldü. İran’da ise 2022’de dünya çapında büyük bir ses getiren Mahsa Amini protestolarını bastırmak için erişim engeli getirmiş. Platformun engelli olduğu bir diğer ülke ise neredeyse tüm interneti yasaklayan Kuzey Kore. Listedeki dördüncü ülke ise Rusya. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Moskova hükümeti pek çok Batılı şirket tarafından ambargo cezasına çarptırıldı. Bu bağlamda Instagram’ın çatı şirketi olarak hizmet veren META, Ukrayna’ya karşı yürütülen savaşı destekleyen Rus hesaplarını sınırlandırmaya başladı. Aynı zamanda nefret söylemi politikalarında esnekliğe giden META, Rusya karşıtı ifadeleri geçici bir şekilde tolere etmeye başlamıştı. Putin yönetimi ise şirketin “ikiyüzlü bir tutum” sergilediğini dile getirerek şirket çatısı altında bulunan platformlara erişim engeli getirdi. Instagram’ın yasaklı olduğu son ülke ise dün itibarıyla Türkiye.

ERDOĞAN’A YASAK İŞLEMİYOR

Instagram engeline karşın Cumhurbaşkanı Erdoğan, resmi Instagram hesabından “Hayırlı cumalar” paylaşımı yaptı. Erdoğan’ın paylaşımı kısa sürede kaldırılırken bazı AKP’li isimler paylaşım yapmayı sürdürdü. Paylaşım yapan isimler arasında yer alan eski AKP milletvekili Fatma Betül Sayan Kaya, AKP Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekci, yediği ıstakoz ile gündeme gelen AKP milletvekili Şebnem Bursalı bulunuyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan platformun Türkiye’nin talep ettiği koşulları yerine getirmediğini, çifte standart uygulandığını savunarak “Temiz ve güvenli bir sosyal medya için ne gerekiyorsa yapacağız” diye konuştu.