Ülkemizin emek ve demokrasi mücadeleleri tarihinde, 1 Mayıs işçi bayramı kutlamalarının önemli bir yeri var. 1976’dan itibaren DİSK’in öncülüğünde İstanbul Taksim Meydanı’nda yapılan kitlesel kutlamalar içinde, 1977 1 Mayıs’ı ise apayrı bir önem taşıyor. Karanlık güçler tarafından 34 ilerici yurtsever insanımızın katledildiği 77 kutlaması, tarihe “kanlı 1 Mayıs” olarak geçmiştir.
Biz de 48 yıl önceki bu anlamlı ve tarihi kutlamaya İzmir’den gelerek katılmış ve yaşananlara tanık olmuştuk. O gün yaşadıklarımızı hiç unutmuyoruz. İşte ülkemiz emek ve demokrasi güçleri için önemli bir kırılmayı ifade eden bu katliam, birçok araştırmaya ve yazıya konu olmuştur. Ancak edebiyatımıza yeterince konu olduğu ve değerlendirildiği söylenemez. Bu tarihi olayı edebiyatımıza taşıyıp romanlaştıran yazar-siyasetçi Kemal Anadol’la, katliamı ve romanını konuştuk. Anadol, Kırmızı Kedi Yayımları’ndan çıkan “Son Durak” isimli romanında, o dönemin toplumsal ve siyasal panoramasını çiziyor. Kurgu karakterler üzerinden siyasal ve toplumsal mücadeleleri, gelişmeleri anlatıyor.
Kemal Bey’le o dönemi ve özellikle de 77 1 Mayıs’ını konuşuyoruz. Aslında o gün kendisi alanda değilmiş. CHP’de önseçimin yapılması nedeniyle, seçim bölgesi Zonguldak’taymış. Ancak konuyu o kadar çok araştırmış ve yaşayan arkadaşlarından dinlemiş ki o günü adeta yaşamışçasına konuya hâkim olmuş. Bütün bu bilgileri ve ayrıntıları da romanına taşımış. Dönemin önemli araştırmacı gazetecileri, yazarımız Uğur Mumcu ile gazeteci İlhami Soysal’ın yazdıklarına özellikle dikkat çekiyor. Kitapla ilgili değerlendirme yazan, Barış Derneği davasından cezaevi arkadaşı, Cumhuriyet yazarı rahmetli Ali Sirmen de şöyle yazmış: “Kemal Anadol’un kimi zaman sanığı da olduğu dönemle ilgili tanıklığı, okuru düşünmeye ve dönemin sorumlularını sorgulamaya yöneltiyor.”
KARA BİR LEKE
1 Mayıs 1977’de yaşanan katliamın, Cumhuriyet ve demokrasi tarihimiz için kara bir leke olduğunu belirten Anadol; bu kara lekenin mutlaka temizlenmesi gerektiğini vurguluyor. Bunun için de olayın tüm yönleriyle aydınlatılmasını istiyor. O’na göre katliamın perde arkasında birçok karanlık öğe, yabancı istihbarat örgütü ve ajanı var.
12 Eylül darbesine gidilen süreçte, bu katliam önemli bir aşamayı ve dönemeci oluşturuyor. Kemal Anadol, hem siyasetçi ve hem de hukukçu kimliğiyle, bu konuyla ilgili çok mücadele verdiğini ifade ediyor.
PARLAMENTODA ENGELLENMİŞ
1987’de İzmir milletvekili olarak yeniden parlamentoya dönen Anadol, hemen her fırsatta bu katliamın üzerine gitmiş. 18, 22 ve 23. dönem parlamentolarında, komisyonlarda ve genel kurullarda 77 1 Mayıs katliamını sıkça gündeme taşıyan Kemal Bey, hep susturulmaya çalışılmış. Konuyla ilgili verdikleri araştırma önergesi de iktidar milletvekillerince reddedilmiş.
Kemal Bey bu konuda yaptığı tüm araştırmaları ve topladığı bilgileri, sonuçta bir belgesel roman olarak değerlendirmeye karar vermiş. İşte “Son Durak” romanı böyle ortaya çıkmış. Tam da bugünlerde yeni bir 1 Mayıs kutlaması yaşanırken ben katliamı yaşamış bir gazeteci ve o da romanını yazmış bir yazar olarak, 77 1 Mayıs katliamına bir kez daha dikkat çekmek istiyoruz. 1977 1 Mayıs katliamını unutmuyor, o gün kaybettiğimiz emekçileri, ilerici yurtsever insanları saygıyla anıyoruz.
KEMAL ANADOL KİMDİR?
Kıvılcım Kemal Anadol, siyasetçi, avukat ve yazardır. TBMM 15 ve 16. dönem CHP Zonguldak milletvekilliği, 18, 22 ve 23. dönem CHP İzmir milletvekilliği görevlerinde bulunmuştur. Barış Derneği genel başkanvekili görevi nedeniyle, 12 Eylül döneminde Barış Derneği davasında yargılanmış ve uzun süre cezaevinde kalmıştır. Son milletvekilliği döneminde CHP grup başkanvekili olarak görev yapan ve bu yönüyle kamuoyunda tanınan Anadol’un, yayımlanmış çok sayıda eseri bulunuyor.
