3. Marmara Denizi Sempozyumu'nun gündemi 'pina ölümleri'

Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) tarafından düzenlenen Marmara Denizi Sempozyumu'nun 3'üncüsü, 8-9 Ocak 2022 tarihlerinde Türkiye İş Bankası'nın ana sponsorluğunda gerçekleştirilecek. Marmara Denizi Sempozyumu'nun ilki 2000 yılında, ikincisi 2010 yılında gerçekleştirilmiş; günümüzde büyük sorun teşkil eden müsilaj konusu 2010 yılı sempozyumunda tartışılmış ve bugünler öngörülmüştü.

Marmara Denizi Sempozyumu, bölgenin Karadeniz, Ege ve Akdeniz ile olan bağlantılarından dolayı sadece Marmara için değil, tüm Türkiye için önem taşıyor.

PİNA ÖLÜMLERİ TARTIŞILACAK

Pinalar hem Türkiye’de hem de bütün Akdeniz’de koruma altında olan bir deniz canlısı. Deniz tabanına bağlı, yarı gömülü bir şekilde yaşamlarını sürdüren pinaların boylarının 80 cm’yi bulduğu ve en fazla 40 yıl yaşadıkları bilinir. Yaşam alanları 0.5 metreden 40 metreye kadardır. Beslenmeleri suyu süzerek, su içindeki organik maddelerle olur. Genellikle Akdeniz’e endemik bir deniz çayırı türü olan Posidonia oceanica habitatlarında yaşamayı tercih ederler. Bunun sebebi ise deniz çayırlarının, Pinaları akıntının sürüklemesinden kurtarması ve habitatlarında bol miktarda organik madde (detritus) bulundurmalarıdır. Pinalar deniz tabanına (bentos) kendilerini 15 ile 20 cm arasında değişen sarı renkli bir kıl (Bysus) aracılığıyla tuttururlar.

ÖLÜMLERİN NEDENİ BİR TÜR PARAZİT

Marmara Denizi’nde görülen toplu ölümlerin sebebinin kara kökenli kirlenme ve bir tür parazitin etkili olduğu tahmin ediliyor. Aşağıdaki iki resim Erdek Plajı’ndan ölü pina bireylerinin mikrobentik algler tarafından nasıl sarıldığını gösteriyor.

MARMARA VE DENİZ SALYASI

Sempozyumda deniz salyası da önemli bir başlık olacak. 2007 yılında başlayan ve 2021 yılında yoğun olarak devam eden deniz salyasının Marmara Denizi’ndeki son durumu, dağılımı, nitelikleri, ekosisteme verdiği olumsuz etkiler yanında deniz ulaşımına verdiği zarar ve tehditler de incelenecek.

KAÇ TÜR KÖPEK BALIĞI VAR?

Marmara Denizi 2022 Sempozyumu sırasında Marmara Denizi’nde yaşayan köpek balıklarının sayıları, azalmaları ve son durumları da ele alınacak.

Köpekbalıkları türleri Marmara’da en fazla tesadüfi avcılık nedeniyle tehdit altında olmayı sürdürüyor, 17 tür ise koruma altında. Bir dönem ‘Camgöz’ olarak bilinen Acanthias vulgaris türünün ise Karadeniz’de aşırı avcılık” nedeniyle stoklarında azalma görülüyor.

TSUNAMİ KONUSU ELE ALINACAK

‘Marmara’da nerede tsunami olacak?’, ‘Dalga boyu ne kadar olur?’, ‘Nerelere zarar verir?’, ‘Marmara’da tsunami olma riski nedir?’ gibi sorular bu sempozyumda cevap bulacak.

MARMARA DENİZİ VE DEPREM

Marmara Denizi’nde deprem konusu uzun yıllardır tartışılıyor. Sempozyumda da olası deprem durumu, etkilenme alanları, yapılması gereken hazırlıklar, afet yönetimi yanında Marmara Denizi ve civarındaki fay hatlarının deprem üretme kapasiteleri de ortaya çıkarılarak başta kamu ve yerel yönetimlerin yapması gerekenler ortaya konacak. Deprem oturumunda farklı uzmanlar son gelişmeleri tartışacak.

BATIKLAR

‘Marmara Denizi’nde kaç batık var?’, ‘Kaç gemi batığı var, tehlikeli mi?’, ‘Çıkarılsa ne olur?’, ‘Çanakkale Boğazı’ndaki batıklar ne durumda?’, ‘Dalış turizmi için hangileri uygun?’ gibi başlıklar da sempozyumda incelenecek konular arasında.

Marmara Denizi’nde hala 73 metre derinlikte bir Avustralya denizaltısı (AE-2) bulunuyor. Birinci Dünya Savaşı sırasında bu denizaltı Sultanhisar tarafından batırıldı ve mürettebat esir alındı. Batık Karabiga açıklarında sessiz bir şekilde akıbetini bekliyor.

MERCANLARIN KORUNMASI

Marmara Denizi’nde bulunan ve tehlike altında bulunana sert ve yumuşak mercanların durumu sempozyumda ele alınacak. ‘Çanakkale boğazında bulunan sert mercanların korunma statüleri, yine İstanbul Adaları’nda bulunan yumuşak gorgonlar acaba Müsilaj’dan nasıl etkilendi?’, ‘Acaba gelecekte de mercanlar bu iç denizimiz de yaşayacak mı?’ gibi başlıklar sempozyumda konuşulacak.

Öte yandan hava kirliliğinin etmenleri  de sempozyumda ele alınacak.

MARMARA DENİZİ’NDE BULUNAN YABANCI TÜRLER

Marmara Denizi’nde yüzün üzerinde yabancı deniz canlısı bulunuyor. Bunların çoğu gemilerin balast sularıyla gelmiş durumda ama Kızıldeniz’den gelenler de var. Marmara denizine giren yabancı deniz canlıları ekosistemi değiştirmekle kalmıyor, balıkçılığa da zarar veriyor. Yabancı canlı türlerinin dağılımı ve izlenmesi konusunda vakıf tarafından yapılan çalışmalara sempozyumda yer verilecek.

LÜFERİN AKIBETİ

İstanbul denilince lüfer akla gelir ama lüferin nesli bilinçsiz ve aşırı avlanma nedeniyle azalıyor. Lüfer balığın korunması ve bilinç oluşturmak için sempozyumda bu konu da ele alınacak.