AYM, iki Ermeni vakfına ait taşınmazların iadesine karar verdi

Anayasa Mahkemesi (AYM), Hazine adına tescilli Samandağ Vakıflı Köyü Ermeni Ortodoks Kilisesi Vakfı ve Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı’na ait mülklerin iadesine hükmetti.

Samandağ Vakıflı Köyü Ermeni Ortodoks Kilisesi Vakfı ve Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı cemaate ait olduğunu öne sürdüğü toplamda 41 mülkiyet için AYM’ye başvurdu.

Vakıflar Kanunu'na 2011 yılında eklenen geçici 7. maddede cemaat vakıflarının 1936 Beyannamesi'nde kayıtlı olup kamulaştırma, satış ve trampa dışındaki nedenlerle kamuya kayıtlı olan taşınmazların cemaatler adına tescil edilebilmelerinin önünü açıyordu. 1936 yılında yapılan düzenlemede Osmanlı döneminde vakıfların doğrudan mülk edinme hakkı olmadığından kişiler üzerine kayıtlı taşınmazların esasında vakıflara ait olduğunu belgeleyerek mülkiyetin tescillenmesini ön görüyordu.

Samandağ Vakıflı Köyü Ermeni Ortodoks Kilisesi Vakfı, Hatay'da bulunan 27 taşınmaz için Hatay Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne başvurdu. Vakıflar Genel Müdürlüğü 10 taşınmaz için belgelerin iki ay içerisinde tamamlanması halinde bu mülkiyetlerin tescilleneceği yönünde karar verdi. 17 taşınmazla ilgili talebi ise reddetti. Bunun üzerine Vakıf, Hatay'ın 1936 yılında Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde olmadığından bu belgelerin sunulamayacağını belirterek ilgili maddenin iptali için Danıştay 10. Dairesi'ne 2019 yılında başvuru yaptı. Danıştay, söz konusu talebi reddetti.

Vakıf, Danıştay kararını temyiz için İdari Dava Daireleri Kurulu'na başvurdu ancak temyizde de karar onandı. Bunun üzerine 28 Mart 2018'de adil yargılanama ve mülkiyet hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle AYM'ye başvuruldu. Bu süreçte iade edilmesi istenilen taşınmaz sayısı da 36’ya çıktı.

MÜLKİYET HAKKI İHLAL EDİLDİ

AYM söz konusu başvuruyu mülkiyet hakkının ihlal edildiği yönünde inceleme karar verdi. Yüksek Mahkeme, inceleme sonucunda mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verdi.

AYM, mülkiyet hakkının ihlalinin ortadan kaldırılması için kararın bir örneğinin Danıştay 10. Dairesi ve Hatay 1.Mahkemesi'ne gönderilmesine hükmetti. Aynı zamanda Samandağ Vakıflı Köyü Ermeni Ortodoks Kilisesi Vakfı’na 10 bin 923 TL yargılama giderinin ödenmesine hükmetti.

İSTANBUL’DA 5 TAŞINMAZ İADE EDİLECEK

AYM, Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı’nın 13 Ağustos 2018 tarihli başvurusunu da karara bağladı.

Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı, vasiyet yoluyla cemaat vakfına bırakılan ancak Hazine adına tescil edilen taşınmazın iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddedilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle başvuru AYM’ye yaptı.

Söz konusu bağışta 1968 yılında Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı’na A.H. isimli bir kişinin Fatih ilçesi Çarşamba Mahallesi’ndeki beş taşınmazını vasiyet yoluyla bağışladı. Ancak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, cemaat vakıflarının vasiyet yoluyla taşınmaz edinmelerinin mümkün olmadığı kararı verdi. Bunun üzerine A.H. vefat etmeden önce Fatih ilçesi Çarşamba Mahallesi'nde mülklerini A.K. ve S.Ö.'ye sattı. Vakıf, 1978 yılında satışın muvazaalı olduğu gerekçesiyle Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na başvurdu. Ancak, Kurul önceki kararını tekrarladı.

Yüksek Mahkeme yaptığı incelemede mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ve Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı’na söz konusu beş taşınmazın iadesi için İstanbul 15. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne kararın gönderilmesine karar verdi. Ayrıca, yargılama giderleri için 10 bin 194 TL ödenmesine hükmedildi.