CHP'den fındık üretimi ve korunması hakkında kanun teklifi

TBMM Başkanlık Divanı Üyesi CHP Giresun Milletvekili Necati Tığlı, Fındıkla ilgili sil baştan yeni bir kanun çalışması yapmasının ve TBMM Başkanlığına sunmasının temelinde, "1983 yılında çıkartılan ama geçen süre içinde üreticinin derdine derman olamayan 2844 sayılı Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi Hakkında Kanun’un üreticiyi ve üretilen ürünü koruyamaması” olarak açıkladı.

Türkiye’nin kalkınmasında tarımın gücünü ve bu güç içinde önemli bir payı olan Fındık’tan elde edilen ihracat gelirinin büyüklüğüne dikkat çeken CHP’li Necati Tığlı, "Ülkemiz Fındık ihracatından 2019 yılında 2 milyar 312 milyon dolar, 2020 yılında 2 milyar 11 milyon dolar ve 2021 yılının ilk 8 ayında yaklaşık 1 milyar 300 milyon dolar para kazanmıştır. Tarımsal bir ürün olan Fındık’tan daha fazla ihracat geliri etmek için hem üreticiyi hem de üretilen ürünü korumak adına böyle bir kanun teklifi gerekliydi. Bende hem bir vekili olarak hem de fındık üreten bir ailenin evladı olarak bu kanun teklifini hazırlama gereği duydum" dedi. 

Tığlı, dünya fındık üretiminin yüzde 70'ini üreten ülkemizde maalesef fındığa hak ettiği değerin yeterince verilmediğini ileri sürerken, sadece Piraziz ile Beşikdüzü arasındaki bölgede yetişen Giresun kalite fındık için bile başlı başına bir kanun hazırlanmalı ve endemik bir tür olarak koruma altına alınması gerektiğini söyledi.

TBMM’ye sunulan Fındık Üretimi Hakkında Kanun Teklifin'de şu yenilikler yer alıyor:

• Rekolte Tahminleri 1-15 Temmuz Tarihleri Arasında Yapılacak
• Çotanak bazlı fındık rekolte tahminleri, her yıl 1 Temmuz ile 15 Temmuz tarihleri arasında belirlenip açıklanacak.
• Fiyatlar 15-31 Temmuz Tarihleri Arasında Açıklanacak
• Fındık alım ve destekleme fiyatları her yıl 15 Temmuz ile 31 Temmuz tarihleri arasında, üretim maliyetleri ve TÜFE artış oranları dikkate alınarak belirlenecek ve açıklanacak.
• Açıklanan fiyatın 49 (dahil) randımana kadar olan fındık için geçerli olacağı ve ürününü TMO’ya ya da Fiskobirlik’e teslim eden her üreticiye 5 iş günü içinde parasının verilmesi.

FİSKOBİRLİK VE TMO’YA EŞİT GÖREV

Fındık alımlarında hem TMO hem de Fiskobirlik aynı anda ve eşit şartlarda görevlendirilirken, üreticiden gelen tüm fındığı kota koymadan almak zorundadırlar.

DÖRT DESTEK

Desteklerin alan bazlı, ürün bazlı, kalite bazlı ve Giresun kalite bazlı olmak üzere dört şekilde yapılması.

ÜRÜN BAZLI DESTEKLER YÜZDE 10 FAZLA

Dekar başına verilmesi planlanan Ürün Bazlı Desteklerin, dekarda 225 kilo ve daha fazla fındık üreten üreticiler için yüzde 10 daha fazla destek verilmesi gerektiği.

KALİTE BAZLI DESTEKLER RANDIMANA GÖRE

Kalite Bazlı Desteklerin, 50, 51 ve 52 randıman için yüzde 3 daha fazla; 53, 54 ve 55 randıman için yüzde 5 daha fazla; 56 randıman ve daha üstü kalite için yüzde 10 daha fazla destek verilmesi öngörülmüş.

GİRESUN KALİTE FINDIK İÇİN YÜZDE 5 FAZLA FİYAT VE DESTEKLER 2 KATI

Giresun Kalite Fındık için açıklanan alım fiyatı, Levant Kalite Fındık için açıklanan fiyattan en az yüzde 5 daha fazla olması gerektiği ve Giresun Kalite Fındık üretimi yapılan bahçelere, diğer fındık türlerine verilen desteklerden en az iki kat daha fazla destek verilmesi gerektiği düşünülmüştür. 

YENİLENEN BAHÇELERİN FİDANLARI BAKANLIKTAN

Bahçesini yenilemek için Bakanlığın müracaat eden her üreticiye, bakanlığın dekar başına ocak sayısına göre en az 200 en fazla 300 adet fidan verilmesi.

Kanun yürürlüğe girdiği andan itibaren mevcut olan tüm fındık bahçelerinin iki yıl içinde kayıt altına alınmaları.

Bahçesini kayıt altına almak için Bakanlığa beyanname veren her bahçe sahibine Fındık Üretici Belgesi’nin ücretsiz olarak verilmesi.

Gübre desteklerinin o dekarda üretilen fındık miktarının yüzde 15’inin karşılığı olan bedelden az olmaması. 

Miras yolu ile bölünen bahçelerin üretim dışı kalmaması için Bakanlığın yetkilendirilmesi. 

Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS), Fındık Kayıt Sistemi (FKS) Fındık Üretici Belgesi (FÜB) sistemlerine kayıt yaptırmayanlara desteklerin verilmemesi.

Yenilenen bahçeler için 3 yıl boyunca dönüm başına, 100 kilo fındığın karşılığı olan bedelin destek olarak bahçe sahibine verilmesi. 

Fındık üretimi yapılacak alanların belirlenmesi, ocakların düzenlenmesi, toprak yapısı, ocaklarda ki dal sayısı, eğimli arazilerde teras oluşturulması, fındık tarımı bölgesindeki il ve ilçelerin; Ziraat Fakülteleri, Ziraat Odaları, Ziraat Mühendisleri Odaları, Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları ile Fiskobirlik ve TMO’nun temsilcilerinden oluşan komisyonun raporları tarafından belirlenmesi.

FINDIK İÇİN KURULAN LİSANSLI DEPOLARA TEŞVİKLER

Fındık saklanmak koşulu ile bakanlıktan izin alan gerçek ya da tüzel kişiler, en az 5.000 ton kapasiteli olmak şartıyla depo kurabilecekleri ve ilk defa Lisanslı Depo inşa edecek iştirakçilerin, inşaat ve teknik malzeme alımlarında KDV’den muaf tutulmaları ve lisanslı depo kiralayan iştirakçilerden alınacak kira stopaj bedelinin yüzde 2’ye indirilmesi.

Fındık depolamak için kurulmuş lisanslı depolarda çalışan dönemlik hamalların ödenmesi gereken sosyal güvenlik primlerine yüzde 50 indirim yapılması.

CEZALAR

Fındık Üretici Belgesi almak için gerekli şartları yerine getirmeyen üreticilerin 3 yıl boyunca desteklerden men ediliyor.

Alım fiyatların altında hiç kimsenin fındık satın alamayacağı, alan olursa da her 100 kilo fındık için 3 bin TL (üç bin lira) idari para cezası veriliyor.

Bakanlıktan izin almadan fındık bahçelerinin sökülemeyeceği, sökenler olursa da dekar başına 3 bin TL idari para cezasına çaptırılacağı. Giresun Kalite Fındık üretilen bahçeleri sökenler için ise dekar başına 6 bin TL (altı bin lira) idari para cezası verileceği hesaplanmış. 

Ayrıca teklifte 16.06.1983 tarih ve 2844 Sayılı Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi Hakkında ki Kanun yürürlükten kaldırılmasıyla ilgili de madde bulunuyor.