Millî Savunma Bakanlığı (MSB) pazartesi günü, bir insansız hava aracının (İHA) Karadeniz hava sahasından ülkeye giriş yaptığını ve yerleşim yeri dışında düşürüldüğünü duyurdu. Menşei açıklanmayan İHA, “Hava savunmasında zafiyet” eleştirilerine yol açarken, CHP, konu ile ilgili soru önergesi verdi.
‘ERKEN MÜDAHALE KAPASİTESİ HANGİ SEVİYEDE?’
CHP Sözcüsü Zeynel Emre, Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler’in yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığına verdiği önergede, sorularını dört başlık halinde yöneltti. Emre, İHA’nın ilk tespit edildiği andan etkisiz hale getirildiği aşamaya kadar geçen süreci, erken müdahale kapasitesinin hangi seviyede olduğunu, düşürülen İHA’nın hangi ülke veya kuruma ait olduğunu, bu kapsamda herhangi bir diplomatik ya da askerî girişimde bulunulup bulunulmadığını, Karadeniz’de artan gerginlik ve bölgesel güvenlik gelişmeleri dikkate alındığında sözkonusu olayın bir keşif, yoklama ya da provokasyon ihtimali kapsamında değerlendirilip değerlendirilmediğini, olayın ardından başkent hava sahası ve kritik tesislerin korunmasına yönelik hava savunma ve karşı-İHA tedbirleri kapsamında bir değerlendirme veya sonuç raporu hazırlanıp hazırlanmadığını sordu.
‘RUSYA’DAN GELMİŞ OLMA İHTİMALİ ÇOK YÜKSEK’
İYİ Parti Millî Güvenlik Politikaları Başdanışmanı, Emekli Tümgeneral Rafet Kılıç, Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede, hem övgü hem eleştirilerde bulundu. Kılıç, “İşin övünmemiz gereken boyutu, Türkiye'nin hava alanı, yani karasının üzerindeki ve biraz da etrafındaki hava alanı bir radar kaplamasıyla gözetleniyor. Böylece bu dron gibi, en fazla 2 metre büyüklüğündeki küçük bir cisim de tespit edilebiliyor. Ancak ciddi sıkıntılar da var. Tespitten sonraki müdahale bölümü, defetme bölümü hava kuvvetlerimize emanet. Etkin bir hava savunma sistemimiz yok. Bu kapsamda en etkin silahımız ne? F-16. Peki F-16’larımızın durumu ne? F-16’larımız ortalama 30 yaşında. Radar kapsamları maalesef 3’üncü nesil ile 3 buçuk nesil arası. S-400'e bulaştığımız için çoktan almamız gereken F-35’leri alamadık” dedi. Bu zafiyetin giderilmesi gerektiğini belirten Kılıç, dronun menşei ile ilgili ise, “Rusya'dan gelmiş olma ihtimali çok yüksek. Enkaza ulaşılamadığı açıklansa da, dronun izinden, giriş rotasından, görüntüsünden onun hangi ülkeye ait olduğu bilinir. Türkiye’nin bunu bildiğini düşünüyorum” sözlerini sarf etti.
‘ULUSAL EGEMENLİĞİMİZ ÇİĞNENİYOR’
CHP’nin Dış Politika ve Dış İlişkilerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Namık Tan, sosyal medya hesabından, “Meskûn mahal dışında denilen yerin ROKETSAN tesislerine neredeyse taş atımı uzaklıktaki Karacahasan köyü dolayları olduğu görülüyor. Radar sistemimiz, hava sahamızı ihlal ederek devletin kalbi başkent semalarına ve kritik önemdeki tüm savunma sanayisi tesislerimizin üzerine dek gelebilen bir İHA’yı zamanlıca saptamakta yetersiz mi? Ulusal egemenliğimiz denizden, havadan çiğnenmekte, Türkiye'nin caydırıcılığı kalmadığı gibi, görülen o ki, sözünün ağırlığı da maalesef yok” değerlendirmesini yaptı. CHP’nin Millî Savunma Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu da Türkiye’nin hava savunmasındaki zafiyetin bir kez daha altını çizerken, “Eleştiri yapılmalıdır, sorumlu makamların yönetim zafiyetleri ortaya konmalıdır ancak fedakârca görev yapan Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin moralini zedeleyecek üslup ve tutumdan da kaçınılmalıdır” dedi. Bağcıoğlu, MSB’ye, “İlk basın bilgilendirme toplantısında İHA’nın tespitini müteakip yapılan işlemler ve alınan düzeltici tedbirler açık bir şekilde anlatılmalıdır. Aksi takdirde geçmişteki trajik olaylarda gördüğümüz şekilde bilgi kirliliği ve algı yönetimi devam edecektir” sözleriyle seslendi.
‘DEVRİYE UÇAKLARINI BEKLETME UYGULAMASI BAŞLATILABİLİR’
Emekli hava pilot tuğgeneral Hüseyin Fazla ise, Strasam düşünce kuruluşu için kaleme aldığı yazısında, “İHA düşürme olayından sonra durum enine boyuna değerlendirilip, Karadeniz üzerindeki Türk hava sahasında devriye uçaklarını bekletme (Hatay üzerinde 2012-2016 arasında yapıldığı üzere) uygulaması başlatılabilir. Bu kapsamda yeni angajman kuralları yayınlanabilir. Havadan erken ihbar ve kontrol uçaklarının bölgede kullanılması yanında Karadeniz kıyısında kritik noktalara hava savunma sistemlerinin, uçaksavarların yerleştirilmesi, MKE yapımı Tolga benzeri yeteneklerin prototip de olsa o bölgede konuşlandırılması söz konusu olabilir. Deniz-hava işbirliği kapsamında deniz kuvvetleri suüstü unsurlarından açık denizde görevlendirme yapmak suretiyle derinliğine bir hava savunma mimarisine geçiş de yapılabilir. Bu, şüphesiz Karadeniz kıyıları gibi çok uzun bir şeritte, zor ve maliyet boyutu çok yüksek bir hava savunma duruşuna geçiş yapılması anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
GÖZLER MSB’DE
Millî Savunma Bakanlığı bugün 10.00’da haftalık basın bilgilendirme toplantısını gerçekleştirecek. Burada, olaya ilişkin ayrıntılı bilgilerin kamuoyuyla paylaşılması ve soru işaretlerinin giderilmesi bekleniyor.
DRONLAR AVRUPA’DA
Son dönemde Avrupa’da Rusya kaynaklı olduğu değerlendirilen dron ihlalleri, hem sivil havacılığı hem de güvenlik mimarisini tehdit etti. Polonya, Litvanya, Letonya ve Romanya başta olmak üzere AB ve NATO’nun doğu kanadındaki birçok ülke, Belarus ve Rusya yönünden gelen kimliği belirsiz insansız hava araçlarının hava sahalarına girdiğini duyurdu. Bazı vakalarda havaalanları geçici olarak kapatıldı, savaş uçakları havalandırıldı ve NATO alarm seviyesini yükseltti. Yaşanan bu olaylar, Avrupa Birliği içinde hava sahası güvenliği, dron tehditlerine karşı ortak savunma ve erken uyarı mekanizmalarının güçlendirilmesi tartışmalarını da hızlandırdı.
