Gazi’nin İzmir’e on ikinci gelişi

27 Ocak 1931 günü saat: 07.00’de, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, İzmir’de yaşanan Serbest Fırka olayları ve Kubilay olaylarını yerinde incelemek için Çiğli İstasyonu’na gelmiştir. Gazi’yi Çiğli İstasyonu’nda İzmir Valisi Kazım Paşa, Ordu Müfettişi ve Sıkıyönetim Komutanı Fahrettin Paşa, Belediye Başkanı Sezai Bey, İzmir Milletvekili Vasıf Bey karşılamıştır. İstasyonda yapılan görüşmede, Cumhurbaşkanı, Sıkıyönetim Mahkemesi Komutanı’ndan Kubilay Olayının yargılama safhası hakkında bilgi almıştır. 13.30’da Çiğli’den ayrılan özel tren istasyonlardan halkın sevgi gösterileri arasında geçerek Karşıyaka’ya gelmiştir. 

Cumhurbaşkanı, saat: 15.00’de yanında arkadaşları, İzmir Milletvekilleri Münir ve Vasıf Beyler olduğu halde önce vilayeti ve oradan tümen kumandanlığını ziyarete etmiştir. Cumhurbaşkanlığının bu gezisi sırasında vatandaşlar alkış ve yaşa sesleri ile İzmir’in merkezi olan Kemeraltı’nı çınlatmıştır. Bir kadın, Cumhurbaşkanı’na bir dilekçe vermiş ve O da hemen okuyarak gereğinin yapılmasını emretmiştir. 

(Ege Vapuru ile Trabzon'a seyahat 27 Kasım 1930)

Halkı şapkasını çıkartarak selamlayan Cumhurbaşkanı, gittiği belediyede bir buçuk saat kalmıştır. Belediye Başkanı Sezai Bey’den şehrin ihtiyaçları ve gelişmesi hakkında bilgi almıştır. Sezai Bey, başkanlık odasında asılı büyük bir İzmir haritası üzerinde, şehrin imar planlarıyla, Gazi, İsmet Paşa ve Şirket Bulvarları hakkında bilgiler vermiştir. Elektrik, havagazı ile yapılan aydınlatma ve su sorunları hakkında bilgi vererek, bütün ihtiyaçlar için hazırlanan projeleri sunmuştur.

Sezai Bey yaptığı konuşmasına şöyle devam etmiştir: “İzmir’in nüfusu 400.000 iken bugün 150.000’e inmiştir.” Cumhurbaşkanı, Belediye Başkanı’nın nüfus konusunda yaptığı konuşmaya şöyle cevap vermiştir: “Türkiye’nin çeşitli alanlardaki üretim bölgelerin kapasiteleri, Türkiye’nin nüfusu ve gelecek yirmi beş yıl içinde 25-30 milyonluk bir ülke olacaktır.”  Türk tarihinden söz ederek, İzmir’in tamamen bir Türk şehri olduğunu bunun bilimsel kanıtların ve belgelerin incelemelerin sonunda ortaya çıktığını ilave etmiştir.

Bu konuşmalardan sonra alkışlar arasında belediyeden ayrılan Cumhurbaşkanı ve yanındakiler, birlikte Yemişçi Çarşısı ve Kemeraltı’dan geçerek Beyler Sokağı’ndaki Cumhuriyet Halk Fırkası Merkezi’ne gelmişlerdir. Cumhurbaşkanı, parti merkezinde üyelerle dört buçuk saat görüştükten sonra gece geç vakitlerde Naim Palas’a dönmüştür. Bugün Cumhurbaşkanı ile birlikte gelen müfettişler, kendi konularında çalışarak, çeşitli sorunları kapsayan belgeleri ilgililere dağıtmıştır.

Cumhurbaşkanı, 30 Ocak 1931 Cuma günü öğleden sonra, otomobille Kemalpaşa İlçesi’ne ve Armutlu Köyü’ne ve Parsa’ya gitmişlerdir. İlçe merkezinde kaymakamlığı, belediyeyi, Armutlu’da Cumhuriyet Halk Fırka’sını ziyaret etmiş ve vatandaşlarla görüşmüşlerdir. Kemalpaşalılar ve köylüler ‘Büyük Kurtarıcıyı’ görülmemiş bir sevgi ve coşku ile karşılayarak gereği gibi ağırlamışlardır. Cumhurbaşkanı, 18.30’da İzmir’e dönmüş ve saat: 21.30’da da Elhamra Sineması’na giderek, halkın arasında film seyretmiştir.

Cumhurbaşkanı. Bu seyahat görüntülerinden sonra ‘Haydutlar Şarkısı’ adlı film ile Maurice Chovalie’nin ilk meşhur eseri olan ‘Paris Şarkıcısı’ filmini seyretmiştir.  

“O’nun İzmir’i” benim yeni kitabımın ismidir. O, 12 kez geldiği İzmir’de, “nüfusu 400.000 iken bugün 150.000’e inmiştir.” Bu tespit çok önemlidir. Göç ile geldiğimiz nokta da günümüzün sorunudur. O, bu gelişinde imar planını incelemesi, İzmir’in geleceği bakımından da önemlidir. Keşke, İzmir yanmasaydı, İzmir; “Orta Doğu”nun Paris’i olarak kalsaydı. Sevgi ile kalın... 

Ahmet Gürel

Atatürk Araştırmacısı

24 Aralık 2022