Menzil, Nurcular ve Süleymancılarla birlikte Nakşibendi tarikatının Halidi kolunun Türkiye’deki ayaklarından İstanbul merkezli İsmailağa, Erenköy ile İskenderpaşa cemaatlerinin de varlığı dikkat çekiyor. Tarikatının Halidi kolunun Türkiye’de yayılmasına öncülük eden İskenderpaşa cemaatinin kökenleri Osmanlı’ya kadar dayanıyor.
Cemaatin kurucusu İstanbul Fatih’teki İskender Paşa Camisi’nin imamı M. Zahit Kotku (1897-1980), Halidi kolunun Türkiye’de gelişmesinde önemli rol oynayan Ahmet Ziyaüddin Gümüşhanevi’nin (1813-1893) öğrencilerinden Tekirdağlı Mustafa Feyzi Efendi’nin öğrencisiydi. Zahit Kotku’nun ölümünün ardından cemaatin başına Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Türk-İslam Edebiyatı Kürsüsü’nün eski başkanlarından Mahmut Esad Coşan geçti. Coşan’ın 2001’deki ölümünün ardından cemaat postuna oğlu Nurettin Coşan oturdu.
BABASININ İZİNDEN GİTTİ
Diyanet’in raporunda, Zahit Kotku’nun üniversite öğrencileri ve bürokratik kesim üzerinde etkisinin olduğu vurgulanarak “İskenderpaşa cemaatinin dergâhtan cemaate dönüşme sürecinde partileşme, vakıflaşma, dergi-yayıncılık ve şirketleşme şeklinde dört aşamadan söz edilmektedir. Nurettin Coşan babası Esad Coşan’ın ortaya koyduğu çerçeve dahilinde ticaretten siyasete, eğitimden kültüre, çevreden spora çeşitli alanlara dair faaliyetlerde bulunmaktadır” tespiti yapıldı.
Esnek yapısı faydasıyla, potansiyel olarak genişleme olanağı bulunduğunun vurgulandığı cemaat için Diyanet’in raporunda, “Türkiye’de tarikat-siyaset-ticaret ilişkisi bağlamında İskenderpaşa cemaati önemli veriler barındırmaktadır” tespitinin yapılması ise dikkat çekti.
İskenderpaşa cemaatinin kurucusu Kotku’nun adı bir caddeye verilmişti.
YARGI AYAĞI: HAKYOLCULAR
Açtığı kuruluşlarla İskenderpaşa cemaati büyük bir ekonomiksiyasi güce dönüşmüş durumda. Cemaate bağlı kuruluşlar ise şunlar: Hakyol Vakfı, Server Holding, Asfa Eğitim Kurumları, Akra FM, Sağduyu Partisi, İspa-Tur, Server Yayınları, Kadın ve Aile Dergisi, Zinde Gençlik Spor ve İzcilik Kulübü, Server Gençlik. Bu yapıların arasında ise en dikkat çeken grup yargıda örgütlendiği bilinen Hakyolcular (Hakyol Vakfı).
Özellikle Hakyolcuların, yargının en üst başvuru mercisi Anayasa Mahkemesi’nde (AYM) ciddi bir taraftarı bulunuyor. Diyanet’in raporunda Hakyol Vakfı için “Yurt çapında örgütlenmiş, cemaat mensupları tarafından çevreden insan haklarına, tarihi eserlerin restore edilmesinden kadın sorunlarına kadar geniş bir alanda faaliyet gösteren, sayısı yüzleri bulan dernek hizmete açılmıştır” bilgisi yer alıyor.
EĞİTİMDE KUŞATMAYI SAĞLAYAN CEMAAT: ERENKÖY
İstanbul merkezli Erenköy cemaati Nakşibendi tarikatının Halidi kolunun Türkiye’deki önemli ayaklarından birini oluşturuyor. Cemaatin; okullar, kurslar vb. faaliyetlerde bulunan “Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı”, “Muradiye Kültür Vakfı” ve “İlmi Araştırmalar Merkezi” yapılanmaları bulunuyor. Hüdayi Vakfı’nın Balkanlar, Kafkaslar, Orta Asya ve Afrika olmak üzere 30’u geçkin ülkede eğitim, basın-yayın ve sosyalkültürel faaliyetleri bulunuyor.
Vakıf, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın desteğiyle “7 farklı dildeki 53 çeşit ders kitabından toplam 119 bin 500 adet basım ve 19 ülkede dağıtım” projesini üstlenmesiyle anımsanıyor.
Vakfın 1992’den bu yana 30’u aşkın ülkede ilahiyat ve dengi fakülteler, ilahiyat yüksekokulları, öğretmen okulları, imam enstitüleri, araştırma merkezleri, imam-hatip ve dengi okullar, kültür merkezleri, Kuran kursları, öğrenci yurtları, kreş ve yetimhanelerden oluşan 135 eğitim kurumu bulunuyor.
Diyanet raporuna göre; vakıf bu kurumlarda 10 bin örgün, 35 bin yaygın öğrenciye hizmet sunuyor. Vakfın yurtdışından 56 doktora, 50 haseki eğitim programı, 2 bin 200 lisans seviyesi ve 1800 Kuran kursu olmak üzere yaklaşık 4 bin 500 öğrenciyi Türkiye’ye getirdiği ve mezun ettiği belirtiliyor. Cemaatin “Hüdayi Kuran Merkezi”, “Hüdayi Tıp Merkezi” ve “Sami Efendi Vakfı” adıyla eğitim kuruluşları da bulunuyor.
