Tarım Orman-İş Sendikası Genel Başkanı Yusuf Kurt, yangınlar konusunda 4 noktaya dikkat çekti. Kurt’un tespit ve değerlendirmeleri şöyle:
BİÇERDÖVER RİSKİ
1- Yangınların önemli bir bölümü tarım arazilerinden çıkıyor. Biçer döverler eskiden mahsülü 15 santimden biçerlerdi. Şimdi saman pahalı olduğu için topraktan biçiyorlar. Taşlarla sürtünmeden meydana gelen kıvılcımlardan dolayı yangınlar çıkıyor. Son yangınlardan bazıları tarım arazilerinden çıktı. İzmir ve Çanakkale’deki bazı yangınlar. Çanakkale’de tarım arasinde çıkan yangından geniş bir alan zarar gördü. Buğday tarlasında biçerdöverden çıktı. Yangının rulmanlardan çıkan kıvılcımlardan meydana geldiği belirtiliyor.
ENERJİ HATLARI
2- Elektrik hatları ve trafolardan da yangın çıkıyor. Bazı hatlar eski. Örneğin İzmir’deki yangınlar için trafodan çıktığı iddiaları da var.
‘GÜÇSÜZ KALIYORLAR’
3- Bu yıl emekli olacakların aylıkları yaklaşık yüzde 30 oranında daha düşük bağlanacağı için geçen yılın sonunda çok sayıda orman işçisi, arazöz şoförü emekli oldu. Onların yerine mayıs ayında yenileri alındı ancak onlar da tecrübesiz. Yer ekiplerinde eksiklikler var. Tamam havadan söndürmede gelişme var ancak asıl müdahaleyi yapanlar yerdekiler. Yangın belli bir seviyeye ulaştığında havadan mühalade yetersiz kalıyor. Yer ekipleri güçsüz kalıyor. Oysa yer ekipleri çok daha fazla güçlendirilmeli. Yangını asıl söndüren yer ekipleridir.
KÖYLÜ ÇEKİLDİ
4- Eskiden orman köylüleri yangına müdahale ediyordu. Çünkü yangın söndürme ile “mükelleftiler.” Ancak sonrasında mevzuatı değiştirdiler. Artık köylüler “mükellef” değiller. Onların yerine “gönüllüler” diye birşey çıkardılar. Gönüllüler, köylüler kadar ormana yakın değiller. Gönüllülerin ormana ulaşması zaman alıyor. Köylü ormanı, araziyi biliyordu. Yangına daha iyi müdahale ediliyordu.
Kurt, son çıkan yangınların tamamının insan kaynaklı ihmal veya sorumsuzluktan kaynaklandığını söyledi.
TBMM GÜNDEMİNDE
Yagınlarla mücadele için kullanılan uçak, helikopterler TBMM gündemine taşındı. CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, şu sorulara yanıt istendi:
“Ocak 2025 tarihinden bu yana ülke genelinde kaç adet orman yangını meydana gelmiştir ? Yangın söndürme çalışmaları için kullanılan uçak ve helikopter sayısı nedir ? Bu araçların kaçı özel firmalara, kaçı ise kamu kurumlarına aittir ? Yangın söndürme uçağı ve helikopteri temini amacıyla yapılan son ihale hangi firma veya firmalara verilmiştir ? Bu ihalenin toplam bedeli ne kadardır ? Kaç adet gece görüşlü helikopter kiralanmıştır ?”
GEÇEN YIL DURUM NEYDİ ?
Orman Genel Müdürlüğü’nün 2024 Faliyet Raporu’na göre, geçen yıl 3 bin 797 adet orman yangınına müdahale edildi. 27 bin 485 hektar orman alanı yangınlarda zarar gördü. 2020-2024 döneminde ise yılda ortalama; 2 bin 945 adet orman yangınına müdahalede bulunuldu. Toplam 43 bin 255 hektar orman alanı zarar gördü.
75 HAVA ARACI KİRALANDI
Raporda, kiralanan hava araçlarına da yer verildi. Buna göre, geçen yıl 75 hava aracı kiralandı. 8 İHA ve 5 kamera Savunma Sanayi Destekleme Fonu’na (SSDF) aktarılan kaynaktan karşılandı. Raporda, “Ayrıca; üretici firma olan BAYKAR A.Ş tarafından envanterimize 2 adet insansız hava aracı hibe edilmiştir” denildi. Rezerv güç kapsamında Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı’na ait 36 helikopter, 2 uçak ve 2 İHA olmak üzere toplam 40 hava aracına malzeme desteği sağlandığı, yine bu kapsamda kullanılan 469 bin 279 litre yakıtın karşılandığı kaydedildi.
ENVANTERDEKİ ARAÇLAR
Raporda, envantere kayıtlı; 9 helikopter, 10 uçak ve 10 İHA’nın orman yangınlarıyla mücadelede etkin şekilde kullanıldığı, yangın sezonunda 105 yangın söndürme helikopteri, 27 uçak, 14 İHA, 1 yönetim uçağı ve 6 yönetim helikopterinin görev aldığı belirtildi.
Raporda geçen yıl kiralanan uçak, helikopter ve İHA’lar için ne kadar ödeme yapıldığı da yer aldı. Yapılan sözleşmelere işaret edilen raporda, şöyle denildi:
“Savunma Sanayii Başkanlığı’nca toplam süresi 3 yıl olmak üzere (2022-2023 ve 2024) 7 adet Hava Aracı Kiralama Proje Sözleşmesi, Orta Sınıf Helikopter Kiralama Sözleşmesi, Jandarma Genel Komutanlığı ve Rusya Acil Durumlar Bakanlığı ile protokol imzalanarak toplam 75 adet hava aracı kiralanmış ve 3 milyar 784 milyon 77 bin 106 TL (3 yıllık kiralama projeleri kapsamında; 50 helikopter için 2 milyar 137 milyon 386 bin 930 TL - 14 uçak için 1 milyar 230 milyon 334 bin 594 TL - Jandarma Genel Komutanlığı’ndan kiralanan 10 helikopter için 251 milyon 732 bin 517 TL - Rusya Acil Durumlar Başkanlığı’ndan kiralanan 1 uçak için 164 milyon 623 bin 65 TL ), 8 İHA için ise toplam 1 milyar 364 milyon TL ödeme yapılmıştır.”
