'Afazi' hastalığının erken belirtilerine dikkat!

Afazi; konuşmayı, anlamayı, okumayı ya da yazmayı engelleyerek günlük hayatı belirgin şekilde etkileyebilen hastalıklardan biri olarak biliniyor.

Nöroloji Bölümünden Doç. Dr. Özge Arıcı Düz, afazinin aniden ortaya çıkabileceği gibi yavaş yavaş artarak da ortaya çıkabileceğini aktararak, "Ortaya çıkış şekilleri nedenleri değerlendirmek için de önemlidir. Özellikle inme sonrası aniden ortaya çıkabileceği gibi, özellikle yavaş nöron yıkımı ile karakterize nörodejeneratif hastalıklar (bunama çeşitleri) gibi hastalıklarda ilerleyici şekilde yavaş yavaş ortaya çıkabilir. İnmeler en sık olarak karşımıza çıkan nedendir ancak bununla birlikte bazı bunama alt tipleri, beyin tümörleri, multipl skleroz, beyin kanamaları, çocuklarda izlenen gelişim bozuklukları gibi hastalıklar da diğer nedenler arasında yer alır" değerlendirmesinde bulundu.

Düz, konuşma bozukluklarının toplumda sıklıkla izlenebilen nörolojik yakınmalar olduğunu belirterek, "Genel olarak afazi olarak adlandırılırlar ve pek çok alt tipleri vardır. Kelime bulma güçlüğü şeklinde olabileceği gibi hiç kelime çıkaramamaya kadar değişen şiddetlerde olabilir" ifadelerini kullandı.

"KELİME BULMA GÜÇLÜĞÜNE DİKKAT"

Özellikle ilerleyici tip afazilerin ilk döneminde hastaların kısa cümlelerle konuşup, bazen cümleyi tamamlamakta zorlandığını belirten Doç. Dr. Düz, şunları kaydetti:

"Zaman içerisinde kelimeleri karıştırarak bir kelimenin yerine başka bir kelime söylerler, bu durumun sıklığı zaman içerisinde giderek artar. Konuşma sırasında daha monoton konuşurlar ve bazen anlamsız kelimeler kullanabilirler. Yakınmaları arttıkça konuşma karşı taraf tarafından anlaşılmaz hale gelir ve iletişim belirgin zorlaşır. Kişilerin konuştuklarını anlayamaz ve uygun cevaplar veremezler.

Tanısı sıklıkla klinik muayene ile konur. Ancak afazi tipini belirlemek için ayrıntılı dil beceri testleri ve ileri nöropsikiatrik değerlendirmeler gerekir. Bununla birlikte nedeni ortaya koyabilmek için beyin görüntüleme tetkikleri (MRG), ya da fonksiyonel MRG tetkikleri tanı için başvurulabilecek ileri inceleme yöntemleridir.

Tedavide altta yatan hastalığın tedavisi ile birlikte konuşma ve dil terapisi belirgin katkı sağlayabilir. Ancak tedavi başarısını belirleyen faktörler altta yatan hastalığın tipi ve şiddetidir. Bir kişide konuşma ya da anlama güçlüğü, kelime bulma güçlüğü, okuma ya da yazma sorunları olması halinde olası nedenler açısından mutlaka hekime başvurmak gerekir."

"BUNAMA ALT TİPLERİNDEN BİRİSİDİR"

Düz, afazi varlığında en büyük sorunun hastanın bilişsel etkilenmesine bağlı ortaya çıkan sosyal özürlülük olduğunu aktararak, şu ifadeleri kullandı:

"Günlük yaşamsal faaliyetler, mesleki beceriler belirgin olarak etkilenir. Bruce Willis nedeniyle son dönemde gündeme gelen nadir ancak önemli bir hastalık primer progresif afazi nörodejeneratif hastalık grubundan ilerleyici bir hastalıktır ve bunama alt tiplerinden birisidir. Afazi en önemli bulgularından biridir. Hastalığın erken dönemlerinde dikkatten kaçabilecek şekilde kelime bulma güçlüğü ileri dönemlerde günlük yaşamı etkileyerek konuşmanın ve konuşma içeriğinin ileri derecede fakirleşmesi, sonrasında eklenen bilişsel fonksiyonlardaki diğer etkilenme ile ciddi bunama tablosuna neden olabilmektedir.

Medikal tedavilere ek olarak dil alanında yapılacak rehabilitasyon çalışmalarının da belirgin katkı sağladığı bilinmektedir. Tüm mental sağlığımız gibi dil becerilerimizi de hastalık öncesi korumak en önemli yapılacak koruyucu sağlık hizmetlerinden biridir. Bu anlamdaki öneriler kitap okumak, mümkün olduğunda sosyal hayata dahil olmak ve sağlıklı beslenmenin sağlanması ve spor yapılmasıdır."