Dünyanın en güçlü deniz avcılarından biri olan orka balinaları, artık yalnızca güçleriyle değil, zekalarıyla da bilim insanlarını şaşırtıyor. Son yıllarda kaydedilen çarpıcı davranışlar, bu hayvanların birlikte avlanma stratejilerini geliştirdiğini ve öğrenme yeteneklerinin yeni bir seviyeye ulaştığını ortaya koyuyor.
BİRLİKTE MAVİ BALİNA AVLADILAR
Mart 2019’da, Avustralya’nın güneybatı kıyılarında kaydedilen bir olay bilim dünyasını şaşkına çevirdi. İlk kez bir grup orkanın, dünyanın en büyük hayvanı olan yetişkin bir mavi balinayı birlikte avladığı gözlemlendi. Yaklaşık bir saat süren saldırıda, 12 orka mavi balinayı sistematik şekilde yıpratarak öldürdü. Bu olayın ilk olduğu sanılıyordu ancak daha sonra benzer vakalar tekrarlandı.
TEKNELERE SALDIRAN ORKALAR VE ŞOK EDEN DAVRANIŞLAR
İspanya ve Portekiz açıklarında yaşayan küçük bir orka topluluğu, son yıllarda teknelere saldırmalarıyla dikkat çekti. Bu orklar, teknelere çarpıp zarar veriyor; bazıları ise batmalarına neden olacak kadar ağır hasarlar oluşturuyor. Başka bölgelerde ise orkaların bebek pilot balinaları kaçırdığı, köpek balıklarının karaya vurmuş cesetlerinde karaciğerlerini cerrahi bir hassasiyetle çıkardıkları rapor edildi.
ZEKÂ GELİŞİMİNİN ARDINDA SOSYAL ÖĞRENME VAR
Washington Üniversitesi’nden orka araştırmacısı Deborah Giles, bu hayvanların beyinlerinin hafıza ve duygularla ilgili bölümlerinin insanlardan bile daha gelişmiş olduğunu belirtiyor. Giles, "Anatomi değişmese de öğrenme yetenekleri onları her geçen gün daha zeki hale getiriyor" diyor. Genç orkalar, özellikle sürü lideri dişilerden avlanma tekniklerini gözlemleyerek öğreniyor ve bu bilgi kuşaktan kuşağa aktarılıyor.
BU ZEKÂ SOSYAL DAĞILMALARA DA NEDEN OLABİLİR
Zekânın ve planlı avlanmanın artmasıyla birlikte, orka sürülerinde sosyal bağların zayıflamaya başladığı düşünülüyor. Washington’daki Balina Araştırma Merkezi’nden davranış ekolojisti Michael Weiss, "Büyük orka grupları artık daha az görülüyor çünkü av bulmak zorlaştıkça bireyler yalnızlaşıyor" diyor. Bu da sürü içindeki geleneksel yapıların çözülmesine yol açabiliyor.
