Dünya’nın erken dönemlerinde okyanuslar yaşam için uygun bir ortamdan çok uzaktı. Yeni yapılan bir araştırmaya göre, ilk okyanuslar o kadar asidikti ki, organik moleküllerin oluşumunu ve dolayısıyla yaşamın ortaya çıkmasını engelliyordu. Ancak, plaka tektoniği gibi jeolojik süreçlerin etkisiyle bu durum zamanla değişti ve 500 milyon yıl içinde okyanuslar daha nötr bir pH seviyesine ulaştı.
İLK OKYANUSLAR NEDEN ASİDİKTİ?
Günümüz okyanusları hafif alkali bir yapıya sahip olup, yaklaşık 8.1 pH değerine sahiptir. Ancak, Dünya’nın ilk okyanuslarının çok daha asidik olduğu düşünülüyor. Bunun nedeni:
- Atmosferdeki yüksek karbondioksit oranı okyanuslara karışarak suyun pH seviyesini düşürdü.
- Magma okyanuslarının etkisiyle erken dönemlerde yüksek sıcaklıklar ve asidik çökeltiler oluştu.
- Plaka tektoniği henüz tam anlamıyla aktif değildi ve bu süreçler deniz kimyasını dengeleyecek mekanizmaları oluşturmadı.
YAŞAM OKYANUSTA MI KARADA MI BAŞLADI?
Bu araştırma, ilk yaşamın ortaya çıkış zamanına dair mevcut tahminlerle çelişiyor. Bilim insanlarının genetik verilerden yola çıkarak yaptıkları hesaplamalara göre, ilk yaşam formları yaklaşık 4,2 milyar yıl önce ortaya çıktı. Ancak, yeni bulgular o dönem okyanusların hâlâ asidik olduğunu ve yaşamın oluşması için uygun bir ortam sunmadığını gösteriyor.
Bu durum, ilk yaşamın hidrotermal bacalarda mı yoksa karasal göletlerde mi ortaya çıktığı sorusunu gündeme getiriyor. Eğer okyanuslar uzun süre asidik kaldıysa, yaşamın karasal göletlerde başlamış olma ihtimali güçleniyor.
DÜNYA OKYANUSLARI NASIL ALKALİ HALE GELDİ?
Araştırmacılar, Dünya’nın erken dönemlerinde yaşanan büyük jeolojik değişimlerin okyanusların pH seviyesini nasıl değiştirdiğini anlamak için bir modelleme çalışması gerçekleştirdi. Buna göre:
- Deniz tabanında gerçekleşen silikat aşınması ve kayaçların kimyasal tepkimeleri, okyanusların asiditesini zamanla azalttı.
- Plaka tektoniği ve ilk kıtaların oluşumu, karbon döngüsünü etkileyerek okyanusların kimyasını değiştirdi.
- Karasal süreçler ve magnezyum açısından zengin minerallerin aşınması, okyanusları daha alkali hale getirdi.
