Ünlü Avusturyalı psikiyatrist Alfred Adler, bireysel psikoloji kuramında doğum sırasının kişilik gelişimi üzerindeki etkisini vurgulayan ilk isimlerden biridir. Adler’e göre, çocuklar ailede doğdukları sıraya göre farklı sosyal roller üstlenir ve bu roller onların davranış biçimlerini, özgüvenlerini ve hayata bakışlarını şekillendirir.
1. ÇOCUK (İLK DOĞAN)
GENEL ÖZELLİKLER:
Lider ruhludur
Sorumluluk sahibidir
Otoriteye saygılıdır
Başarı odaklıdır
Kardeş doğana kadar “tahtın sahibi” hisseder
ADLER’E GÖRE AÇIKLAMA:
İlk çocuk, bir süre ebeveynlerinin tüm ilgisini tek başına yaşar. Ancak ikinci çocuk doğduğunda bu ilgi bölünür. Adler’e göre bu durum, ilk çocukta “tahtan inme duygusu” yaratabilir. Bu nedenle bazı ilk çocuklar otoriterleşebilir, aşırı sorumluluk alabilir veya kıskançlık duyguları geliştirebilir.
2. ÇOCUK (ORTA ÇOCUK YA DA İKİNCİ DOĞAN)
GENEL ÖZELLİKLER:
Rekabetçidir
Esnektir
Barışçıl ve uyumlu olabilir
Sosyal ilişkilerde başarılıdır
“Kendini ispat” etme eğilimindedir
ADLER’E GÖRE AÇIKLAMA:
İkinci çocuk, kendisinden önce gelen kardeşine yetişme çabasıyla büyür. Bu da onu daha rekabetçi ve çevresine karşı dikkatli biri yapar. Genellikle dengeleyici rol üstlenir ve daha özgür ruhlu olabilir. İlk çocuk kadar baskı hissetmediğinden, daha rahat bir gelişim gösterebilir.
3. ÇOCUK (EN KÜÇÜK ÇOCUK)
GENEL ÖZELLİKLER:
İlgi odağı olmayı sever
Yaratıcı ve eğlencelidir
Bazen şımarık davranabilir
Özgüveni yüksek olabilir
Risk almayı sever
ADLER’E GÖRE AÇIKLAMA:
Ailenin en küçüğü genellikle “evin maskotu” gibi görülür. Hem ebeveynler hem de kardeşler tarafından ilgi gördüğü için kendisini özel hisseder. Adler’e göre bu durum bazı çocuklarda bağımlılık ve pasiflik, bazılarında ise yüksek özgüven ve sosyal zekâ gelişimi yaratabilir. Genellikle dikkat çekmeye meyillidir.
