Yılın son pazarı, Arjantin’in saatlik enflasyonu ile El Turco Carlos Menem’in ne menem bir diktatör olduğunu yazdık.

Bugün yılın ilk pazarı. 

Yıla nasıl girilirse öyle çıkılırmış! 

Reyiz ne menem bir lider, enflasyon ne bela şey diye bir yazının manası yok.

Hem yeni yıla Reyiz’li yazı ile başlamak, Allah muhafaza, Reyiz’le çıkmak olacağı için cızz!

*

“Saatlik enflasyon” ise çok şükür kapımızdan uzak, derken Merkez Bankası mahcup etti: 

“Dönüşüm kuru üzerinden saatlik faiz farkları 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00 ve 15.00’te hesaplanacaktır” diye ilan etti. 

Zira Reyiz’in el yazması ekonomi kitabına göre “faiz sebep - enflasyon neticedir”..

Bendenize göre de “faiz sebep ise atmasyon neticedir.”

*

Ne hikmetse El Turco yazısı ilgi çekti.

Oysa muhteremin Türklük ile ilgisi ailesinin, Osmanlı pasaportu ile Arjantin’e sığınmasından ibaret.

Belli ki sayın okurlar, tapon ve gözü kara bir diktatörün ülkesine yaşattıklarını ilginç buldu. 

Oysa benzerlikler varsa A’dan Z’ye rastlantısal ve kuruntudur.

*

Arjantin anayasasını delik deşik etti. Çiğnenmedik kural bırakmadı. Başkanlık süresini zorlama yollarla dört yıl uzattı. Üçüncü denemesi ise sonuçsuz kaldı.

İktidarın zenginlerin parası, yoksulların da çaresizliği ve minnettarlığı üzerine kurulduğuna inanıyordu. Bu yoldan hiç şaşmadı.

Güçlü rakiplerinin zayıf yanlarından faydalandı. Onlarla ittifaklar kurarak iktidarını uzatmayı bildi. 

İktidarını içeride ve dışarıda hep könjonktür ve dengeler üzerine yürüttü. Hep halin icabına göre davrandı.

Güçten zevk alan bir adamdı. “Gücün insanı hasta ettiği fikri amatör bir düşüncedir. İnsanı hasta eden şey güce sahip olmamaktır. Güç olmadan önemli hiçbir şey başarılamaz!” 

Her zaman kendine güvenen ve ne yaptığını bilen bir lider izlenimi vermeyi başardı. Bu nedenle de Arjantin halkının çoğunluğu, onun eliyle gerçekleşecek bir mucizeye hep inandı. 

Ölçüsüz özelleştirmelerde sayısız yolsuzluk ve usulsüzlük yaptı. Ama gücü elinde tuttuğu ve denetim yollarını tıkadığı için yoluna devam etti.

Sonuç ulusal ve toplumsal açıdan felaket oldu. Satılan kamu kuruluşları nedeniyle işsizlik yüzde 20’yi aştı. 

İflaslar, hacizler ve enflasyon orta sınıfı çökertti. Ulusal sağlık sistemi çöktü. Eğitim sistemi lağvedilerek eyaletlere devredildi.

Devlet “tüm yüklerinden” kurtuldu!. Ama yıllık enflasyon yüzde 2300’leri aştı. 

Menem bu noktada mucize bir plan uyguladı:

1 Arjantin Pesosu’nu 1 Amerikan Doları’na eşitledi.

Ama bu sadece iktidarını bir süre daha uzatmaya yaradı.

İkinci mucizesi de askerleri pasifleştirmesi oldu.

1994’te zorunlu askerliği kaldırarak ve silahlı kuvvetlere ait tüm ekonomik işletmeleri özelleştirdi. 

Yine de ülkede darbe tehdinini canlı tutmakta yarar gördü.

Sonunda hiçbir demokratik ülkede emsali olmayan hegemonik bir güç inşa etti.

Ülkeyi küresel kapitalizmin lüksüne ve sosyal eşitsizliğine sürükledi. “Toprağa yayılmış devleti” bitirdi.

Ülkeyi sanayisizleştirdi ve yoksullaştırdı, nüfusunun üçte birini sefalete mahkûm etti.

*

Verdiği bütün sözlerin tam tersini insanların gözünün içne baka baka yaptı.

Ülkesini parsel parsel sattı. Bu süreç içinde de yakın çevresi ve kendisi çılgın bir servetin sahibi oldu.

Karanlık işleri, ilişkileri, usulsüzlükleri, yolsuzlukları ve skandallarına rağmen tam 10 yıl 5 ay ve 2 gün boyunca iktidarda kalmayı başardı.

Partisinin adında kalkınma yoktu. “Adalet Partisi” idi. 

Tüm rezalete karşın, girdiği son seçimlerin birinci turunda yüzde 25 oy alarak birinci oldu. İkinci turda ise adaylığını geri alarak olası bir halk ayaklanmasının sonuçlarından kurtuldu.

Arjantin tarihinin en çok kanun hükmünde kararname kullanan başkanı oldu.

İdrar yolu enfeksiyonu nedeniyle 91 yaşında 14 Şubat 2020 Sevgililer Günü’nde hayatını kaybetti.

Sünni Müslüman olarak doğmuştu. 

Anayasa, cumhurbaşkanı olmayı Katolik olma koşuluna bağladığı için Katolik olmuştu. Ama Müslüman mezarlığına defnedildi.