Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhurbaşkanı Abdullah Gül arasındaki sorunun temelinde, Erdoğan’ın tüm yetkileri elinde toplayan bir “başkan” olarak Cumhurbaşkanlığı’na çıkmak arzusu yatmaktadır.

Türkiye’nin, AKP’nin inadı yüzünden sakatlanmış olan parlamenter rejimi de buna zemin hazırlamıştır:

Hem halk tarafından seçilmiş bir cumhurbaşkanı hem de parlamenter rejim bir arada olmaz…

Ama AKP, Gül’ün cumhurbaşkanlığına seçilmesi sırasında yaşadığı zorlukları aşmak için referanduma gitmiş ve cumhurbaşkanının halk tarafından seçimini kabul ettirerek parlamenter rejimi sakatlamıştır.

Şimdi bu sakatlığın üzerine bir de Erdoğan’ın bütün yetkileri elinde toplayan bir “başkan” olma arzusu binince elimizde nur topu gibi bir “rejim sorunu” olmuştur…

Çünkü AKP’nin Meclis’teki sandalye sayısı böyle bir anayasa değişikliğini referanduma götürmeden çözecek düzeyde değildir…

Referanduma gidildiği takdirde ise ne sonuç çıkacağı belirsizdir…

Çünkü kamuoyu parlamenter rejimden yana bir tavır koymuştur!

Üstelik sadece iki adaylı bir yarışma durumunda Gül’ün uzlaşmacı tavrı, Erdoğan’ın kavgacı tutumuna tercih edilebilir; bu sonucu ortaya koyan birçok kamuoyu araştırması vardır.

***

Bütün bu gerçeklerin üzerine, bir de Erdoğan ile Gül arasında demokrasi ve özgürlükler konusunda bir üslup ve tutum farkı olduğu ve bunun Türkiye’de demokratik rejimin geleceği açısından önem taşıdığı anımsanırsa durumun iyice karmaşıklaştığı anlaşılır.

***

Bu karmaşık durum çerçevesinde temel sorunu gözden kaçırmamak gerekiyor:

Sorun aslında ne üslup farkı sorunudur, ne yaklaşım farkı sorunu, ne de genellikle atıf yapıldığı gibi “iki başlılık sorunu”…

Sorun doğrudan doğruya bir rejim sorunudur:

Demokrasiden diktatörlüğe geçiş sorunu!

Demokrasiden diktatörlüğü kayış öykülerini Onur Öymen, “Demokrasiden Diktatörlüğe, İktidar Uğruna Demokrasiyi Feda Edenler” adlı kitabında çok güzel özetler.

Başbakanlık, cumhurbaşkanlığı ve parti genel başkanlığı makamlarının tek elde, kendi elinde toplanmasını hedefleyen Erdoğan, doğrudan doğruya rejimi değiştirmeyi hedeflemektedir.

Bu hedefinin önünde üç engel vardır:

1) Meclis’te bu hedefi gerçekleştirebilecek anayasa değişikliğini sağlayacak sandalye sayısı yoktur.

2) Kamuoyu, bu rejim değişikliği konusunda kendisine destek vermemektedir.

3) Bir açık çatışma halinde, örneğin ikisinin de cumhurbaşkanlığına aday olması durumunda, ya da başbakanlığa kimin geleceği konusundaki uzlaşmazlıkta, Gül’ün gerek kamuoyundaki gerekse parti içindeki gücü, Erdoğan’ın önünü kesebilecek düzeydedir.

***

Benim bile gördüğüm bu karmaşık durumu, Erdoğan’ın, Gül’ün ve danışmanlarının görmediği düşünülemez.

Ayrıca işin içinde bir de CHP, MHP ve BDP faktörleri vardır…

Her ne kadar şimdilik sessiz duruyorlarsa da, bu üç parti, ayrı ayrı da, birlikte de, hem rejim değişikliği hem de Gül-Erdoğan rekabetinde, belirleyici rol oynayabilecek konuma gelebilir.

Perşembe günü bu konuya devam edeceğim.

\n