Bu topraklarda yaşayan insanlar, 1923 ve sonrasında dünyaya örnek olacak bir mucizeyi Atatürk’ün önderliğinde gerçekleştirmişlerdir.

Eğitimden kadın-erkek eşitliğine Avrupa’nın pek çok ülkesinde bulunmayan hakları getirmişlerdir. Demokrasinin, çağdaşlığın, uygarlığın yolunda altyapıyı hazırlamaya koyulmuşlardır.

- Hem de büyük küresel güçlerin at oynattığı; bahçıvan tayin eder gibi kral, şeyh, emir tayin ettiği bir coğrafyada işgalci güçlere karşı;

- İlk Müslüman ülke olarak bağımsızlık kazanmışlardır.

- 20. yüzyıl boyunca Afrika ve Latin Amerika ülkelerine örnek olmuşlardır.

- Türkiye Cumhuriyeti ve Atatürk, dünyada “bir mucize” olarak algılanmıştır.

- Bu mucizenin yönteminde dünyanın alışık olmadığı bazı özelliklerin bulunması çok doğaldır. Mucizeler zaten böyle yaratılır.

Daha 1923’te kurulan ve uygarlık yolunda ilerlemeye başlayan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşın Ortadoğu’nun diğer ülkelerine bakalım:

- Demokrasiyi, çağdaş uygarlığı hiçbir zaman kazanamadılar. Başkalarının tayin ettiği krallar, şeyhler, emirler ve askeri diktatörlerle yönetildiler. 21. yüzyılda aynı çizgide devam ediyorlar.

- Libya, Tunus, Mısır, Ürdün, S. Arabistan, Kuveyt, Irak, Bahreyn ve Suriye’ye bakın; iç savaşlar, çağdaş uygarlık dışı bir sosyal hayat.

- Türkiye Cumhuriyeti yaşadığı ve yaşamakta olduğu bütün siyasi ve sosyal sorunlarına karşın onlardan ileri durumdadır. Bunu Cumhuriyet’e ve onun getirdiği değerlere borçluyuz.

Avrupa’nın değerleri ve çağdaşlık

Türkiye Cumhuriyeti Avrupalı işgalcilere karşı kurulmuş olmasına rağmen, Atatürk başta olmak üzere onu kuranlar “Avrupalı değerlere” sahip çıkmışlardır.

- Demokrasi, çağdaşlık, akılcılık, küresel kültürel değerler oradaydı; en başta bilim ve sanat oradaydı.

- Bilim, iktisat, kültür bütünleşmesi ve “aydınlanma” orada gelişmişti.

- Atatürk Avrupa’ya bu anlamda yaklaşırken, bu köşede yıllardır yazdığım gibi; “Avrupa’nın yaptığını yap ama dediğini yapma” ilkesini uygulamaya çalıştı.

Atatürk’ten sonra işler yavaş yavaş tersine döndüğü için sorunlar çıktı, derinleşti; “Avrupa’nın yaptığını yapma, onun senden istediğini yap” zihniyeti zeminde yavaş yavaş yerleşmeye başladı.

Bugün karşı karşıya kaldığımız sorunların temelinde yatan da budur. Onun da gerisinde, “iç dinamiklerin demokrasi yönünde geliştirilememesi” vardır.

Değerler bir bütünün parçalarıdır

Bir ülkede demokrasi ve sağlıklı toplumsal yapı şu ayaklar üzerine oturmuştur:

- İktisadi gelişme ve adil paylaşım.

- Çağdaş bir hukuk düzeni ve kuvvetler ayrılığı.

- Kültürel (ve dini) birleştirici unsurların işlerliği.

- Ülkenin güvenliği.

Demokrasinin iyi işlediği Avrupa ülkelerinde din, bölücü değil birleştirici bir faktör olarak çalışır. Fransa’nın “Katolikliği”, bugün artık ülkenin bütünlüğüne zarar vermez, pozitif bir faktör olarak etki yapar.

Buna karşılık Irak ya da S. Arabistan’da din (ve mezhepler) ülkenin demokratik olarak gelişmesinin önündeki engellerdir.

Arap dünyasında bugün yaşanmakta olan “mezhep kavgalarına” bakalım; birleştirici değil bölücü bir faktör olarak çalışıyorlar.

Sorun “dinin kendisinde değil, o ülkenin içine itildiği koşullardadır”. Fransa ve Irak bunun tipik örnekleridir.

Azgelişmiş ülkelerin iç dinamikleri, küresel dinamiklerin bağlı değişkeni haline gelince at ile arabanın yeri değişiyor.

Bugün Cumhuriyeti kurmanın sevincini yaşayalım. Demokrasi için, çağdaşlık için, uygarlık için ve tabii en önemlisi bağımsızlık için.

Güneyimizdeki ülkelere şöyle bir bakalım; bunun gerekçesini çok daha net görebiliriz.

\n