1936 yılında kurulan İ.Ü. İktisat Fakültesi, Atatürk Türkiyesi’nin örnek kurumlarından birisi olarak ortaya çıktı. İktisat eğitiminin Türkiye çapında yayılmasına büyük katkı sağlayacak iktisatçıları ve akademisyenleri yetiştirdi.

Kuruluşunda Avrupalı ve özellikle de Alman bilim adamlarının büyük katkıları vardı. En etkili isimlerden birisi olan Prof. Fritz Neumark’ı Bıçak Sırtı köşesinin okurları tanırlar, sık sık sözünü etmiştim.

Çünkü o bir simge idi; Avrupa’da Hitler Nazizminden ve Mussolini faşizminden kaçarak bize sığınan bu bilim insanları, 1930’lu yılların Türkiyesi’ni tercih etmişlerdi. Bu, yakın tarihimiz açısından övünülecek bir hadisedir.

Prof. Neumark’ın kaleme aldığı “Boğaziçi’ne Sığınanlar” kitabı, bu tarihi olguyu anlatır.(*) Bu bakımdan 1936 yılında İktisat Fakültesi’nin kuruluşu ile Türkiye’nin o yıllarda Avrupa’daki itibarı arasında daha gerçekçi bağlar kurmak mümkündür.

İktisat Fakültesi’nin kuruluşuna katılan Avrupalı aydın bilim insanları, aynı zamanda Türkiye’nin o yıllarda gösterdiği kalkınma ve uygarlık çabalarına da omuz veriyorlardı. Yaşlılık yıllarında yakından tanıma fırsatı bulduğum Neumark, savaş bittikten sonra da uzun yıllar Türkiye’de yaşamını sürdürdü ve 1989 yılında Almanya’da vefat etti.

Onun asistanlığını yapan hocalarımın hocaları ve benim hocalarım geniş bir liste meydana getirirler; Ömer Celal Sarç, Sabri Ülgener, Memduh Yaşa, Orhan Dikmen, onlardan daha sonra gelen nesli oluştururlar. Ben, dördüncü nesle dahilim.

Mülkiye’den sonraki tek ‘İktisat Mektebi’!..

İktisat Fakültesi 50’li, 60’lı, hatta 70’li yıllarda modern iktisatı öğreten hemen hemen tek kurumdu. Anadolu ve Trakya’da yeni kurulan fakülte ve yüksekokullara öğretim üyesi “ihraç etti”. Yıldız Teknik’ten Eskişehir’e, Bursa’dan Sakarya’ya, Edirne’den Erzurum’a kadar pek çok eğitim kurumuna öğretim üyesi gönderdi ve kuruluşlarına katkıda bulundu.

1936 yılından sonraki nesillerde geniş bir isim listesi görebiliriz. Bazılarını sayalım; Ömer Lütfi Barkan, Haydar Furgaç, Ömer Celal Sarç, Hazım Atıf Kuyucak, Besim Darkot, Refii Şükrü Suvla, Sabri Ülgener, Orhan Tuna, Memduh Yaşa, Orhan Dikmen, Cavit Orhan Tütengil, Ahmet Kılıçbay, Mehmet Oluç, Feridun Ergin, Besim Üstünel, Cumhur Ferman, Haluk Cillov, Süleyman Barda, Sabahattin Zaim, Demir Demirgil, Esat Çam, İdris Küçükömer, Sencer Divitçioğlu, Kenan Bulutoğlu, Mükerrem Hiç, Sevim Görgün, Kenan Ural, Kemal Yoğurtçugil, Gülten Kazgan, Haydar Kazgan, Yüksel Ülken, Metin Kutal, Nevzat Yalçıntaş, Nusret Ekin, Nuri Karacan, Ali Özgüven, Erdoğan Alkin ve sayamadığım daha birçokları...

Bu geniş liste yalnız iktisadi ve sosyal alandaki bilimsel konularda değil, Türkiye’nin özellikle 50’li yıllardan beri geçirmekte olduğu süreçte, fikirleriyle toplumda etkili olmuşlardır. Bunu da çok doğal görmek gerekir. Çünkü üniversiteler toplumların sosyal, siyasal, iktisadi ve kültürel gelişmelerinde ve demokrasinin ilerlemesinde üzerlerine önemli görevler düşen kurumlarıdır. Bilindiği üzere üniversite sözcüğü “evrenkent” anlamına gelir, sadece bir mektep değildir.

Son yüzyıl içinde İngiltere, Fransa, Almanya, İsveç, ABD, Kanada, Japonya ve Avustralya gibi ülkelerde üniversitelerin bu bağlamda önemli etkinliklerini gördük ve görmekteyiz.

Öğretim üyeleri ve öğrencileriyle akademik kurumların bu toplumsal işlevleri büyük önem taşır. İktisat Fakültesi yetiştirdiği öğrencileri ve öğretim üyeleriyle Türkiye’nin iktisadi, siyasi, sosyal ve kültürel gelişmesine 1936’dan beri önemli katkılar yapmıştır. Öğretim üyelerinin kitapları, makaleleri ve konferansları önemli oldu. İktisat Fakültesi ile birlikte İ.Ü. Hukuk Fakültesi de bu alanda öncü olmuş akademik kurumlardan birisidir.

14 Aralık 2011 İktisat Fakültesi’nin kuruluşunun 75. yılı; eski - yeni bütün hocalara, mezun olmuş, olmamış bütün öğrencilere kutlu olsun... Aramızdan ayrılanları rahmetle anıyoruz.

***

Dürüstlüğün ve çalışkanlığın simgesi olmuş bir insanı, Prof. Mehmet Oluç hocamızı dört gün önce kaybettik ve iki gün önce de uğurladık, hepimizin başı sağ olsun...

(*) Prof. Dr. Fritz Neumark, Boğaziçi’ne Sığınanlar, İ.Ü. İktisat Fakültesi yayını, 2006

\n\n