SORU: 2002 yılında 5434’e tabi olarak çalışmaya başlayan arkadaşım geçen yıl yüzde 74 engel oranında rapor aldı. Bu raporla emekli olup olamayacağına dair başvuru yaptı ve başvuru sonucunda SGK’ce hafif ve orta düzey çalışma gücü kaybı olmadığı tespit edildiğinden emekli olamayacağı bildirildi. Arkadaşımız bu karara karşı dava açarsa sonuç nasıl olur? Ferdi Ç.

2002 yılından beri devlet memuru olarak çalışanlar hakkında 5510 sayılı kanunun geçici 4. maddesinde 5434 sayılı kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüş ve yine aynı maddede çalışmaya başladıktan sonra çalışma gücü kaybına uğrayan memurların bu durumunun Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Kurulu’nca değerlendirilmesi sonucunda, çalışma gücü kayıp oranının; 

- Yüzde 50 ila 59 arasında olanlara en az 5760,

- Yüzde 40 ila 49 arasında olanlara ise en az 6480 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olmak kaydıyla yaş şartı aranmaksızın emekli olabilecekleri belirtiliyor.

SGK Sağlık Kurulu çalışma gücü kaybı değerlendirmesini 28/09/2021 tarihinde yürürlüğe giren Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’ne göre yapıyor. Yönetmelikte;

- Çalışma gücünün en az yüzde 60’ının kaybedilmesi 

- Ağır düzeyde çalışma gücü kaybı, 

- Çalışma gücünün en az yüzde 50-59 arasında kaybedilmesi

- Orta düzeyde çalışma gücü kaybı, 

- Çalışma gücünün en az yüzde 40-49 arasında kaybedilmesi 

- Hafif düzeyde çalışma gücü kaybı, 

Şeklinde derecelendirilmiş.

Sağlık Kuruluşları, sigortalıların engellilik derecelerini 20/2/2019 tarihine kadar Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre belirlerken 20 Şubat 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan iki yönetmelikle, engellilik durumları; 18 yaş altı çocuklar için “Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik”, 18 yaş üstü için ise “Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik” ile belirlenmeye başladı.

Hastanelerce bu iki yönetmelik hükümlerine göre değerlendirme yapılırken SGK sigortalıların çalışma gücü kayıp oranları ve malullük durumlarını Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’ne göre yapıyor. O zaman karşımıza arkadaşınızın karşılaştığı durumlar çıkıyor. Hastane tarafından engellilik derecesi yüzde 74 olarak belirlenen memurun SGK tarafından çalışma gücü kaybı “hafif ve orta düzey çalışma gücü kaybı olmadığı” şeklinde, yani yüzde 40’ın altında belirlenmiş oluyor. Benzer durum malullük tespitleri içinde geçerli. Sağlıkla ilgili tespitler vatandaşta kafa karışıklığı ve tepkilere neden oluyor. Diğer taraftan hak aramak için dava açmak anayasal bir hak. Arkadaşınız dava açabilir ama sonucu tahmin etmek zor. 

Soru: Kayınvalidem SSK emeklisi, eşi de SSK emeklisi iken öldü. Hem kendi hem de ölen eşinin aylığını alıyor. Kayınvalidemin öğretmen olarak çalışmış, devlet memurluğundan emekli bekâr oğlu öldü. Oğlundan da aylık alabilir mi? Ziya G.

Ölen devlet memuru çocuklardan annelerine aylık bağlanması için, annenin çocuğunun ölüm tarihinde 5434 sayılı kanuna göre iştirakçi veya 5510 sayılı kanunun 4/c kapsamında sigortalı, muhtaç ve evli olmaması gerekiyor. Kayınvalideniz eşinin ölümü nedeniyle evli değil. Muhtaçlık durumu için; hak sahibinin gelirler toplamının net asgari ücret tutarının altında olması gerekiyor. Kayınvalidenizin almakta olduğu iki aylığın toplamı net asgari ücretin üstünde ise doğrudan muhtaç olmadığından talebi reddedilir. Altında ise bu defa valilik veya kaymakamlıklar bünyesinde il veya ilçe idare kurullarından muhtaçlık belgesi alması gerekiyor. 

SORU: Annem, babamdan dul aylığı almakta iken öldü. Annem için cenaze yardımı alabilir miyiz? Zerrin K.

Cenaze ödeneği SGK’den gelir veya aylık almakta iken veya kendisi için en az 360 gün prim bildirilen, ölen sigortalı için ödenir. Hak sahiplerinin ölümü halinde cenaze ödeneği verilmez. 

SORULARINIZ İÇİN 

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.