110 yıllık zafer ve emperyalizm - Doç. Dr. İhsan Tayhani
Olaylar Ve Görüşler
Son Köşe Yazıları

110 yıllık zafer ve emperyalizm - Doç. Dr. İhsan Tayhani

19.03.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

18 Mart 1915 Deniz Savaşı, Çanakkale’nin, denizden geçilemeyeceğini tarihin belleğine kaydeden unutulmaz bir savunma savaşıdır. 25 Nisan ise Mustafa Kemal’in askerlerinin, emperyalist saldırganlara karadan da geçit vermedikleri ve sekiz buçuk ay süren Çanakkale Kara Savaşları’nın başlangıç tarihidir. 1914’te başlayıp dört yıla yayılan Birinci Dünya Savaşı’nın, pek çok önemli nedeni vardır. Bunlar arasında başat olanı emperyalizmdir! Dönemin, birer yüzen kale niteliğindeki İngiliz ve Fransız zırhlıları, 110 yıl önce tam da bu nedenle Çanakkale Boğazı’na abandılar!

İngiltere Deniz Bakanı Churchill’in öngörüsü uyarınca; İtilaf Devletleri’ne ait donanma, Çanakkale Boğazı’nı geçerek Marmara’ya açılacak ve en geç bir ay içerisinde İstanbul’u işgal edecekti. Cevat Paşa (Çobanlı) komutasındaki Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığı’nın; Yüzbaşı Hakkı’sından, Ezineli Yahya Çavuşu’na ve Savranlı Seyit Onbaşı’sına kadar tüm yurtseverleri, saldırgan İngiliz ve Fransız donanmalarının en ünlü zırhlılarını boğazın sularına gömerek “Çanakkale denizden geçilmez!” destanını yazdılar. Deniz yenilgisinden sonra, 25 Nisan’da başlattıkları karadan saldırıları da 25 Şubat 1915’ten itibaren Maydos’ta (Eceabat) bulunan 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal’in, dehası ve cesareti ile ördüğü duvara çarptı ve Gelibolu yarımadası, “Karadan da geçilmez” kılındı.

SEVR’İ YIRTIP ATMAK

Dünya savaş tarihi sayfalarında yer alan bu olağanüstü başarıya karşın, dört yıl süren savaş, İttifak güçlerinin yenilgisi ile sona erdiğinde, Almanya ile birlikte savaşan Osmanlı da yenik devlet konumuna düştü ve işgallerin önünü açan 1918 tarihli Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalamak durumunda kaldı. Birkaç gün sonra da antlaşmanın 7.maddesi uyarınca Anadolu üzerindeki İngiliz, Fransız ve İtalyan işgalleri başladı. Megalo Idea özlemi ile yatıp kalkan Yunanlar da 15 Mayıs 1919’da İzmir’e çıkarılarak Batı Anadolu’nun işgali ile görevlendirildi.

İşte, Tanrı’nın ve tarihin Anadolu insanına en büyük armağanı, Anafartalar komutanı Mustafa Kemal Paşa, 1919’un bu tükenmişlik ortamında bir kez daha tarih sahnesine çıkarak dağınıklık içindeki Anadolu insanını örgütledi, bütün yurtseverleri kurtuluş hedefine kilitledi ve yaklaşık üç buçuk yıl süren kanlı bir boğuşmadan sonra, emperyalistlerin çıkara dayalı paylaşım heveslerini kursaklarında bıraktı! Söz konusu bu aşağılık paylaşımı görmek için de önce onların, kendi aralarında yaptıkları ara antlaşmalara ve paylaşımın son şeklinin verildiği 1920 tarihli Sevr Antlaşması’na bakmak yeterlidir! Anadolu’nun nasıl dilim dilim doğrandığını gösteren Sevr de bir “barış” antlaşması olarak dayatılmış, ancak eşsiz yurtsever Mustafa Kemal Paşa tarafından yok hükmünde sayılmıştır.

BİLİNDİK TUZAK

Emperyalizm, 110 yıl önce Anadolu üzerindeki ilk bölme-parçalama tasarımını, sert gücün yanında (orduları), etnik ve dinsel temelli isyanları da kışkırtarak yaşama geçirmek istemişti ama başaramadı! 2010 yılı başlarından beri Ortadoğu’da uygulamaya sokulan ve Arap Baharı veya BOP olarak adlandırılan ve umulanın da alındığı yeni emperyal sürüm ise 2000’li yılların başlarından beri Türkiye üzerinde; ardışık olarak Brüksel, Oslo, Londra, Birinci İmralı provalarından, özellikle şimdilerde Suriye’de biçimlendirilen yeni jeopolitik yapıdan sonra, güncellenerek uygulamaya geçirilmiş bulunuyor. Bu sürüm de “Barış Antlaşması” olarak dayatıldığına özellikle dikkat edilmelidir!

İçeride ve güney sınırlarımız ötesindeki son birkaç aylık gelişmeler, Türkiye Cumhuriyeti devletinin, yeniden kurgulanan bir emperyal tuzağın içine çekilmiş olduğunun izlerini taşıyor. Emperyalizmin değirmenine su taşıyanların ise konuşmalarında “emperyalizm” vurgusu yapmaları şaşılası bir çelişkidir! Çanakkale Zaferi yıldönümlerinde geleneksel olarak verilen hamasi söylevler ve/veya demeçler, eğer tarihsel arka plan derinliğinden yoksunsa, algı oluşturmaktan öteye gitmez! Oysa, Anadolu coğrafyasını bizlere yurt yapan ve salt Çanakkale’de, elli bini aşkın şehidin ruhlarını incitmeyecek yönetsel bir duruşa ve saydam bir politikaya gereksinim var!

110 yıl önce Çanakkale’yi geçilmez kılan deniz ve kara savaşları şehitlerimizin hepsine gönül borcumuzu sunuyor, başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm kahraman yurtseverlerin anıları önünde saygı ile eğiliyor ve onlara öteki alemde ışıklı bir ruh dinginliği diliyoruz.

Yazarın Son Yazıları

Hayvancılıktaki yol ayrımı - Gülay Ertürk

Türkiye bugün hayvancılıkta çok kritik bir eşiğe geldi.

Devamını Oku
19.12.2025
Devlet ve kalkınma Okan Toygar’ın - Bilin Neyaptı

Bir ülkede ekonomi yönetiminin temel hedefleri verimlilik ve adil bölüşümdür.

Devamını Oku
18.12.2025
Programda işçinin adı yok - Engin Ünsal

CHP 39. Olağan Kurultayı’nda tüzük değişikliği yaptı ve iktidar programını kabul etti.

Devamını Oku
17.12.2025
Yargı öyküleri - Ziya Yergök

Yıllar önce, 5 Ocak 1982’de Çetin Altan’ın Milliyet gazetesindeki “Şeytanın gör dediği” adlı köşesinde “Eski (Mahkeme Koridorları) sütununa özlem” başlıklı yazısında yer alan, bir ceza avukatının “Oturum” adlı anı kitabından alıntılanmış ilginç bir yargı öyküsüne değinmek istiyorum.

Devamını Oku
17.12.2025
Devletçiliğe dönebilmek... - Kemal Onur

Demokratik ve laik sosyal hukuk devletimizin kurucu lideri Atatürk’ün yönetimi döneminde; ülkemizin ulusal çıkarı açısından bilimsel anlayış ve duyarlı bir bilinçle, iç ve dış sermaye şirketlerinin çıkarları için vahşi madenciliğe kesinlikle fırsat verilmemiştir!

Devamını Oku
17.12.2025
Bu çığlığı duyun! - Mustafa Gazalcı

MESEM, Milli Eğitim Bakanlığı’nın sözde mesleki teknik eğitim merkezleri uygulaması.

Devamını Oku
16.12.2025
ABD’nin esnek realist stratejisi - Nejat Eslen

11 Eylül’ün hemen sonrasında ABD, tek kutuplu dünya düzeninin verdiği cesaretle küresel egemen güç olmanın hayallerini kuruyordu.

Devamını Oku
16.12.2025
Çağdaşlık yolunda bir ömür - Hüseyin Karataş

Çağdaşlık eksikliğine ve dokunulmazlara dokunan sevgili hocam Prof. Dr. Türkan Saylan...

Devamını Oku
13.12.2025
Geleceğin savaş alanı, Türkiye ve Karadeniz - Doğu Silahçıoğlu

“Erken Cumhuriyet dönemi”nde (1923-1938) savunma sanayisindeki gelişmeler Türkiye’yi; başta uçak olmak üzere harp silah araç gereçlerinde dış satım yapan bir ülke konumuna getirmişti.

Devamını Oku
12.12.2025
Gençlik MESEM’den büyüktür - Kaan Eroğuz

AKP iktidarı tarafından 2016 yılında örgün ve zorunlu eğitim kapsamına alınan mesleki eğitim merkezleri (MESEM), çocuk işçiliğinin yaygınlaşmasında ve “kurumsallaşmasında” kritik bir rol oynuyor

Devamını Oku
12.12.2025
Komisyonda emekçinin adı yok - Şükrü Karaman

Milyonlarca emekçinin yeni ücrete ilişkin alacağı kararı merakla beklediği Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmalarına yarın başlayacak.

Devamını Oku
11.12.2025
İnsan onuru ve demokrasi - Ayşe Atalay

TDK sözlüğünde “onur” kavramı insanın kendisine karşı duyduğu saygı olarak tanımlanıyor.

Devamını Oku
11.12.2025
Karadeniz’de neler oluyor? - Can Erenoğlu

Dünyanın en güvenli ve istikrarlı denizi Karadeniz dünyanın en tehlikeli deniz alanına mı dönüştürülüyor?

Devamını Oku
10.12.2025
Gelir adaletsizliği tırmanıyor! - Devrim Onur Erdağ

Türkiye'de emeğin değeri uzun zamandır siyaset meydanında sıkça dile getirilen bir konu.

Devamını Oku
10.12.2025
Erdoğan’ın 2005’teki hayalleri - Kadir Serkan Selçuk

Yıl 2005. Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, o dönem henüz el konmamış olan Sabah gazetesinin 20. kuruluş yıldönümü için gazeteye bir yazı yazmıştı.

Devamını Oku
09.12.2025
Yeni feodal çağ ve dijital baronluk - Doğan Sevimbike

Yanis Varoufakis’in No Kings Means No Barons başlıklı yazısı, çağımızın ekonomik ve siyasal düzenini “yeni bir feodalizm” olarak niteliyor.

Devamını Oku
09.12.2025
‘Kırkyama’ siyaset… - Prof. Dr. Utku Yapıcı

Türk siyasetinde son yıllardaki en ilginç gelişme siyasi kimlikler düzleminde yaşanıyor.

Devamını Oku
08.12.2025
Terörist başının ayağına gitmek... - Hatice Topçu

Ulus devletler; tarih bilinci, ortak coğrafya ve dil birliğine dayanır.

Devamını Oku
08.12.2025
Çocuklarımız artık kimsesiz mi? - Özgür Hüseyin Akış

Cumhuriyetin kuruluş yıllarında söylenmiş bir cümle hâlâ kulaklarımızda çınlar:

Devamını Oku
07.12.2025
Çözüm mü, çözülme mi? - Ülgen Zeki Ok

Emperyalist güçlerin Ortadoğu’daki kirli emellerinin önündeki en büyük engel olan Atatürk’ü Türk halkının yüreğinden söküp atmak, yani öldürebilmek için bir gri propaganda yöntemi uyguluyor.

Devamını Oku
06.12.2025
Tek Çin ilkesi - Wei Xiaodong

Türkiye’de Çin’in Tayvan bölgesi yaygın olarak bilinse de bu bölgeye ilişkin tarihi ve siyasi bilgiler genellikle sınırlı kalmaktadır.

Devamını Oku
05.12.2025
Cumhuriyete sahip çıkma konuşması: Atatürk’ün ‘Bursa Nutku’ - Hamdi Yaver Aktan

Mustafa Kemal Paşa, 3 Şubat 1933 akşamı İzmir Kordon’daki köşkte akşam yemeği sırasında Bursa’daki olayı öğrenir.

Devamını Oku
03.12.2025
Demokraside seçilenler özgür olmalı - Hüseyin Mert

Demokrasi; çağdaş yaşamın, mutluluğun, ekonomik kalkınmanın ve her türlü gelişmenin önkoşulu, altyapısı ve temelidir.

Devamını Oku
03.12.2025
İktidarın eğitimdeki U dönüşleri - Nazım Mutlu

Siyasal yaşamının toplamı çeyrek yüzyılı bulan iktidar partisinin kısa tarihi, sayısız U dönüşleriyle doludur.

Devamını Oku
03.12.2025
Tekke ve zaviyelerin kapatılması - Doç. Dr. Hüner Tuncer

Tekkeler ve zaviyeler, İslamdaki tarikatların dinsel tören, toplantı ve eğitim yerleridir.

Devamını Oku
02.12.2025
Suyun akışını sürdürmek - Dr. Anıl Yıldırım Poyraz

“Su ateşe galiptir ancak bir kaba girerse ateş onu kaynatıp yok eder.” - Mevlana

Devamını Oku
02.12.2025
21.yüzyılda Türkiye’de sosyal demokrasi - Halil Sarıgöz

Sosyal demokrat partilerin tarihsel serüvenine baktığımızda, parti programlarının yalnızca birer teknik metin değil; toplumun yönünü, siyasal aklın niteliğini ve iktidar imgelemini belirleyen kurucu belgeler olduğunu görürüz.

Devamını Oku
01.12.2025
Gıda güvenliği sistemimiz alarm veriyor - Adnan Serpen

Gıda yaşam için olmazsa olmazdır ancak kirlenirse hastalığa, hatta ölüme bile neden olabilmektedir.

Devamını Oku
01.12.2025
Buğra Gökce, Silivri'den Cumhuriyet'e yazdı

Otuz altıncı pazar...

Devamını Oku
29.11.2025
İhanetin adı barış olamaz… - Erol Ertuğrul

Güzel yurdumuzda 23 yıldır uygulanan politikalarla, üniter devlet yapımıza ve Cumhuriyetimizin kuruluş anlayışına uymayan görüşler seslerini yükseltmeye başladı.

Devamını Oku
29.11.2025
İmralı ziyareti ve TBMM - Hüseyin Özkahraman

Türkiye’de “Kürt meselesi”, etnik kimlik tartışmalarını aşan; devlet-toplum ilişkilerini, siyasal katılım biçimlerini, demokratikleşme dinamiklerini ve meşruiyet tartışmalarını doğrudan etkileyen çok katmanlı bir olgudur.

Devamını Oku
28.11.2025
İddianame hukukla bağlı mı? - Doğan Erkan

İmamoğlu iddianamesi başından beri hukuk dili yerine tercih edilen siyasal retoriğiyle, delil boşluğuyla, rivayet anlatımlarıyla tartışılıyor.

Devamını Oku
28.11.2025
Kurucu felsefeye dönüş - Mehmet Tomanbay

Son açıklanan TÜİK verileri enflasyon, işsizlik ve derinleşen yoksulluğun gittikçe büyüyen sorunlar olduğunu göstermektedir.

Devamını Oku
27.11.2025
Seçimin sakatlanması - Cihangir Dumanlı

Anayasamızın 2. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti demokratik bir devlettir.

Devamını Oku
27.11.2025
İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

Devamını Oku
26.11.2025
Eğitim sürecinde öğretme ve öğrenme - Cihat Karaali

Geçmişte eğitimciler yalnızca öğretmen değillerdi.

Devamını Oku
26.11.2025
Düzensiz dünya nereye gidiyor? - Nejat Eslen

Yeni bin yılın ilk yüzyılının ilk çeyreği yakında bitecek.

Devamını Oku
26.11.2025
Radbruch formülü ve Türkiye bağlamı - Başar Yaltı

Daha önce bu sütunlarda yayımlanan “Adaletsizliği Görmek” (Cumhuriyet, 07.11.2025) başlıklı yazımızda; adalete giden yolun adaletsizliği görmekten geçtiğini, bir hukuk düzeninde karar veren konumundaki tüm görevliler ile hukuk normlarını uygulayan tüm yetkililerin adaletsizliği görmek, önlemek ve adaleti yerine getirmekle görevli olduklarını, adaletsizliği görme yetisine sahip olmayanların yargıç ve savcı yapılmaması gerektiğini belirtmiştik.

Devamını Oku
25.11.2025
Türkiye Araf’ta - Gani Işık

Şimdilerde Türkiye’ye bir hal oldu; Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal oldu.

Devamını Oku
25.11.2025
Öğretmenim, canım benim! - Duran Güldemir

24 Kasım Öğretmenler Günü’nün anlamını ve önemini anlatmak için söylenecek çok söz var elbette ancak Ceyhun Atuf Kansu’nun “Dünyanın Bütün Çiçekleri” şiirinin bu dizeleri sanki bir başka söze gerek yoktur der gibi derin bir duygusallık içine sürüklemektedir bizi.

Devamını Oku
24.11.2025