Çarpışma, galaksimizdeki karadeliğin dengesini bozmuş olabilir

Olay Ufku Teleskobu, Güneş'in 4 milyon katı kütleye sahip Sagittarius A* (Sgr A*) adlı kara deliğin ilk fotoğrafını 2022'de çekmişti. 

Bilim insanları bu gözleme dayanarak Sgr A*'nın boyutu ve yaşına göre çok hızlı ve galaksinin geri kalanından farklı bir doğrultuda döndüğünü söylüyor.

Independent Türkçe'nin aktardığı ve hakemli dergi Nature Astronomy'de geçen hafta yayınlanan çalışmayı yürüten ekip, bu tuhaflığın nedenini çözmüş olabilir. 

KARADELİĞİN TARİH BOYUNCA SERGİLEDİĞİ DAVRANIŞ İÇİN MODEL OLUŞTURULDU

Las Vegas'taki Nevada Üniversitesi'nden araştırmacılar, Olay Ufku Teleskobu'nun verilerine dayanarak karadeliğin tarih boyunca sergilediği davranışa dair bir model oluşturdu.

Bilgisayar simülasyonları, Samanyolu'nun başka bir galaksiyle birleşmesi sırasında Sgr A*'nın da bu galaksinin kara deliğiyle birleşmesinin, tuhaf dönüşünü açıklayabileceğini gösterdi. 

Bilim insanları, kara deliğin kendisinin 4'te biri kadar bir süper kütleli karadelikle birleşmesinin, Olay Ufku Teleskobu'nun gözleminde ortaya çıkan dönme hareketlerine açıklık getirdiğini savunuyor. 

Çalışmanın başyazarı Yihan Wang "Bu keşif, süper kütleli karadeliklerin nasıl büyüyüp geliştiğine dair anlayışımıza katkı sağlıyor" diyerek ekliyor: 

Sgr A*'nın hizası bozulmuş hızlı dönüşü, başka bir karadelikle birleşmiş olabileceğini ve bunun da dönme şiddetini ve yönünü önemli ölçüde değiştirmiş olabileceğini gösteriyor.

karadelikler, ömrünün sonuna gelen yıldızların içine çökmesi sonucu oluşuyor. Süper kütleli karadeliklerinse maddenin zaman içinde yığılması ve daha küçük karadeliklerin birleşmesi sonucu oluştuğu tahmin ediliyor. Ancak bu iki yoldan hangisinin daha önemli bir yere sahip olduğu bilinmiyor. 

Çoğu orta ve büyük galaksinin kalbinde yer aldığı düşünülen süper kütleli karadelikler, ev sahiplerinin birleşmesinden sonra çarpışarak birleşebiliyor. Samanyolu'nun 12 milyar yıl boyunca başka galaksilerde birleştiği biliniyor. Yeni araştırmayı yürüten ekip, Sgr A*'daki değişime Samanyolu'nun Gaia-Enceladus Galaksisi'yle birleşmesinin yol açtığını düşünüyor. 

Çalışmanın diğer yazarı Bing Zhang "Bu birleşme muhtemelen yaklaşık 9 milyar yıl önce, Samanyolu'nun Gaia-Enceladus'la birleşmesinin ardından meydana geldi" diyor.

Zhang bunun, süper kütleli karadeliklerin diğerlerini yuttuğu teorisini desteklemekle kalmayıp aynı zamanda Samanyolu'nun dinamik geçmişine de ışık tuttuğunu söylüyor.

Araştırmacılar, kütleçekimsel dalgaları tespit eden teleskopların yapılmasıyla karadelik birleşmesi hakkında daha net fikir sahibi olabilir. Bu teleskopların, çarpışan karadeliklerin uzay-zaman dokusunda yarattığı dalgaları saptaması bekleniyor.