Evimizde kullandığımız neredeyse her elektronik aygıt bir tür enerji yayıyor. Radyasyon kelimesini duyduğumuzda aklımıza hemen nükleer kazalar veya X-ışınları geliyorsa, durumu netleştirmekte fayda var. Çoğu zaman ev elektroniği, sadece elektromanyetik alanlar (EMF) veya elektromanyetik radyasyon üretiyor.
EMF, bir cihazın içindeki akımdan, yani teller veya motorlardan veya kablosuz iletimden (Wi-Fi, cep telefonları) kaynaklanan elektrik ve manyetik alanların bütünü. Bu alanlar, atomlardan elektron sökerek DNA’ya doğrudan zarar verecek kadar güçlü enerjiye sahip değil. Yani endişe edilen "radyasyon" türü, sanıldığı gibi dramatik veya tehlikeli bir yapı taşımıyor.
Her EMF kaynağının gücü aynı değil. Yüksek akım, güçlü motorlar veya ısıtma elemanları kullanan ya da radyo frekansları yayan cihazlar, basit araçlara göre daha yüksek EMF seviyeleri üretebilir. Ancak önemli bir bilgi var: Maruziyet şiddeti, cihazdan uzaklaştıkça hızla azalıyor. Bu nedenle ev elektroniği söz konusu olduğunda, genellikle endişe yaratacak tehlike seviyelerinde bir maruziyetten bahsetmiyoruz.
Chip'in hazırladığı listeye göre evimizde en çok EMF yayan cihazlar hangileri?
Evdeki elektromanyetik alan şampiyonları
Farklı cihazlar, farklı seviyelerde alanlar yayar. İşte evde nispeten daha yüksek EMF seviyelerine ulaşabilen yaygın elektronik aletler:
Mikrodalga fırınlar: Üniteye çok yakın durulduğunda nispeten yüksek manyetik alanlar kaydedebilir. Cihazdan bir kol mesafesi uzakta bile ölçülen değerler, diğer aletlere göre yüksek kalır. Kullanım sırasında yakın durmak maruziyeti artırsa da, alan hızla düşüyor.
Elektrikli süpürgeler: Özellikle eski ve güçlü motorlu modeller çalışırken kayda değer manyetik alanlar oluşturur. Yeni ve daha küçük motorlu robot süpürgeler ise daha az EMF yayma eğilimi gösterir.
Elektrikli su ısıtıcıları: Önemli miktarda akım çeken bu cihazlar, yüzeyde anlık yüksek değerler gösterebilir. Isıtıcı açıkken üzerine eğilmek veya çok yakın durmak, diğer hafif cihazlara göre daha yüksek maruziyet almanıza sebep olabilir.
Televizyonlar: Tarihsel olarak eski tüplü CRT televizyonlar daha yüksek EMF'lere sahipti, ancak modern düz ekran TV'ler çok daha düşük seviyelerde çalışıyor. Normal izleme mesafesinde, modern TV'ler EMF yayan ev aletleri listesinde alt sıralarda yer alıyor.
Wi-Fi ve cep telefonları neden daha az endişe verici?
Wi-Fi yönlendiricileri ve akıllı telefonlar gibi kablosuz cihazlar, mikrodalga veya süpürge gibi yüksek akımlı düşük frekanslı manyetik alanlar yerine, radyo frekansı elektromanyetik enerji yayar.
Bu tür cihazların yaydığı RF seviyeleri, diğerlerine kıyasla genellikle düşük kalır. Ayrıca, büyük sağlık kuruluşları, kablosuz cihazlardan yayılan RF radyasyonunun genel popülasyonda kansere neden olduğuna dair kanıtlanmış bir bulgu olmadığını belirtiyor. Bu nedenle, tipik ev "radyasyon" maruziyetinde en son sırada yer alırlar.
Endişelenmeli miyiz? Mesafe ne kadar önemli?
Ev aletlerinden gelen enerjiden bahsederken, DNA'mıza doğrudan zarar veremeyecek olan iyonlaştırıcı olmayan alanlardan bahsettiğimizi unutmamalıyız. Bu radyasyon biçimleri, vücuttaki kimyasal bağları kırmak için gereken enerjinin çok altında çalışır.
Günlük EMF maruziyetinin sağlık etkilerine dair araştırmalar devam ediyor. Bazı çalışmalar, çocukluk çağı lösemisiyle ilgili sınırlı kanıtlar gösterdiği için, düşük frekanslı manyetik alanları "olası kanserojen" olarak sınıflandırılıyor. Ancak bu, kesinleşmiş bir nedensel bağlantı olduğu anlamına gelmiyor. Yetişkinlerde yapılan geniş çaplı araştırmalar, tipik ev EMF maruziyeti ile kanser gibi hastalıklar arasında tutarlı bir ilişki bulamadı.
Buradaki en önemli faktör, mesafe. EMF gücü, kaynaktan uzaklaştıkça inanılmaz bir hızla düşüyor. Cihazdan sadece otuz santimetre geriye gitmek bile maruziyeti önemli ölçüde azaltabilir. Mikrodalga veya elektrikli süpürge gibi güçlü cihazlar çalışırken genellikle güvende olmamızın nedeni budur.
Sağlık kuruluşlarının ortak görüşü, normal ev EMF maruziyetinin çoğu insan için zarara yol açma ihtimalinin düşük olduğu yönünde. Yine de, pratik ve kolay önlemler almak her zaman mantıklı olacaktır:
- Çalışan cihazlara yaslanmaktan kaçının.
- Wi-Fi yönlendiricinizi yastığınızın altında tutmayın.
- Mikrodalga çalışırken bir adım geride durun.
