Facebook, Instagram ve WhatsApp'a neden erişilemedi?

Facebook, Pazartesi günü yaşanan ve saatler süren dünya çapındaki kesinti ile ilgili özür diledi.

Şirkete ait olan Instagram ve WhatsApp uygulamaları da aynı zamanda kullanıcılarına hizmet sunamadı.

Problem neydi?

Özetle, Facebook sistemlerinin internet ağlarıyla olan iletişimi kesildi.

İnternet altyapı şirketi Cloudflare, duruma ilişkin "Sanki birileri veri merkezlerindeki kabloları bir anda çekip internet bağlantısını kesmiş gibiydi" değerlendirmesini yaptı.

Facebook'un açıklaması ise biraz daha fazla teknikti.

Yapılan açıklamada, "Veri merkezlerimiz arasındaki ağ trafiğini koordine eden ana yönlendiricilerdeki yapılandırma değişiklikleri, söz konusu iletişimi kesintiye uğratan sorunlara neden oldu. Bu da ardı sıra bir etki yarattı ve hizmetlerimizi sekteye uğrattı" dendi.

Peki insanlar neden Facebook'a erişemedi?

İnternet, yüzbinlerce ağ sistemine ayrılır. Facebook gibi büyük şirketler ise kendilerine ait otonom sistemler olarak bilinen büyük ağlara sahiplerdir.

Facebook'u ziyaret etmek istediğinizde, bilgisayarların Facebook ağlarına bağlanmasına izin veren arka yüz sistemleri, Sınır Geçit Protokolü (BGP) adı verilen ve internetin posta hizmeti benzetmesinin de yapılabileceği bir protokolü kullanır.

BGP, insanları ziyaret etmek istedikleri web sitelerine yönlendirmek için verilerin gidebileceği mevcut tüm yollar içerisinde en iyi rotayı seçer.

Pazartesi günü ise Facebook, bu sistemin çalışması için gereken bilgileri sağlamayı aniden durdurdu.

Bu da hiçbir bilgisayarın Facebook'a bağlanamaması demekti.

https://www.facebook.com/zuck/posts/10113957526871061

Kesinti nasıl bir etki yarattı?

Bu tür önemli internet sitelerinin başarısızlığı, küresel çapta kişiler ve şirketler üzerinde zincirleme bir etki yarattı.

Kesintiyi takip eden Downdetector, 10,6 milyon civarında sorun rapor edildiğini ve bunun da bir dünya rekoru olduğunu söyledi.

Pek çokları için Facebook'a erişimin sağlanamaması sadece huzursuzluk yarattı. Ama gelişmekte olan dünya ülkelerinde müşterileriyle iletişim kurmada başka yola sahip olmayan bazı ufak işletmeler içinse ciddi bir sorun teşkil etti.

Aynı şekilde koronavirüs salgınında çalışanlarını evlerine gönderen ve iletişim kurmak için WhatsApp'ı tercih eden pek çok şirket için de bu geçerli.

Bunun olmasına nasıl izin verildi?

Pazartesi günü İngiltere saati ile 16.45 sıralarında Facebook, Instagram ve WhatsApp'ın çalışmadığına dair bir haber dolaşmaya başladı.

İlk olarak bu durum, Twitter gibi rakip sosyal ağların şakalarına neden oldu.

https://twitter.com/Twitter/status/1445078208190291973?ref_src=twsrc%5Etfw

Ancak kısa bir sürenin ardından Facebook'un California'daki merkezinden gelen haberlerle birlikte, bunun daha ciddi bir sorun olduğu ortaya çıktı.

New York Times'ın teknoloji muhabiri Sheera Frenkel, BBC'ye yaptığı açıklamada, sorunun çözümünün çok uzun sürmesinin nedenlerinden birinin, "sorunun ne olduğunu anlamaya çalışan insanların binaya fiziksel olarak dahi girememesi" olduğunu söyledi.

Sorunun bir yazılım hatasından mı yoksa basit bir insan hatasından mı kaynaklandığını henüz bilmiyoruz.

Bununla birlikte, komplo teorileri de hemen dolaşmaya başladı. Facebook'tan birisinin kasten bu soruna neden olduğu bu teorilerden yalnızca biri.

Facebook nasıl tepki verdi?

Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg, özür dilemek için utanç verici bir biçimde rakip sosyal medya platformu Twitter'a başvurmak zorunda kaldı.

Araştırma şirketi Forrester'ın analisti Mike Proulx, yaşananların Facebook'un son yıllarda birçok teknik operasyonunu bir araya getirme şekli hakkında soru işaretleri doğurduğunu söyledi.

Proulx, bu yöntemin Facebook'u daha verimli hale getirdiğini ancak böyle durumlarda tüm sistemlerin aynı anda etkilendiğini aktardı: "Tıpkı eski yılbaşı ışıkları gibi. Biri söndü mü, hepsi birden gidiyor."

Facebook daha önce de kesintiler yaşadı, ancak bunlar genellikle bir saat içinde düzeltildi.

Bunun gibi yaşanacak daha uzun ve daha yıkıcı bir kesinti, dünyadaki iletişim ağlarının çoğunun Silikon Vadisi'nde yoğunlaşması gibi başka bir sorunu daha gündeme getiriyor.

Bu da internetin işleyişinin sadece birkaç büyük şirketin elinde olması gerekip gerekmediği sorularını masaya koyuyor.

Facebook ne kadar para kaybetti?

Belki de Facebook adına en büyük sorun, geliri ve hisseleri üzerindeki etki olacak. Kesinti ile birlikte platformlar üzerinde altı saatten fazla reklam verilemedi.

Bazılarına göre kesinti, hisselerindeki yaklaşık yüzde 5'lik düşüşle birlikte Zuckerberg'in kişisel servetinden 6 milyar doları yok edebilir.

Pek çok kişi de şirketin gelir kaybının 60 milyon dolardan fazla olabileceğini tahmin ediyor.

Hem de tüm bunlar Facebook'un içinden geçtiği zor bir zamanda oldu.

Facebook'un binlerce iç yazışmasını ve belgesini basına sızdıran eski çalışanı Frances Haugen, ABD Senatosu Ticaret Alt Komisyonu'nda senatörlerin sorularını yanıtladı.

Ayrıca Facebook, yanlış bilgilendirme, nefret söylemi ve kullanıcı verilerini işleme gibi konular hakkında dünyanın dört bir yanında da sorgulanıyor.

Artık bu sorgulamaların içerisinde teknik becerileri de olacak.