Bathynomus vaderi, “süper devler” olarak bilinen bir gruba aittir; 32,5 cm uzunluğa ve bir kilogramdan fazla ağırlığa ulaşabilir. Şimdiye kadar bu yeni tür yalnızca Vietnam’daki Spratly Adaları civarında bulunmuştur, ancak ileri araştırmalar türün Güney Çin Denizi’nin diğer bölgelerinde de bulunduğunu muhtemelen doğrulayacaktır.
Bathynomus vaderi gibi dev izopodlar, Vietnam’da artık pahalı bir lezzet olarak kabul edilmektedir. 2017 yılına kadar yerel balıkçılar bunları yalnızca düşük fiyatlarla yan ürün olarak satarken, son yıllarda medyanın bu sıra dışı deniz ürününe ilgisi halkın dikkatini çekmiştir. Bazı kişiler, tadının “deniz ürünlerinin kralı” olarak bilinen ıstakozdan bile daha güzel olduğunu iddia etmektedir.
Bu hayvanlar, Biển Đông (Doğu Denizi, yani Güney Çin Denizi’nin Vietnam kısmı) açıklarındaki derin sularda ve Vietnam’ın güney-orta kıyı illerinin açıklarındaki bölgelerde faaliyet gösteren trol tekneleri tarafından ticari olarak avlanmaktadır. Son beş yılda, canlı olarak satıldıkları Hanoi, Ho Chi Minh City ve Đà Nẵng’daki bazı deniz ürünleri pazarlarında görülmeleri yaygın hale gelmiştir. Hatta bazı işletmeler ve restoranlar, bu “deniz böceklerinin” satışını sosyal medya platformlarında çevrim içi olarak tanıtmakta ve nasıl pişirileceğine dair bilgiler paylaşmaktadır.
Mart 2022’de, Hanoi Üniversitesi’nden araştırmacılar Quy Nhơn şehrinden dört dev izopod bireyi satın almış ve bunlardan ikisini Singapur Ulusal Üniversitesi’ne bağlı Lee Kong Chian Doğa Tarihi Müzesi’nden Peter Ng’ye teşhis için göndermiştir. Peter Ng, Asya’nın birçok bölgesinin derin deniz faunası üzerinde çalışan, Singapur’da oldukça aktif bir kabuklular laboratuvarına sahiptir. O, daha önce Cava’nın güneyinden Bathynomus türlerini tanımladığı Endonezya Ulusal Araştırma ve Yenilik Ajansı’ndan Conni M. Sidabalok ile iş birliği yapmıştır. Ayrıca Vietnam Ulusal Üniversitesi’nden kabuklu canlılar konusunda Uzman Nguyen Thanh Son da ekibe katılmıştır. Üçlü, örnekleri inceledikten sonra 2023’ün başlarında, henüz tanımlanmamış yeni bir türle karşı karşıya olduklarını fark etmiş ve bulgularını açık erişimli ZooKeys dergisinde yayımlamışlardır.
gibi sıra dışı bir türün Vietnam’da keşfedilmesi, derin deniz ortamını ne kadar az bildiğimizi bir kez daha göstermektedir. Bu kadar büyük bir türün şimdiye kadar fark edilmeden kalabilmiş olması, Güneydoğu Asya sularında hâlâ keşfedilmeyi bekleyen çok sayıda canlı olduğunu hatırlatmaktadır.
İnsanların balıkçılık, petrol ve gaz, hatta madencilik gibi amaçlarla bu habitatı giderek daha fazla kullanmaya başlamasıyla, derin deniz biyoçeşitliliğini daha iyi anlamaya yönelik acil bir ihtiyaç doğmuştur. Dev izopodların sürdürülebilir balıkçılığı, karşı karşıya olduğumuz birçok zorluğa bir yenisini eklemektedir. Ve bu süreçte atılacak ilk adım, orada nelerin yaşadığını bilmektir.
Çeviren: Kaan SOYUER
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2025/01/250114124926.htm
Görsel kaynağı: Huang, M. C., ve Kawai, T. (2025). A new species of supergiant Bathynomus A. Milne-Edwards, 1879 (Isopoda: Cirolanidae) from the Paracel Islands, South China Sea. Biodiversity Data Journal, 13, e144238.
