5 Nisan 1935 günü Cumhuriyet gazetesini alanlar Avusturyalı FC Libertas Wien futbol takımının yakında Türkiye’ye geleceğini ve birkaç maç yapacağını okur. O günlerde uluslararası düzeyde sıklıkla maç yapılmadığı için yabancı bir takımın İstanbul’a gelecek olması dikkatleri bu karşılamalara çeker. Libertas ilk maçını 12 Nisan günü Galatasaray ile yapar ve karşılaşmadan gol sesi çıkmaz. İkinci maçını ise iki gün sonra Güneş Spor ile yapar ve müsabaka 2-2 sonuçlanır.
Avusturya ekibi son maçını ise Fenerbahçe ile 19 Nisan günü oynar. Hakem Adil Giray’ın yönettiği maç oldukça sert başlar. Fenerbahçe takımından Niyazi ile Eşref darbeler sonucu sakatlanır, sözlü tartışmalar kavgaya dönüşür. Cumhuriyet bu sertliğe ilişkin: “Bir aralık takım kaptanı Cevad Viyanalı oyunculardan birine tokat atmak gibi bir hata işledi” bilgisini paylaşır. Maç, tartışmalar ve sakatlıklarla bir süre duraksar ve 90 dakikanın sonunda Fenerbahçe 2-1 kaybeder. Maçın ardından olaylar büyür ve gazeteler çıkan kavgayı manşetlerine taşır: “Memleketimizde ilk defa vaki olan…”
Haber gazetesi, “Maçın ikinci devresi sinirli bir hava içinde geçti ve maçtan sonra da dövüşüldü” ifadesini kullanırken haberin devamında, “Yüzümüzü kızartan bir spor faciası” denir. Haberde misafir takımının soyunma odasına sığındığı, atılan bir şişenin Fenerbahçeli Ali Rıza’nın göğsüne çarparak oyuncunun kanlar içinde kaldığı, Viyanalı bir futbolcunun yediği yumruklardan dolayı kafasının şiştiğini belirtilir. Polisin misafir takımı seyircilerin hışmından koruduğu, Ali Rıza ile Avusturyalı futbolcunun Taksim Eczanesi’ne giderek yaralarını sardığı bilgisi paylaşılır. Olayların sorumlusunun ise sertliğe müsaade eden hakem Adil Giray olduğu iddia edilir.
GÖRÜLMEMİŞ OLAY
Cumhuriyet ise “Maçtan sonra misafir oyunculara dayak atılmak suretiyle çirkin bir hadise vukua geldi” başlığını atar. Ayrıca “Avusturyalı oyunculara dayak atılmış ve hakem de dövülmeye teşebbüs edilmiştir. Bir müsabakanın verdiği neticeden sonra bir takıma ve hakeme karşı yapılan bu hareket çok çirkindir. Seyircilerden bir kısmının da iştiraki ile maçtan sonra ecnebi oyuncuları dövmek memleketimizde ilk defa vaki olan en hafif tabiriyle bir münasebetsizliktir” ifadeleri yer alır.
Haberin devamında “Maçtan sonra sahadan çıkan oyunculardan birine Cevad yumruk attı. Cevad’a mukabele eden Viyanalı oyuncuların üstüne halk hücum etti. Sahada herkes birbirine karıştığı sırada hakem Adil Giray’ın üzerine de hücum edildi. Sahada karışıklık ve dövüş başladı. Bu sırada nereden atıldığı belli olmayan şişe Ali Rıza’nın boğazını yarmış, bu suretle iş büyümek istidadını almıştı. Polis kolları hadisenin derhal önüne geçtiler. Viyanalı oyuncular ortada bir yaralanma hadisesi olduğu için ifadeleri alınmak üzere maç kıyafetiyle karakola götürüldüler. İfadeleri alındıktan sonra serbest bırakıldılar. Viyanalılar dün akşamki trenle de memleketlerine döndüler” denilmiştir.
Hükümetin yayın organı olarak da bilinen Ankara merkezli Ulus gazetesi bu maça ilişkin bir nevi hükümetin sesi olarak, “Çirkin bir hadise” başlığıyla görüş bildirir: “Dostça bir maç yapmaya gelen Avusturyalı futbolcular otellerinde dinlenmek için vakit bile bulamayarak ifade vermek üzere karakola gitmeye mecbur kalmışlardır. Bir stadyum, ne bir forumdur ne de bir boğa dövüş meydanı” denilerek olayın sorumlularına en ağır cezaların verilmesi gerektiği kaydedilir.
Fenerbahçe bir açıklama yaparak olayların asıl sorumlusunun Libertas olduğunu, sert oyundan dolayı Niyazi ve Eşref’in sakatlandığını belirtir. 23 Nisan tarihli Akşam gazetesindeki açıklamada, “Mamafih Fenerbahçe Kulübü reisliği misafirperverlik ananelerine riayet etmeyen oyuncularının kulüpçe cezalandırılacağını ve ileride bu halin tekerrür etmemesi için de tedbir alacağını tasrih etmektedir” denir.
ÇİÇEKLE KARŞILAMA DAYAKLA UĞURLAMA
Maçla ilgili en ilginç başlığı Haber gazetesi atar “Misafirleri çiçekle karşılayıp dayakla gönderdik, bundan sonra gelecek takımlar yanlarında 100 tane boksör getirirse şaşmayalım” diyerek bir eleştiride bulunur.
Yaşananlar gündemden düşmezken Cumhuriyet gazetesi muhabiri, İstanbul Futbol Heyeti Reisi Necmi Bey ile görüşür. Necmi Bey dayak hadisesinin Türk futbol kamuoyunda büyük bir üzüntü yarattığını ifade eder ve “Yapılan hareket sportmenlik namına bir faciadır. Türk sporculuğu hakkında yanlış propaganda yapacak mahiyette bulunan maç” diyerek olaya karışanların cezalandırılacağını söyler. İçişleri Bakanlığı da soruşturma başlatır. Bakanlık, İstanbul Emniyeti’nden konuyla ilgili rapor ister. Cumhuriyet gazetesinde, “Hükümetin bu işe verdiği ehemmiyet pek yerindedir. Bu, herhangi bir kulüpçülükten ziyade bir memleket meselesidir. Memleketimizde fena muameleye maruz kalan ecnebi sporcuların yapacakları fena propaganda yalnız kulübe değil bütün bir memleket halkına raci olacaktır” görüşüne yer verilir.
ULUSLARARASI MAÇ YASAKLANDI
Hükümet nezdinde bu olay basit bir futbol kavgası olarak görülmez, yeni kurulan bir ülkenin yurtdışındaki imajını olumsuz yönde etkileyen bir hadise olarak görülür. 29 Nisan günü yayımlanan Cumhuriyet gazetesinde “Ecnebi takımlarla maç yapmak men edildi” başlığıyla bir yasak kararı duyurulur.
Haberde, olaya karışan futbolculara ceza verileceği, İstanbul’a daha önce maç yapmak için davet edilen Yunan takımı Olimpiakos’un da gelmeyeceği belirtilir. Olayların önüne geçmek için Futbol Umum Merkezi Reisi Aziz Bey Ankara’dan İstanbul’a giderek incelemelerde bulunur, Libertas maçında olaya karışan iki Fenerbahçeli oyuncuya ömür boyu futboldan men cezası verildiği aktarılır. Ayrıca yabancı takımlarla maç yapılmasının yasaklandığı paylaşılır.
KARAR UYGULANMIYOR
Soruşturma sonucunda yabancı takımlarla maç yapmayı yasaklayan karardan vazgeçilir. Fenerbahçe 3 Mayıs 1935 günü İstanbul’da Olimpiakos ile karşılaşır ve 3-1 galip gelir. Libertas maçında kavgaya karışan ve İstanbul Mıntıkası Futbol Heyeti tarafından ceza verilen Cevad ve Fazıl bu maçlarda ilk 11’de oynar. 4 Temmuz tarihli Cumhuriyet gazetesinde ise futbolcuların Futbol Umum Merkezi tarafından affedildikleri belirtilir. Yaşananlar karşısında otoritesi sarsılan “İstanbul Mıntıkası Futbol Heyeti” verdikleri ceza kararına uyulmadığı gerekçesiyle disiplinsizlik yaşandığı, bu nedenle Umum Merkezi’ni protesto amacıyla istifa kararı alacağı belirtilir. Sonrası ne oldu bilinmez ama bu tartışmaların benzeri günümüzde de devam eder. 1935 senesinde Türk spor tarihinde uluslararası çapta yaşanan ve “ilk” olarak nitelendirilen bu kavga günlerce gündemi meşgul etmiş, tarihin tozlu sayfalarında unutulup gitmiştir.
