Yaşam için 6 saniye

Kırmızı gözlü ağaç kurbağalarına Meksika’nın güneyinden, Güney Amerika’nın kuzey bölgelerine kadar rastlamak mümkün. Benim karşıma doğal çeşitliliği ile ün salmış Kosta Rika’da çıktı. Bu karizmatik kurbağalar geceleri aktif oldukları için kendilerine gündüzleri rastlamak oldukça enderdir. Gün doğunca bir yaprağın arkasına saklanır ve hareketsizce güneşin batmasını beklerler. Şansım yaver gitti ve o bölgeden geçen bir orman korucusu sayesinde bu kurbağa ile karşılaştım. Renkleri sizi aldatmasın, sanıldığının aksine bu kurbağalar zehirli değil.

GİZLİ SÜPER GÜÇ

İşin aslı hikayemizin başkahramanı kurbağa değil, onun yumurtaları... Kurbağa yumurtaları için yılanların favori havyar türü demek yanlış olmaz. Dışarıdan bakıldığında saydam ve hareketsiz olduklarından savunmasız gibi gözükseler de, bu yumurtaların gizli bir süper gücü var.  Yumurtalar içinde gelişimine devam eden kurbağa embriyoları, bir yılan tarafından yutulmak üzere olduklarını algılayabilir ve yılanın midesine inmeden kaçabilirler. 

Prof. Warkentin kırmızı gözlü ağaç kurbağalarının bu özelliğini 1995 yılında keşfetmiş, fakat kaçış mekanizmasını anlamak için yaklaşık 20 yıl daha çalışması gerekmişti. Yaptığı son çalışmalardan birinde yüksek hızlı kameralar kullanarak kurbağaların nasıl tüydüklerini inceledi. Bu çalışmada, kurbağaların burun kısımlarına yakın bir noktada bir çok enzim bezine rastladı. Bu bezler bir saldırı anında hızlıca patlayarak yüklü miktarda enzimin salınımına yol açıyor ve zar şeklindeki membranı hemencecik deliyorlar. Kurbağa embriyoları ise gelişimlerini tam olarak tamamlamasalar bile oluşan boşluktan fırlayıp yılana yem olmaktan kurtuluyorlar.

Uzun uzun yazsam da, kaçış sadece altı saniye kadar sürüyor. Bu müthiş özellik sayesinde, kurbağaların kazandıkları bir kaç saniye tüm hayatlarını etkiliyor ve yılana yem olmaktan kurtuluyorlar. Gelişimini tamamlamış bir canlı için hayatta kalmak zor iş olsa da, kurbağa yavruları hayatı akışına bırakıyor ve gelecek tüm zorluklara göğüs germeyi yılanın midesine inmeye yeğliyorlar. Yani sanıldığının aksine embriyolar dış dünya ile iletişim halindeler ve hayata tutunmak için ellerinden geleni yapıyorlar.

Kaynak: https://doi.org/10.1242/jeb.139519