'Çok geç geldi': Ukrayna'dan kaçan Çinli öğrenciler Büyükelçiliğin tepkisini eleştiriyor

Rusya'nın, Ukrayna'yı işgali henüz başlamamışken birçok ülke, vatandaşlarının Ukrayna'yı terk ederek güvenli bölgelere ilerlemesi uyarısında bulunmuştu. Fakat her ülke zamanlama konusunda 'yeterli' görülmedi ve tahliye konusunda geç kalınmakla eleştirildi.

Zamanlama konusunda yanılgıya düşenlerden bir olan Kiev'deki 22 yaşındaki klasik müzik öğrencisi Yang, 24 Şubat'ta Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden hemen sonra, şehirdeki Çin büyükelçiliğini arayıp yardım istedi. Birkaç kez denemesine rağmen hat meşguldü.

"Diğer ülkeler vatandaşlarına günler önce ülkeyi terk etmelerini tavsiye ederken, büyükelçiliğin bize savaşın patlak vereceğini neden söylemediğini bilmiyorum" diyen Yang, daha sonra üniversitesinin acil durum protokollerini takip etti ve bir bomba sığınağına sığındı. Günler sonra arkadaşları arasında bir kaçış yolu düşünmeye başlayark, talimatı takip etmeye ve kendi başına kaçmaya karar verdi.

The Guardian'ın haberine göre, Çin medyası tarafından “özel askeri operasyonlar” olarak tanımlanan, Rusya işgali gerekleşmeden yaklaşık iki hafta önce,  Birleşik Krallık ve Kanada da dahil olmak üzere ülkeler vatandaşlarına Ukrayna'yı terk etmelerini tavsiye etti. Ancak ülkede yaklaşık 6 bin vatandaşı olan Çin örneğinde, Büyükelçiliğin vatandaşlarına ülkeyi terk etmelerini tavsiye etmesi savaşın patlak vermesinin ertesi gününde ancak gerçekleşti. 

'TAHLİYE İÇİN ÇOK GEÇTİ'

Washington'daki Stimson Center'daki Çin programının direktörü Yun Sun, "Savaşın patlak vereceğini anladıklarında, tahliye için çok geçti" dedi. Savaş patlak verene kadar, birçok yüksek profilli Çinli uzman ve haber kuruluşu, Batı'nın bir istila tahmininin “sahte haber” olduğu konusunda ısrar etmişti.

Çin, dün vatandaşlarının çoğunun Ukrayna'yı terk ettiğini söyledi. Aynı gün Dışişleri Bakanı Wang Yi, Pekin'de Çinli ve yabancı gazetecilerle düzenlediği yıllık basın toplantısında, yurtdışındaki milyonlarca vatandaşına Xinhua haber ajansından gelen bir soruyu yanıtlarken ülkenin "her zaman arkalarında olduğunu" söyledi. Cevap daha sonra Çin medyasında geniş çapta yayınlandı.

ELEŞTİRİLERİN HEDEFİ OLDULAR

Yine de, devlet medyası diplomatik misyonu çalışmaları nedeniyle överken, savaştan bu yana verdiği yanıt, savaşın vurduğu yabancı bir ülkede günlerce bomba sığınaklarında mahsur kalan Ukrayna merkezli bazı Çinli öğrencilerden de çok eleştiri aldı. Elçiliğin yavaş tavsiyesi ve araçlarına bir Çin bayrağı asmalarını tavsiye etmek, ardından bir gün sonra onlara “tanımlayıcı semboller göstermemelerini” söylemek de dahil olmak üzere kafa karıştırıcı mesajların Pekin'in yıllardır yansıtmaya çalıştığı düzen ve kontrol imajıyla çeliştiğini söylüyorlar.

Viyana Üniversitesi'nde Çin siyaseti ve hukuku uzmanı Ling Li, “Uzun bir süredir Çin devlet kurumları ve devlet destekli medya, her olayı propaganda hedeflerini ilerletmek için bir fırsat olarak kullanmak için fırsatçı bir yaklaşım benimsedi” dedi.

“Büyükelçilik, Rusya yanlısı tutumun Ukraynalılar ve uluslararası toplum tarafından ne kadar olumsuz görüldüğünü fark ettikten sonra, önceki tavsiyesini iptal ettiğinde tam olarak böyle oldu ve görünüşe göre ilk tavsiyesini aceleyle verdiğinde hiç dikkate alınmadı.”

YALNIZ BAŞINA ZORLU BİR KAÇIŞ

Geçen Salı, Kiev'deki endişeli bir Çinli öğrenci, sosyal medyada bir elçilik görevlisine yaptığı çaresiz aramanın kaydını yayınladı ve burada kendisine yerinde kalması veya Lviv'e giden bir trene binmesi söylendi. Gönderiyi silmeden önce, sempatik olmayan milliyetçiler tarafından çevrimiçi olarak trollendi.

Yang'ın kaçışı da sorunsuz değildi. 1 Mart sabahı saat 7'de kaçış yolunu takip etti ve Kiev'deki bir tren istasyonuna doğru yola çıktı. “İstasyon umutsuzca ayrılmaya çalışan insanlarla doluydu. Neyse ki sonunda bir trene bindim. Platformda erkekler çocuklarını ve eşlerini bırakıyordu. Sadece filmlerde gördüğüm bir sahneydi. Bunu asla unutmayacağım" dedi.

Daha sonra dolu bir tren kompartımanında 10 saat ayakta kaldığını söyleyen Yang, yolda Kiev'den ne kadar aceleyle çıktığını ve bu sebeple de çok sevdiği iki çelloyu geride bıraktığını fark etti. Son beş yıldır enstrümanlar onunla birlikte Çin ve Ukrayna'yı geziyordu. Bilgisayarı da sığınaktaydı. Sadece pasaportu, birkaç giysisi ve banka kartı olan bir çanta taşıyordu. Hedefi; Batı Ukrayna'da Lviv, ardından Polonya'ya ulaşmaktı. 

Devlet medyasına göre, 1 Mart'ta bir Çin vatandaşı doğu Ukrayna'dan kaçmaya çalışırken vuruldu ve yaralandı. Bu yüzden Yang kendini şanslı bir Çinli olarak görebiliyordu. Bir gün önce, bir Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Pekin'in "Ukrayna'daki Çinli vatandaşların ülkeyi terk etmesine yardımcı olmak için mümkün olan tüm planları yaptığını" söyledi. Kiev Büyükelçiliği resmi internet sitesinde, vatandaşlarına savaşın başlamasından saatler sonrasına kadar ülkeyi terk etmelerini söylemedi.

Başka bir Çinli öğrenci olan 23 yaşındaki Luo'ya resmi plan çok geç geldi. Günlerdir elçiliğinden haber alamayan Luo, 24 Şubat'ta savaş başlar başlamaz bir motosiklete atlayarak İranlı sınıf arkadaşıyla Kiev'den ayrılmak üzere yola çıktı.

Yang ve Luo, çektikleri çileden sonra Polonya'da güvendedir. Devlet medyasına göre, tahliye edilenleri taşıyan ilk iki uçuş cumartesi günü Çin'e indi. Ancak Luo, Çin'e giden biletlerin "çok pahalı" olması nedeniyle Polonya'da kalmayı umduğunu söyledi.