Dolandırıcılar kanserli çocukları kullanarak nasıl milyonlar topladı?

Dolandırıcılar kanserli çocukları kullanarak nasıl milyonlar topladı?

16.12.2025 15:49:00
Güncellenme:
BBC Türkçe
Takip Et:
Dolandırıcılar kanserli çocukları kullanarak nasıl milyonlar topladı?

Hasta çocukların görüntülerini kullanarak bağış toplayan uluslararası bir dolandırıcılık ağı, çaresiz aileleri sahte umutlarla istismar etti. BBC’nin araştırması, yüz binlerce dolar toplanan kampanyalarda çocukların ailelerine neredeyse hiç para ulaşmadığını ortaya koydu.

Uyarı: Haber bazı okurlar için rahatsız edici olabilecek tasvirler içeriyor.

Küçük bir çocuk kameraya bakıyor.

Solgun tenli ve saçı yok.

"Yedi yaşındayım ve kanser hastasıyım"

"N'olur hayatımı kurtarın ve bana yardım edin" diyor.

Halil'in yukarıdaki fotoğrafı bu filmden bir kareden. Annesi Aljin, bu videoyu çekmek istemediğini söylüyor.

Annesinden saçını tıraş etmesi istenmiş, ardından bir film ekibi Halil'e sahte bir serum takmış ve ailesinden doğum günüymüş gibi davranmalarını söylemişti.

İngilizce olarak ezberleyip okuması için bir metin verdiler.

Aljin'in anlattığına göre, Halil ağlaması için, yanına doğranmış soğan konulmasından ve gözlerinin altına mentol sürülmesinden hoşlanmamış.

Aljin teklifi kabul etti çünkü kurgu sahte olsa da Halil gerçekten kanser hastasıydı.

Ona bu videonun daha iyi tedavi için para toplamaya yardımcı olacağı söylendi.

Ve bu gerçekti; Halil'in adına açılmış olduğunu bulduğumuz kampanya ile 27 bin dolar bağış toplanmıştı.

Ancak Aljin'e kampanyanın başarısız olduğu söylendi ve Aljin, bu paranın hiçbirini almadığını, sadece o gün için 700 dolar çekim ücreti aldığını belirtiyor.

Bir yıl sonra Halil hayatını kaybetti.

BBC World Service, dünyanın dört bir yanında hasta veya ölmek üzere olan çocukların çaresiz ebeveynlerinin çevrimiçi dolandırıcılık kampanyalarıyla istismar edildiğini buldu.

İnsanlar, ölümcül hastalıkların tedavisi için para toplama iddiasıyla düzenlenen kampanyalara para bağışladı.

Toplanan fonlardan pay alamadıklarını ya da alsa dahi çok azını aldığını ve çoğu zaman, yürek burkan çekimlere maruz kalmalarına rağmen, kampanyaların yayınlandığından bile bihaber olduğunu söyleyen 15 aile tespit ettik.

Bu ağdan bir muhbir bize, "üç ila dokuz yaş arası, saçsız, güzel çocuklar" aradıklarını söyledi.

Dolandırıcılık şebekesinin kilit isimlerinden birinin, Kanada'da yaşayan Erez Hadari adlı bir İsrailli olduğunu tespit ettik.

Image

Araştırmamız Ekim 2023'te, dikkatimizi çeken rahatsız edici bir YouTube reklamı ile başladı.

Gana'dan Alexandra adlı bir kız hıçkırarak, "Ölmek istemiyorum. Tedavim çok pahalıya mal oluyor" diyordu.

Onun için başlatılan bir kitlesel fonlama kampanyası yaklaşık 700 bin toplamış görünüyor.

YouTube'da dünyanın dört bir yanından hasta çocuklarla ilgili başka videolar da gördük.

Hepsi de çarpıcı derecede benzerdi - son derece profesyonelce hazırlanmışlardı ve görünüşe göre çok büyük miktarda para toplamışlardı.

Hepsi duygusal bir dil kullanarak aciliyet hissi yaratıyordu.

Bu kampanyaları derinlemesine araştırmaya karar verdik.

Görünürde en geniş uluslararası erişime sahip kampanyalar, İsrail ve ABD'de kayıtlı olan Chance Letikva (Türkçe'de Umut Olasılığı) adlı bir kuruluşun adı altında yürütülüyordu.

Fotoğraflarda yer alan çocukları tespit etmek zordu.

Kolombiya ve Filipinler gibi birbirinden çok uzak yerlerde yaşayan ailelerini bulmak için coğrafi konum belirleme, sosyal medya ve yüz tanıma yazılımı kullandık.

Image



Kampanyaların internet sitelerindeki bağış miktarının gerçek olup olmadığını kesin olarak bilmek zor olsa da, bunlardan ikisine küçük miktarlarda bağış yaptık ve toplamların bu miktarlar kadar arttığını gördük.

Alexandra'nın kampanyasına 180 dolar bağış yaptığını söyleyen biriyle de konuştuk.

Bu kişi Alexandra ve babası tarafından gönderilmiş gibi yazılmış, daha fazla bağış talep eden mesajlarla adeta bombardımana tutulduğunu anlattı.

Filipinler'de Aljin Tabasa bize oğlu Halil'in yedinci doğum gününden hemen sonra hastalandığını söyledi.

"Kanser olduğunu öğrendiğimizde, sanki tüm dünyam yıkılmış gibi hissettim" diyor.

Aljin, Cebu şehrindeki yerel hastanelerinde tedavinin yavaş ilerlediğini ve yardım için aklına gelen herkese mesaj attığını söylüyor.

Bir kişi onu Rhoie Yncierto adında bölgeden bir iş adamıyla tanıştırdı.

Yncierto, Halil'in videosunu istedi. Aljin geriye dönüp baktığında bunun aslında bir seçme olduğunu fark ediyor.

Ardından Aralık 2022'de Kanada'dan başka bir adam geldi ve kendini "Erez" olarak tanıttı.

Kadın, adamın kendisine film çekim ücretini peşin ödediğini ve filmin çok bağış toplaması halinde aylık 1.500 dolar daha ödeyeceğine söz verdiğini söylüyor.

Aljin'in anlattığına göre, Erez, Halil'in filmini yerel bir hastanede çekti, birçok tekrardan sonra çekimler 12 saat sürdü.

Aylar sonra bile aile, videonun nasıl bir performans sergilediği konusunda hâlâ bir bilgi alamadıklarını söylüyor.

Aljin, Erez'e mesaj attı, Erez videonun "başarılı olmadığını" söyledi.

"Anladığım kadarıyla video hiç para kazandırmadı" diyor.

Ancak biz ona kampanyanın Kasım 2024 itibariyle 27 bin dolar topladığını ve hala yayında olduğunu söyledik.

Aljin, "Topladığımız parayı bilseydim, belki de Halil hâlâ hayatta olurdu diye düşünmeden edemiyorum" diyor.

"Bunu bize nasıl yapabildiklerini anlamıyorum."

Rhoie Yncierto, çekimlerdeki rolü sorulduğunda, ailelere çocuklarının saçlarını çekimler için kazıtmalarını söylediği iddialarını reddetti ve bu iş için herhangi bir ödeme almadığını belirtti.

Paranın akıbeti konusunda "hiçbir kontrolü olmadığını" ve çekim gününden sonra ailelerle hiçbir temasının olmadığını söyledi.

Kampanyaya yapılan bağışların hiçbirini almadıklarını söylediğimizde "şaşırdığını" ve "aileler için çok üzgün olduğunu" belirtti.

Chance Letikva'nın kayıt belgelerinde Erez adında kimse görünmüyor.

Ancak araştırdığımız kampanyalarından ikisi, İsrail ve Kanada'da kayıtlı Walls of Hope (Umut Duvarları) adlı başka bir kuruluş tarafından da desteklenmişti.

Belgelerde Kanada'daki müdürün Erez Hadari olduğu belirtiliyor.

İnternetteki fotoğraflarında Filipinler, New York ve Miami'deki Yahudi dini etkinliklerinde görüldüğü yer alıyor.

Aljin'e bu fotoğrafları gösterdik, daha önce tanıştığı kişi olduğunu söyledi.

Hadari'ye Filipinler'deki bir kampanyaya katılımıyla ilgili sorular sorduk.

Cevap vermedi.

Hadari'nin organize ettiği veya onunla bağlantılı olduğu kampanyalar yürüten diğer aileleri de ziyaret ettik; bunlardan biri Kolombiya'daki ücra bir yerli topluluğunda, diğeri ise Ukrayna'daydı.

Halil'de olduğu gibi, yerel aracı kişiler yardım teklifinde bulunmak için iletişime geçmişti.

Çocuklar sembolik bir ücret karşılığında filme alındı ve ağlatıldı veya sahte gözyaşı döktürüldü, ancak daha sonra hiçbir şekilde para almadılar.

Kolombiya'nın kuzeybatısındaki Sucre şehrinde yaşayan Sergio Care, başlangıçta bu yardımı reddettiğini söylüyor.

Söylediğine göre, sekiz yaşındaki kızı Ana'ya kötü huylu beyin tümörü teşhisi konulduktan sonra Isabel adında biri kendisine maddi yardım teklif etmiş.

Ancak Isabel, Ana'nın kaldığı hastaneye gelmiş ve yanında uluslararası bir STK'da çalıştığını söyleyen bir adam varmış.

Sergio'nun bu adama ilişkin tarifi, Erez Hadari'nin tarifiyle örtüşüyordu; daha sonra kendisine gösterdiğimiz fotoğrafta onu tanıdı.

"Bana umut verdi... Yarınlar için param yoktu."

Ailenin üzerindeki yük, film çekimleri bittikten sonra da hafiflemedi.

Sergio'nun anlattığına göre Isabel sürekli arayıp Ana'nın hastaneden daha fazla fotoğrafını istiyordu.

Sergio cevap vermeyince Isabel, Ana'ya kendisi mesaj atmaya başladı. Bu sesli mesajları biz de duyduk.

Ana, Isabel'e gönderecek başka fotoğrafı olmadığını söyledi.

Isabel, "Bu çok kötü Ana, gerçekten çok kötü" diyerek yanıtladı.

Bu yılın Ocak ayında, artık tamamen iyileşmiş olan Ana, kendisine söz verilen paraya ne olduğunu öğrenmeye çalıştı.

Isabel, sesli mesajında "O vakıf ortadan kayboldu. Videonuz hiç. yayınlanmadı. Hiç. Onunla ilgili hiçbir şey yapılmadı, anladınız mı?" dedi.

Ancak videonun yüklendiğini ve Nisan 2024 itibarıyla yaklaşık 250 bin dolar toplandığını görebiliyorduk.

Ekim ayında Isabel Hernandez'i video bağlantısı üzerinden bizimle konuşmaya ikna ettik.

İsrail'den bir arkadaşının, kendisini kanserli çocuklara yardım etmeyi amaçlayan bir "vakıf" için iş teklif eden biriyle tanıştırdığını anlattı.

Kimin için çalıştığı söylemedi.

Yardım ettiği kampanyalardan sadece birinin yayınlandığını ve onun da başarılı olmadığını öğrendiğini söylüyor.

Isabel'e aslında iki kampanyanın yüklendiğini gösterdik; bunlardan birinin 700 bin dolardan fazla para topladığı anlaşılıyordu.

"Ailelerden özür dilemem gerekiyor"

"Olan biteni bilseydim, böyle bir şey yapamazdım" dedi.

Ukrayna'da, hasta bir çocuğun annesine yaklaşan kişinin aslında kampanya videosunun çekildiği yerde çalışan biri olduğunu keşfettik.

Tetiana Khaliavka, Çernivtsi'deki Angelholm Kliniği'nde beyin kanseri olan beş yaşındaki Viktoriia ile bir fotoğraf çekimi ayarladı.

Chance Letikva'nın kampanyasıyla bağlantılı bir Facebook gönderisinde Viktoriia ve annesi Olena Firsova'nın yatakta oturduğu görülüyor.

Paylaşımın altında, "Kızımı kurtarmak için gösterdiğiniz çabaları görüyorum ve bu hepimizi derinden etkiliyor. Viktoriia'nın tedavileri için gereken miktarı toplamak için zamana karşı yarışıyoruz" şeklinde bir açıklama yer alıyor.

Olena, bu sözleri asla yazmadığını veya söylemediğini ve kampanyanın yüklendiğinden haberi olmadığını söylüyor.

Görünüşe göre 280 bin euro'dan fazla para toplandı.

Bize söylendiğine göre Tetiana, Angelholm'da reklam ve iletişimden sorumluydu.

Klinik, geçtiğimiz günlerde BBC'ye yaptığı açıklamada, tesislerinde film çekimine onay vermediğini belirtti vr şunları söyledi: "Klinik, hiçbir kuruluş tarafından düzenlenen herhangi bir bağış toplama girişimine hiçbir zaman katılmamış veya desteklememiştir."

Angelholm şirketi, Tetiana Khaliavka'nın iş sözleşmesinin feshedildiğini açıkladı.

Image

Olena bize imzalaması istenen sözleşmeyi gösterdi.

Açıklamada, ailenin o gün için alacağı 1.500 dolarlık çekim ücretine ek olarak, bağış toplama hedefi karşılandığında 8 bin daha alacakları belirtiliyor.

Ancak kampanya hedefi miktarı kısmı boş bırakılmıştı.

Sözleşmede Chance Letikva'nın New York'ta bir adresi olduğu belirtiliyordu.

Organizasyonun internet sitesinde, Kudüs'e yaklaşık bir saat uzaklıktaki Beit Shemesh'te de bir şube daha olduğu belirtiliyor.

İki yere de gittik ama izine rastlamadık.

Ve Chance Letikva'nın bu tür kuruluşlardan sadece biri olduğunu keşfettik.

Viktoriia'nın kampanyasını filme alan adam, hasta bir çocuğun arkadaşı gibi davranan yapımcımıza benzer başka kuruluşlar için de çalıştığını söyledi.

Kendini "Oleh" olarak tanıtan adam, "Her seferinde farklı bir tane oluyor. Bunu böyle söylemekten nefret ediyorum ama bir nevi taşıma bandı gibi çalışıyorlar" diye ekledi.

"Yaklaşık bir düzine benzer şirketin" "malzeme" talebinde bulunduğunu söyledi ve bunlardan ikisinin adını verdi: ABD'de kayıtlı Saint Teresa ve Little Angels.

Kayıt belgelerini kontrol ettiğimizde, Erez Hadari'nin adını bir kez daha bulduk.

Çocuklar için toplanan paranın nereye gittiği ise belirsizliğini koruyor.

Viktoriia'nın çekimlerinden bir yıldan uzun bir süre sonra, annesi Olena, internette Alex Kohen adıyla tanınan Oleh'i arayarak bilgi almaya çalıştı.

Bundan kısa bir süre sonra Chance Letikva'dan birinin arayarak bağışların reklam masraflarını karşıladığını söylediğini anlatıyor.

Hadari, Halil'in annesi Aljin ile telefonda yüzleştiğinde de aynı şeyi söyledi.

"Reklamın maliyeti var. Dolayısıyla şirket para kaybetti" dedi ancak bunu destekleyecek hiçbir kanıt sunmadı.

Yardım kuruluşları uzmanları, reklam harcamalarının kampanyalar aracılığıyla toplanan toplam paranın %20'sinden fazlasını oluşturmaması gerektiğini söylediler.

Daha önce Chance Letikva kampanyaları için çocukları işe almakla görevli bir kişi, kampanyalarda yer alacak çocukların nasıl seçildiğini açıkladı.

İsimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuşan kaynaklar, kendilerinden onkoloji kliniklerini ziyaret etmelerinin istendiğini söyledi.

"Her zaman beyaz tenli, güzel çocuklar arıyorlardı. Çocuğun üç ila dokuz yaşında olması gerekiyordu. İyi konuşmayı bilmesi gerekiyordu. Saçsız olması şarttı" diye anlattılar bize.

"Doğru çocuk olup olmadığını görmek için benden fotoğraf istediler ve ben de Erez'e göndereceğimi söyledim."

İhbarcı bize, Hadari'nin fotoğrafı daha sonra İsrail'deki başka birine gönderdiğini ancak bu kişinin adının kendilerine asla söylenmediğini belirtti.

Hadari'ye gelince, Kanada'daki iki adresinden kendisine ulaşmaya çalıştık ancak kendisini bulamadık.

Kendisine gönderdiğimiz ve görünüşe göre kitlesel fonlama yoluyla topladığı parayla ilgili sorduğumuz bir sesli mesaja, kuruluşun "hiç aktif olmadığını" söyleyerek yanıt verdi ancak hangi kuruluş olduğunu belirtmedi.

Gönderdiğimiz tüm soruları ve iddiaları içeren sesli mesaj ve mektuba da yanıt vermedi.

Chance Letikva'nın, hayatını kaybeden iki çocuk - Halil ve Hector adlı Meksikalı bir çocuk - için başlattığı kampanyalara hâlâ para toplanıyor gibi görünüyor.

Chance Letikva'nın ABD şubesinin, Saint Raphael adlı yeni bir kuruluşla bağlantılı olduğu ve bu kuruluşun daha fazla kampanya ürettiği görülüyor.

Bu kampanyalardan en az ikisinin Ukrayna'daki Angelholm kliniğinde çekildiği anlaşılıyor, zira kliniğin kendine özgü ahşap panelleri ve personel üniformaları görülebiliyor.

Viktoriia'nın annesi Olena, kızına başka bir beyin tümörü teşhisi konulduğunu söylüyor.

Araştırmamızın ortaya çıkardıklarından tiksindiğini söylüyor.

"Çocuğunuz hayatın ucunda sallanırken, birileri bundan para kazanıyorsa... Bu iğrenç bir şey. Bu kan parası."

BBC, Tetiana Khaliavka ve Alex Kohen ile Chance Letikva, Walls of Hope, Saint Raphael, Little Angels ve Saint Teresa kuruluşlarıyla iletişime geçerek, kendilerine yöneltilen iddialara yanıt vermelerini istedi.

Hiçbiri cevap vermedi.

Ülkenin kar amacı gütmeyen kuruluşlarını denetleyen İsrailli Şirketler Kurumu, kurucuların kuruluşları "yasa dışı faaliyetler için paravan" olarak kullandıklarına dair kanıtlar varsa, İsrail'de kayıtlarının reddedilebileceğini ve kurucunun sektörde çalışmasının yasaklanabileceğini bize bildirdi.

Birleşik Krallık'ın düzenleyici kuruluşu Charity Commission, hayır kurumlarına bağış yapmak isteyenlerin bu kurumların kayıtlı olup olmadığını kontrol etmelerini ve şüphe durumunda ilgili bağış toplama düzenleyicisiyle iletişime geçmelerini tavsiye ediyor.

Bu habere, Ned Davies, Tracks Saflor, Jose Antonio Lucio, Almudena Garcia-parrado, Vitaliya Kozmenko, Shakked Auerbach, Tom Tzur Wisfelder, Katya Malofieieva, Anastasia Kucher, Alan Pulido ve Neil McCarthy katkıda bulundu.

Bu araştırmaya eklemek istediğiniz herhangi bir bilgi varsa simi@bbc.co.uk adresine yazın.

İlgili Konular: #kanser #lösemi