Ege karasularında 'Casus Belli' kararı geçerli: 6 mil üstü hâlâ savaş sebebi

Yunanistan’ın, “Ege’deki karasularını 12 mile genişletme talebinden vazgeçerek 10 mili kabul ettiği” iddiasına ilişkin tartışma sürerken “Türkiye’nin, Yunanistan’ın karasularını 6 milin üzerine çıkarmasını savaş sebebi sayan” kararı geçerliliğini koruyor. “Casus Belli” kararı olarak bilinen 1995 tarihli TBMM bildirisinde “Yunanistan’ın Lozan’la kurulmuş dengeyi bozacak biçimde Ege’deki karasularını 6 milin ötesine çıkarma kararının savaş sebebi sayılacağı” belirtiliyor.

Yunanistan’ın eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Hristos Rozakis, bir radyo kanalında yaptığı açıklamada Atina’nın Ankara’yla devam eden öngörüşme (istikşafi görüşmeler) sürecinde Ege’deki karasularını 12 mile genişletme talebinden “feragat ettiğini” ve 10 mil formülünü kabul ettiğini öne sürmüştü. Yunanistan’ın “sınırlarını zorladığını” ve karasularını 10 mile genişletmeyi de içeren “yapıcı öneriler” sunduğunu savunan Rozakis, “Atina, Türkiye ile diyaloğu canlandırmak için elinden geleni yaptı” demişti. Önceki gün Yunan basınında diplomatik kaynaklara dayandırılarak verilen haberlerde, “Yunanistan’ın temel duruşu, uluslararası hukuk ve Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin (UNCLOS) öngördüğü gibi, ülkenin karasularını 12 mile genişletme hakkının vazgeçilmez olduğudur” ifadesine yer verildi. Yunan yetkililerin, Rozakis’in açıklamalarının “kişisel fikri” olduğu ve resmi bir görevi olmadığı da aktarıldı. Buna karşın Atina resmi bir açıklama yapmadı. Ankara’dan da resmi tepki gelmedi.

27 YILLIK GERİLİM

Dışişleri Bakanlığı, daha önce Yunan yetkililer Ege’deki karasularını genişletme planını gündeme getirdiğinde TBMM’nin 1995 tarihli “Casus Belli” kararının halen geçerliliğini koruduğunu duyurmuştu. Yunanistan’ın Ege Denizi’ndeki karasularını 6 milden 12 mile çıkarma isteği, iki ülke arasında 1995’ten bu yana Ankara ile Atina arasında gerilim konusu olmayı sürdürüyor. Yunanistan, 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ni, 31 Mayıs 1995’te kabul etmiş ve o dönem sözleşmeye dayanarak Ege Denizi’ndeki karasularını 12 mile çıkarmak istemişti. Ege’deki açık deniz alanlarını büyük ölçüde daraltacak bu girişime Türkiye sert tepki göstermiş, TBMM’nin 8 Haziran 1995 tarihli oturumunda okunan bildiriyle Yunanistan’ın Ege’deki karasularını 6 milin üzerine çıkarmasının “savaş sebebi” (casus belli) sayılacağı ilan edilmişti.

"LOZAN DENGESİ"

TBMM bildirisi, Yunanistan’ın 12 mil isteğinin Türkiye tarafından kabul edilemez olduğunu belirtirken karasularının 6 milin ötesine çıkarmanın “savaş sebebi” olacağını vurguluyor. 8 Haziran 1995 tarihli bildiride “TBMM, Yunanistan hükümetinin Lozan’la kurulmuş dengeyi bozacak biçimde Ege’deki karasularını 6 milin ötesine çıkarma kararı almayacağını ümit etmekle birlikte, böyle bir olasılık durumunda, ülkemizin hayati menfaatlarını muhafaza ve müdafaa için, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ne, askeri bakımdan gerekli görülecek olanlar da dahil olmak üzere, tüm yetkilerin verilmesine ve bu durumun Yunan ve dünya kamuoyuna dostane duygularla duyurulmasına karar vermiştir” ifadeleri yer alıyor.