FLORA FESTİVALİ
1 Mayıs kutlamalarına dair ilk kayıtlar Antik Roma dönemine uzanmakta. 28 Nisan - 3 Mayıs tarihleri arasında, çiçekler, doğurganlık ve bahar tanrıçası Flora onuruna 'Floralia Festivali' düzenlenirdi.
Atletizm oyunları ve tiyatro gösterileriyle süslenen bu festivalin, sonraki dönemlerdeki tasvirleri zarif görünse de, antik çağda şehvetli ve kaotik eğlenceleriyle ünlüydü.
Fotoğraf: Johan Georg Platzer’in 'Flora Şöleni' Tablosu
MAIOUMA FESTİVALİ
Maiouma her üç yılda bir düzenlenen, 'Dionysos ve Afrodit’in Gizemleri' olarak bilinen, geceleyin yapılan bir festivaldi ve aynı zamanda 'Orgia' (Orgiler) ismiyle de anılırdı. Bu kutlamalara 'Maioumas' adı verilmesinin sebebi ise Mayıs ayında gerçekleşmesiydi.
1 Mayıs günü başlayan bu şenliklerde, 30 gece süren eğlenceler imparatorluk tarafından finanse edilirdi. Maiouma, ihtişamlı ziyafetler ve adaklarla kutlanırdı. Ancak şehvet düşkünlüğüyle nam salan bu festival, İmparator Konstantin döneminde yasaklandı.
BELTANE FESTİVALİ
Gal ve Kelt kültürlerinde yaz otlaklarının açılışı, Beltane festivaliyle kutlanırdı. Evlerin kapı ve pencereleri yabani çiçeklerle süslenir, 30 Nisan gecesi büyük ateşler yakılarak bu ateşin koruyucu gücünün hayvanlara ve çobanlara geçmesi için dua edilirdi.
Erken Orta Çağ’da kayda geçen bu kırsal gelenekler, 20. yüzyıl ortalarında sona erse de, günümüzde yeniden canlandırılmaktadır. Galler’de 1 Mayıs, 'Calan Mai' ya da 'Calan Haf' olarak bilinir ve hiçbir zaman tamamen kaybolmamıştır.
MAYIS DİREĞİ ETRAFINDA...
14. yüzyılın ortalarında Galler'de doğan ve yakın coğrafyaya yayılan maypole (mayıs direği) dansı, Avrupa'daki en eski 1 Mayıs geleneklerinden biridir.
İlk zamanlarda flörtleşme fırsatı sunan bu gelenek, zamanla çocuklar için nostaljik bir eğlenceye dönüşmüş ve geçmişin daha sade ve masum yaşam tarzına duyulan özlemi simgeler olmuştur.
PEK ÇOK KEZ YASAKLANDI!
1 Mayıs her zaman masum bir eğlence olarak görülmedi. Hristiyan takvimiyle bağlantısı olmayan ve pagan doğurganlık ritüellerini hatırlatan yönleri nedeniyle zaman zaman siyasi otoritelerce yasaklanmıştır.
Avrupa'da 1 Mayıs'a yönelik en ciddi yasaklama girişimi, Birleşik Krallık'ta, Oliver Cromwell’in liderliğinde kurulan Commonwealth döneminde gerçekleşti. 1660 yılında ise ülke genelinde mayıs direkleri yeniden dikildi ve tutucu yasakların sona erdiği ilan edildi.
1 MAYIS NASIL VE NEDEN İŞÇİLERE ADANDI?
1856 yılında Avustralya’nın Victoria eyaletinde taş ustaları, sekiz saatlik iş günü talebiyle toplu iş bırakma eylemi düzenledi. Bu eylem, ilerleyen yıllarda işçilerin uluslararası ölçekte benzer hak talepleriyle sokağa çıkmasına ilham verdi.
HAYMARKET OLAYI
1 Mayıs’ın sembolik anlamı, 1886’da Chicago’da gerçekleşen Haymarket Olayı ile derinleşti.
Sekiz saatlik iş günü talebiyle başlatılan genel grev sırasında, 4 Mayıs’ta kimliği belirsiz bir kişinin bomba atması sonucu çatışmalar yaşandı. Olayda yedi polis ve en az dört sivil hayatını kaybetti; çok sayıda kişi yaralandı.
Olay sonrası pek çok işçi lideri tutuklandı, dördü adil olmayan bir yargılama sonucunda idam edildi.
Ertesi gün Wisconsin’deki bir grevde ise milisler, aralarında bir çocuk ve bir sivilin de bulunduğu yedi kişiyi öldürdü.
Bu olayların ardından, 1889’da Paris’te toplanan İkinci Enternasyonal, 1 Mayıs 1890’da dünya genelinde gösteriler düzenlenmesi çağrısında bulundu.
Bu tarihten itibaren 1 Mayıs, başta Avrupa, ABD, Şili ve Peru olmak üzere birçok ülkede Uluslararası İşçi Günü olarak kutlanmaya başlandı.
HANGİ ÜLKELERDE RESMİ TATİL?
- Kırmızı: İşçi bayramı, resmi tatil
- Sarı: Resmi tatil, fakat işçi bayramı değil
- Yeşil: Resmi tatil değil, işçi bayramı ise farklı bir tarihte kutlanıyor
- Gri: Resmi tatil de işçi bayramı da yok
