İdam cezası olan ülkeler hangileri? Türkiye'de idam cezası ne zaman kaldırıldı?

Dünyadaki yaklaşık 193 ülkenin 108'inde idam cezası, yapılan yasal düzenlemeler ile kaldırıldı. 36'sında ise infaz edilmiyor. Şu anda, 55 ülkede hâlen ölüm cezası kullanılmaktadır. 109 ülke ölüm cezasını hukuken tamamen kaldırmış, 6'sı savaş suçları ve istisnai durumlar dışında kaldırmış, 28'i ise fiilen ölüm cezasını uygulamadan kaldırmıştır. Uluslararası Af Örgütü, 140 ülkeyi hukuken ya da fiilen idam karşıtı, 58 ülkeyi idam taraftarı olarak sınıflandırmaktadır.

Uluslararası Af Örgütü tarafından yayımlanan 2021 İdam Raporu'na göre 2021 yılında en az 18 ülkede 579 kişi idam edildi. Rapora göre, Çin’den sonra en fazla idam İran’da gerçekleşti. Yine rapora göre idam edilenlerin dörtte biri kadın.

İDAM CEZASI OLAN ÜLKELER HANGİLERİ?

   • Afganistan

    • Amerika Birleşik Devletleri

    • Antigua ve  Barbuda

    • Bahamas

    • Bahreyn

    • Barbados

    • Belarus

    • Belize

    • Bengladeş

    • Birleşik Arap Emirlikleri

    • Botsvana

    • Çad

    • Çin

    • Demokratik Kongo Cumhuriyeti

    • Dominika

    • Ekvatoryal Gine

    • Endonezya

    • Etiyopya

    • Filistin

    • Guyana

    • Güney Sudan

    • Hindistan

    • Irak

    • İran

    • Jamaika

    • Japonya

    • Komorlar

    • Kuveyt

    • Kuzey Kore

    • Küba

    • Lesoto

    • Libya

    • Malezya

    • Mısır

    • Nijerya

    • Pakistan

    • Singapur

    • Somali

    • St Kitts ve Nevis

    • St Lucia

    • St Vincent ve Grenadines

    • Sudan

    • Suriye

    • Suudi Arabistan

    • Tayland

    • Tayvan

    • Trinidad ve Tobago

    • Uganda

    • Umman

    • Ürdün

    • Vietnam

    • Yemen

    • Zimbabve

Yakın dönemde idam cezasını kaldıran ülkeler; Sierra Leone (2021) Kazakistan (2021), Papua Yeni Gine (2022)  Burkina Faso (2018), Gine (2017), Benin (2016) ve Madagaskar (2015). Rusya, 1996 yılında Avrupa İnsan Hakları Konvansiyonu'nu imzalamasının ardından infazı erteleme kararı almış, ancak kamuoyundan gelebilecek tepki yüzünden ilgili maddeyi anayasadan çıkartmamıştı. 

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 2007, 2008 ve 2010'da ölüm cezalarını uygulamama çağrısı yapan kararlar almıştır. Avrupa Birliği'nde, Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi'nin 2. maddesi gereği ölüm cezası kullanımı yasaktır. Avrupa Birliği'ne ek olarak, Türkiye ve Rusya'nın da üyesi olduğu Avrupa Konseyi de üyelerinin ölüm cezasını kullanmasını yasaklamaktadır. 

TÜRKİYE'DE İDAM CEZASI NE ZAMAN KALDIRILDI?

Türkiye Cumhuriyeti'nde ölüm cezası, 1984'ten bu yana uygulanmamaktadır ve 2004'te kaldırılmıştır. Ölüm cezası önce 2001'de savaş tehdidi ve terör suçları halleri dışındaki suçlar için kaldırılmış, 3 Ağustos 2002'de "Savaş ve çok yakın savaş tehdidi hâllerinde işlenmiş suçlar hariç" şartı ile kaldırılmıştır. 7 Mayıs 2004 tarihli 5170 sayılı kanun ile anayasadan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmış, 14 Temmuz 2004 tarihli 5218 sayılı kanunla Türk Ceza Kanunu'ndan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmış, böylece ölüm cezası Türk Hukuku'ndan tamamen kaldırılmıştır.