ABD ile İsrail’in geçen ay İran’ın nükleer tesislerine yönelik giriştiği bombardımanlar sonrası Tahran yönetimi ve Batı ülkeleri arasındaki ilk görüşmeler dün İstanbul’da düzenledi. Tahran-Avrupa hattında yeni temaslarda bulunulması konusunda uzlaşıya varıldı.
E3 olarak anılan Almanya, Fransa ve İngiltere’den dışişleri bakan yardımcıları, İran İstanbul Başkonsolosluğu’nda İranlı mevkidaşları ile bir araya geldi. İlki 16 Mayıs’ta yine aynı konumda yapılan bu ikinci tur toplantılara, İran’dan dışişleri bakan yardımcıları Kazım Garibabadi ile Mecit Taht Revançi katıldı.
YAKLAŞIK 3.5 SAAT SÜRDÜ
E3’ün İran’a karşı askıya aldığı bazı ticari ve mali yaptırımların akıbetine ilişkin basına kapalı formatta yürütülen müzakereler, saat 10.00 civarı başladı ve yaklaşık 3.5 saat sürdü. Avrupa Birliği (AB) dış ilişkiler yüksek temsilcisinin yardımcısının da yer aldığı görüşmelerde ağırlıklı gündem maddesi, BM Güvenlik Konseyi üyelerine ek olarak Almanya ile AB’nin de 2015’te imzaladığı, “İran nükleer anlaşması” olarak bilinen “Kapsamlı Ortak Eylem Planı” kapsamında, hafifletilen yaptırımları geri getiren “snapback” mekanizması oldu.
İranlı bakan Garibabadi, sosyal medyadan yaptığı açıklamada, görüşmelerin “ciddi, samimi ve ayrıntılı” geçtiğini belirterek “yaptırımların kaldırılması ve nükleer mesele”yi ele aldıklarını aktardı. E3’ün, ABD ve İsrail saldırısındaki “tutumlarını ciddi bir şekilde eleştirdiklerini” söyleyen Garibabadi, “snapback mekanizması dahil, ilkesel tutumlarımızı açıkladık. Her iki taraf da buluşmaya spesifik fikirlerle geldi” dedi. Görüşmelerin sürdürülmesinde anlaştıklarını duyurdu.
Trump yönetiminin 2018’de tek taraflı çekildiği nükleer anlaşmada, İran’ın yükümlülüklerini ihlal etmesi durumunda mekanizmanın tetiklenerek yaptırımların yeniden yürürlüğe girmesi öngörüldü. İran’ın nükleer silah üretmesinden çekinen Avrupalılar, Tahran’ın uranyum zenginleştirme çalışmalarını sınırlayacak yeni bir anlaşma için ilerleme sağlanmaması durumunda ağustos sonunda yaptırımlara dönüleceğini bildirmişti.
