Kiev’de son gelişme: Barışa doğru

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin dünkü açıklamaları, Ukrayna yönetiminin dış politikada köklü bir değişikliğe gitmekte olduğunu gösteriyor. Zelenski, dün ABC News televizyon kanalına verdiği demeçte, NATO’nun Ukrayna’yı yakın zamanda üye olarak alma planının olmadığını gördüğü zaman, NATO üyeliği fikrinden soğuduğunu söyledi. Çok daha önemlisi, Zelenski, Kırım ve Donbas gibi, Rusya’nın veya Rus yanlısı ayrılıkçı grupların denetiminde bulunan bölgelerle de ilgili Rusya’yla müzakere edebileceğini kaydetti. 

NATO konusunda Zelenski, ilk kez bu kadar net konuştu. Daha önce, krizin tırmandığı dönemde Ukrayna’nın Londra Büyükelçisi, BBC’ye verdiği demeçte, Ukrayna’nın NATO üyeliği konusunu gerekirse gözden geçirebileceğini söylemiş, fakat gelen tepkiler üzerine Dışişleri Bakanlığı hemen, Ukrayna’nın kesinlikle böyle bir planının olmadığını ifade etmişti. Ardından, savaşın ikinci gününde Zelenski, NATO’dan yana hayal kırıklığına uğradıklarını söyleyerek, gerçekçi olmak gerektiğini belirtmiş ve Rusya’nın taleplerinden biri olan Ukrayna’nın “daimi tarafsız devlet” statüsüne kavuşması, yani, NATO üyeliğinden vazgeçmesi konusunu Rusya’yla görüşmekten çekinmediğini dile getirmişti. Şimdiyse, bunu daha açık vurguluyor.

NATO DÖNÜŞÜMÜ

NATO konusundaki bu dönüşüm bile, yeterince keskin. Çünkü, Ukrayna’da 2014 yılında Batı yanlısı gruplar ihtilal yapıp iktidara geldikten ve Rusya, Ukrayna’nı Kırım Yarımadası’nı ele geçirip Donbas’ta ayrılıkçılara destek verdikten sonra, Ukrayna’da NATO üyeliği hedefi, anayasaya eklenmiş, anayasal bir zorunluluk haline getirilmişti. Dahası, o ortamda, bir siyasetçi Ukrayna’nın NATO üyelik hedefini eleştirdiğinde, “Rus uşağı” olmakla suçlanmaya başlamıştı. 2019 yılında, Ukrayna’da, NATO’nun kuruluş yıldönümü etkinlikleri, devlet töreniyle kutlanmıştı, Ukrayna NATO üyesi olmadığı halde. Şimdi, savaş şartlarında, Batı’nın desteğinin sözde kaldığı ortaya çıkınca, Ukrayna yönetimi, NATO üyeliğinden vazgeçilebileceğini açıkça belirtmeye başladı.

KIRIM MESELESİ

Diğer önemli nokta, 2014’ten beri Ukrayna’nın denetimi dışında kalan Kırım ve Donbas meselesi. Rusya, Ukrayna yönetiminden, Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunun ve Donbas’taki ayrılıkçı yönetimlerin bağımsız devlet olarak tanınmasını talep ediyor. Zelenski’nin Kırım ve Donbas konusunda Rusya’yla müzakereye hazır olduğunu söylemesi, en köklü dönüşüme işaret ediyor. Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nden Mihail Podolyak da Zelenski’nin bu tutumunu destekleyen bir açıklama yaptı. Podolyak, Rusya’nın müzakerelerdeki temel hatasının ültimatom vermek olduğunu, bunun tepki yarattığını belirterek, ültimatom tarzı olmayan önerilerin tartışılabileceğinin işaretini verdi.

Zelenski, kendi prestijini sarsmadan Rusya’yla uzlaşabilecek bir yol bulmaya çalışıyor. Bu mümkün: Zira, Zelenski, savaş sırasında -çeşitli tahminlerin aksine- Kiev’den kaçmayarak ve Rusya’ya karşı başarılı bir savunma savaşı vererek, toplumsal desteğini hiç olmadığı kadar arttırdı. Bu da onu, içerideki bazı tepkilerden koruyabilecek en önemli etken. Gelişmeler, barış umudunun arttığını gösteriyor.