İsrail-Ukrayna hattında Türkiye
Musul ve Kerkük’ü geri alabileceğimiz iddia edildi. Neleri aldığımız ortada. Sonra güneyimizde özellikle Beşşar Esad’dan itibaren iyi ilişki geliştirdiğimiz Suriye’ye sıra geldi. Bizde Halep nostaljisi pompalandı ve bölgede ağırlığımızın arttığı söylendi. Suriye’de Baas yönetiminin çöküşüyle kuzeyde Kürt devleti oluşumunun güçleneceği, bu çöküşün en çok İsrail’in işine yarayacağı, zaten belliydi. Şimdi daha da net anlaşıldı.
Savaşta sıcak yaza girildi
Trump’ın başkan olması gerek Avrupa’da gerekse Ukrayna’da Rusya’ya karşı savaşın sürmesini isteyen kesimlerde hayal kırıklığıyla karşılanmıştı. Mevcut küresel sistemin devamını savunanlar, Trump’ın Doğu Avrupa’da Rusya’ya karşı izlediği pasif tutumdan rahatsız. Bu nedenle Ukrayna basınında “radikal Batı yanlısı” diyebileceğimiz kesimler, Trump’la Musk arasında başlayan savaşı ve ortaya dökülen çamaşırları memnuniyetle izliyor.
‘Trump imparator olsun’
Rusya-Ukrayna savaşında bir taraftan diplomasi trafiği sürüyor ama diğer taraftan da savaşın giderek şiddetlendiğine tanık oluyoruz. Hatırlayacağımız üzere Rusya, Ukrayna’nın ve ABD’nin “müzakereler için otuz günlük kayıtsız şartsız ateşkes” teklifini kabul etmedi.
Papa, patrik ve Türkiye
Rusya Ukrayna savaşının kimseye mutlak bir üstünlük sağlamadan sürmesi ve tabii ABD’de Trump’ın iktidara gelmesiyle birlikte arabuluculuk girişimleri arttı. Türkiye’nin yanı sıra Rusya ile Ukrayna arasında arabuluculuk teklif edenlerden biri de Vatikan. Yeni papa koltuğa oturur oturmaz bu konuda açıklamalara başladı.
Yeniden İstanbul süreci
Rusya-Ukrayna savaşının diplomasi cephesi son on gündür epey canlandı. Her geçen gün ezberleri bozacak yeni gelişmeler meydana geliyor. Bu da önemli ölçüde, Trump’ın son zamanlarda etkisini artırmasından kaynaklanmakta.
En gergin bayram kutlaması
Geçen haftaki yazıda bahsettiğimiz Zafer Bayramı’nın kutlanmasına az zaman kala Avrupa yeni bir gerilimin eşiğine geldi. Bildiğimiz üzere, İkinci Dünya Savaşı’nın Avrupa cephesi, Nazi Almanyası’nın kayıtsız şartsız teslim anlaşmasını imzalamasıyla sona ermişti.
Sovyet zaferinin sekseninci yılında
Daha önceden de değindiğimiz üzere, Ukrayna savaşını bir an önce sona erdirmek isteyen Trump’ın ABD’nin başına geçtiği zamandan itibaren hem Rusya hem de Ukrayna söylemlerini değiştirdi. Daha önceden her iki taraf da zafer kazanmaktan başka hiçbir şeyden bahsetmiyordu.
Papanın ölümü ve Ukrayna savaşı
Dün hayatını kaybeden Papa Françesko’nun yerine kimin papa olacağı hem Ukrayna savaşı açısından hem de Batı’daki ve dünyadaki güç dengeleri açısından büyük önem taşıyor.
Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar
Sovyetler Birliği’nin dağıldığı 1991 yılının sonundan itibaren Türkiye’de, “Adriyatik’ten Çin Seddi’ne Türk dünyası” söylemi egemen olmuş, Türkiye’nin bütün Türki cumhuriyetlere ve topluluklara liderlik edeceği söylenmişti. Bir tür modern Pantürkizm rüzgârı esmeye başlamıştı.
Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar
Ukrayna ve Rus heyetlerinin ABD’nin aracılığıyla Suudi Arabistan’da kısmi ateşkes konusunda uzlaşmalarına rağmen savaşın şiddeti düşmek bir yana, daha da artıyor. Bunun nedeni, tarafların tutumunda önemli bir değişiklik olmaması.
Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar
Ukrayna savaşının çevre ülkelerde de etkilerinin olduğunu, gerilimin buralara sıçrayabileceğini, bu ülkelerin başında da Moldova’nın geldiğini epeydir yazmıştım. Son gelişmeler, bu öngörümü maalesef haklı çıkardı.
Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar
İznik Konsili’nin 1700. yılı mayısta kutlanacak. Tarihi toplantının dini ve siyasi etkileri yeniden gündemde.
Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar
Ukrayna savaşında son bir haftada hem sahada hem de diplomasi cephesinde olaylar çok hızlı gelişti.
Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar
Dünya kamuoyu halen geçen hafta Beyaz Saray’da Trump’ın ve yardımcısı Vance’in Zelenski’yi azarlaması sonucunda patlak veren skandalın etkisinde.
Batı'daki çatlak...
ABD Başkanı Donald Trump’la Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski arasında Beyaz Saray’da yaşanan skandal, aslında Kiev ve Washington yönetimleri arasındaki bir krizin yanında Batı dünyası arasındaki iki kesim arasındaki çatışmaya da işaret ediyor.
Zelenski Cumhuriyet'in sorusunu yanıtladı
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin Rusya-Ukrayna savaşının başlangıcının üçüncü yıldönümü nedeniyle önceki gün Kiev’de düzenlediği büyük basın toplantısına Türkiye’den tek katılan gazeteci oldum ve Cumhuriyet adına sorular sordum. Zelenski’nin yanıtları, Türkiye’yle Ukrayna’nın bu savaşa yönelik tutumları arasındaki farklılığı ortaya koyuyordu.
Kiev'de Trump şoku
ABD başkanının Ukrayna liderine “diktatör” diyerek düşmanlığını açığa vurması Kiev yönetimine son bir hafta içinde indirilen en ağır darbe oldu.
Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’nin, geçen gün Batılı yayın organlarına verdiği röportaj, Ukrayna’nın tutumunun ne kadar değiştiğini ve Batı’ya duydukları güvensizliği gözler önüne serdi.
Ukrayna, Afganistan’a döner mi?
Trump’ın ABD’de seçimlerini kazanmasından beri pek çok kişi Ukrayna’yla Afganistan’ı karşılaştırmaya başladı. Önceki gün Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Ukrayna’nın Rusya’yla bir an önce müzakerelere başlamaması halinde, Ukrayna’nın “Avrupa’nın Afganistan’ı” haline döneceğini söyledi.
Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar
Geride bıraktığımız pazar, Doğu Avrupa’daki dengeler açısından kilit önemde olan Belarus’ta seçimler vardı. Seçimlerin resmi galibi, herkesin beklediği üzere Cumhurbaşkanı Aleksandır Lukaşenko oldu.
Karadeniz ve Kafkasya yeni krizlere mi gebe?
Bütün dünya, ABD’de Trump’ın koltuğa oturmasına odaklanmışken Ukrayna, Gürcistan ve Ermenistan, yeni güç çatışmalarına gebeymiş gibi görünüyor.
Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar
Rusya’yla Ukrayna arasında yapılan anlaşmanın süresi, 1 Ocak sabahı doldu ve Ukrayna’nın anlaşmayı uzatmaması nedeniyle 1 Ocak sabah 7’den itibaren Rusya’dan Avrupa ülkelerine doğalgaz akışı kesiliverdi.
2025 Ukrayna’ya barış getirecek mi?
Yılbaşından birkaç gün önceydi. Ukrayna’nın batısında, Romanya sınırında yer alan Çernovtsi şehrinde bir Noel konserinde bir sanatçı kadın, birkaç kez “Gelecek yıldan dileğimiz, Ukraya’ya bir an önce barış gelmesi, cephedeki askerlerin evlerine dönmesi” dedi ve kalabalık onu alkışladı.
Türkiye, Fener Patrikhanesi ve Trump
Geçen hafta, Türkiye’de 30 yıldır yeni Osmanlıcılık adıyla aktif dış politika yapılmasından bahsedildiğini fakat bu politikayı uygulayacak uzman kadrosunun olmadığını söylemiştim. Bırakalım komşu ülkelerle ilgili uzmanlaşmayı, 571 yıldan beri Türkiye topraklarında bulunan ve küresel siyasi çatışmalara konu olan Fener Patrikhanesi hakkında Türkiye’de kaç uzman var? Maalesef pek yok.
‘Osmanlı’ya dönüş’ tutkusu ve gerçekler
Suriye’de Baas yönetiminin çöküşüyle birlikte Türkiye’de pek çok kesimde baş gösteren “imparatorluk heyecanı” karşısında özellikle iki kişinin, Yeniçağ’dan Arslan Bulut’la Cumhuriyet’ten Orhan Bursalı’nın yazıları benim fikirlerime tercüman oldu.
Şimdi cumhurbaşkanı kim?
Ekim ayından beri Gürcistan’daki krizi burada ele alıyoruz. Rusya’yla dengeli ilişki kurmayı savunan hükümete karşı Batı yanlısı cumhurbaşkanı ve muhalefet örgütlerinin seçim sonuçlarını protestosuyla başlayan siyasi kriz artık yepyeni bir ivme kazandı.
Ayı, kapana mı sıkıştı?
Suriye’de devlet göz açıp kapayıncaya kadar çöktü. Cuma akşamı, Şam yakınlarındaki Humus’ta çatışmaların sürdüğü haberiyle yatarken ertesi sabah Şam’ın düştüğü haberiyle uyanacağı kaç kişinin aklına gelirdi?
Şam-Kiev-Tiflis üçgeninde
Ukrayna’daki savaşın Rusya’yla Batı arasındaki çatışmanın alanlarından sadece biri olduğu, ABD ve İngiltere’nin bu savaşı Rusya’yı yıpratmak için bir araç olarak kullandığı son krizlerde daha net görülmeye başladı.
Savaş 1000. gününde!
Daha önce de yazmıştım: 18 Temmuz 2023’te yani bir buçuk yıl kadar önce dönemin İngiliz Dışişleri Bakanı James Cleverly, Rusya’yla Ukrayna arasındaki savaşın 500. günü nedeniyle yaptığı konuşmada, “Bu savaş, 500 gündür devam ediyor. Bir 500 gün daha devam edemez” demişti. Bakanın kariyeri yetmedi ama bu savaş, ikinci 500 gününü de doldurdu. Bu arada kaç ülkenin hükümeti tarihe karıştı, bazıları siyasetçi mezarlığına gönderildi veya gönderilmek üzere fakat savaş halen sürüyor.
