'Z kuşağı (Gen Z) protestoları' adı verilen eylemler, hükümetin sosyal medya platformlarını yasaklama kararı sonrası patlak verdi. Instagram, YouTube, X ve Facebook’un engellenmesi, gençler arasında büyük tepkiye yol açtı. Ancak göstericilerin asıl öfkesi, yıllardır süren yolsuzluk iddiaları ve devletin şeffaflıktan uzak yönetimi.
Polis, göstericilerin parlamentoya giden yasaklı alanlara girmesi üzerine tazyikli su, cop ve plastik mermi kullandı. Katmandu Vadisi Polis Sözcüsü Shekhar Khanal, sadece başkentte 17, toplamda 19 kişinin öldüğünü açıkladı. Hastanelere taşınan çok sayıda yaralı arasında, gazın acil servislere dolması nedeniyle tedavileri güçleşenler de oldu.
Öte yandan, yaşanan ölümler sonrası İçişleri Bakanı Ramesh Lekhak, pazartesi akşamı yapılan kabine toplantısında, 'ahlaki sorumluluk' alarak istifa ettiğini duyurdu. Yerel basın, istifanın protestoların siyasi etkisini derinleştirdiğini yazdı.
"BARDAĞI TAŞIRAN SON DAMLA OLDU..."
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi, güvenlik güçlerinin “gereksiz ve orantısız güç kullandığına dair ciddi kanıtlar” olduğunu açıkladı. BM, ölümlerle ilgili şeffaf ve hızlı bir soruşturma çağrısında bulundu.
Hükümet geçen hafta 26 sosyal medya platformunu kapatma kararı almış, yalnızca bakanlığa kayıt yaptıran iki platformun yeniden erişime açıldığı belirtilmişti. Buna rağmen TikTok’un hâlâ kullanılabildiği ve yasağa karşı içeriklerin TikTok’ta hızla yayıldığı bildirildi.
Al Cezire'ye konuşan, Pokhara Üniversitesi’nden akademisyen Yog Raj Lamichhane’ye göre, “Bu protestolar, gençlerin dışlanmış hissetmesinden, otoriteye duydukları güvensizlikten ve yıllardır süregelen ihmalden kaynaklanıyor. Sosyal medya yasağı ise sadece bardağı taşıran damla oldu.”
POLİTİKACILARIN EVLERİ KUNDAKLANDI
Katmandu’da göstericiler, ülkenin en büyük siyasi gücü olan Nepal Kongresi’nin genel merkezini ve bazı politikacıların evlerini ateşe verdi. Protestocular, öldürülen 19 kişi için hükümeti sorumlu tutarken, 'hesap verin' sloganları attı. Lastikler yakıldı, polisle çatışmalar yaşandı.
23 yaşındaki öğrenci Yujan Rajbhandari, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Devlet neredeyse 20 kişiyi öldürdü, bu polis şiddetinin boyutunu gösteriyor. Hükümet, kaybedilen canların sorumluluğunu almak zorunda” dedi.
Z KUŞAĞININ TALEPLERİ
Gösterilere katılan öğrenciler, ödedikleri vergilerin nereye harcandığını bilmediklerini, şeffaf bir mali yönetim talep ettiklerini vurguluyor. Katılımcılar, 'Yolsuzlukla hesaplaşma' ve 'gençlerin karar mekanizmalarında söz sahibi olması' çağrısında bulunuyor.
Başbakan KP Oli, olayların ardından yaptığı açıklamada, ölümler nedeniyle 'derin bir üzüntü duyduğunu' belirterek protestoların incelenmesi için bir komisyon kurulacağını söyledi. Hükümet sosyal medya yasağını kaldırdı, ancak gençlerin öfkesi dinmiş değil.
Öte yandan, protestolar nedeniyle Katmandu Uluslararası Havalimanı kısmen kapatıldı, bazı uçuşlar iptal edildi. Kentte olağanüstü hal durumu sürüyor.
