ABD Başkanı Donald Trump, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da gerçekleşen Moskova-Washington görüşmelerine ilişkin konuştu. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin ‘biz davet edilmedik’ yönündeki tepkisini anımsatan Trump, “Bugün duydum ki ‘biz davet edilmedik’ diyorlarmış. Üç yıldır oradasınız, üç yıl önce bunu bitirmeliydiniz” dedi.
Trump, “Ukrayna’da seçimlerin yapılmadığı, Ukrayna’da sıkıyönetimin olduğu, Ukrayna liderinin, bunu söylemekten nefret ediyorum ama yüzde 4’lük bir onay oranına sahip olduğu ve ülkenin paramparça olduğu bir durumla karşı karşıyayız” ifadelerini kullandı. Trump’ın konuya ilişkin tutumuna ve Riyad ile Ankara görüşmelerinden çıkan sonuçlara ilişkin Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan Dış Politika Enstitüsü Akademik Kurul Başkanı Prof. Dr. Tarık Oğuzlu, Trump’ın açıklamalarını ‘haksız’ olarak niteledi.
Ukrayna’nın günün birinde Avrupa Birliği’ne (AB) ve NATO’ya üye olabileceğinin sözünün daha önce Batı tarafından verildiğini anımsatan Oğuzlu, “NATO ve AB’nin genişlemesini güden ABD’nin başında olduğu Batı bloğuydu. Hâl böyleyken ABD’nin işin içinden kendini tereyağından kıl çeker gibi sıyırmasını anlamak güç. Bu anlaşılmaz bir tutum. Açıklamalar, Trump’ın genel dış politika yaklaşımıyla ilgili. Trump; Çin, Rusya gibi güçlü aktörleri seviyor. Güç siyasetini kutsallaştıran bir kişiliği var” dedi.
‘AVRUPA İÇİN FIRSAT PENCERESİ’
ABD’nin tutumu sebebiyle NATO’nun Avrupalı üyelerinin de benzer gerginlikte olduğuna işaret eden Oğuzlu, “Ancak şunun da hakkını teslim etmek gerek ki; bu savaşın bir an önce sonlanması için böyle bir adımın da atılması gerekiyordu. Eğer Trump böyle bir inisiyatif almasaydı daha çok bekleyecektik ve daha çok insan ölecekti. ABD, sürecin bir aşamasında Ukrayna ve Avrupalı müttefiklerin yer alacağını söylüyor. Bu sadece Ukrayna savaşının konuşulduğu bir diplomatik süreç değil, ABD ve Rusya arasındaki ilişkilerin genel seyri söz konusu” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Zelenski görüşmesinden çıkan sonuçlara ilişkin de konuşan Oğuzlu, “Bir kere Zelenski, bulduğu her dala sarılmak istiyor. ABD tarafından kandırılmış gibi hissediyor. Hem AB ülkelerine ‘bir an önce ordunuzu kurun, bana güvenlik garantisi verin’ mesajı veriyor hem de Türkiye’yi yanında görmek istiyor, bu anlaşılır. Türkiye, Ukrayna bu savaştan tamamen yenik çıksın istemez. Rusya’nın Karadeniz’deki hakimiyeti pekişsin istemez. Bu Türk-Rus ilişkilerindeki dengeyi de Türkiye aleyhine bozar” dedi.
Türkiye’nin olası bir barış gücü oluşturulması durumunda ise asker yollayacağına olasılık vermediğini dile getiren Oğuzlu, “Avrupa’nın ABD’ya bel bağlamama, kendi kapasitesini geliştirmesi gerektiği noktasında Türkiye ve Ukrayna’nın Avrupa’nın bu derdine derman olabilecek ülkeler arasında zikredilmesi önemli” dedi.
Barış görüşmelerinin sonucunda Ukrayna’nın toprak kaybının engellenemeyeceğini dile getiren Oğuzlu, “Ukrayna topraklarının yaklaşık yüzde 20’sini kaybetmiş. Rus askerlerinin yüzde 20’lik alandan çekilmesi çok olası gözükmüyor. Başlayan süreç Avrupa için bir fırsat penceresi sunuyor. Avrupa artık kendi başının çaresine bakması gerektiğini görmeli ve geliştirdiği stratejik otonomi, savunma kapasitesinin geliştirilmesina daha fazla zaman ve para harcaması gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
