Ukrayna’da ‘hava savunma’ paniği: Ukrayna’nın S-300’leri tükeniyor mu?

Rusya-Ukrayna savaşıyla ilgili kritik belgeler içeren Pentagon sızıntılarında, Ukrayna'nın beklenen taarruzunun tehlike altına girdiği iddia edildi.

Geçtiğimiz haftalarda gündeme bomba gibi düşen Pentagon belgeleri, Ukrayna’da hava savunma sistemlerinin tükenmek üzere olduğunu ortaya çıkarttı. Şubat ayında hazırlanan raporda, Ukrayna’nın sahip olduğu S-300 mühimmatının tükeneceği tarihin 3 Mayıs olduğu vurgulandı. Raporda, aylardır süren Rus hava saldırılarının önlenmesi için harcanan mühimmat miktarı hesaplanarak bu sonuca ulaşıldığı belirtildi.

RUS HAVA KUVVETLERİ ARTIK DAHA AKTİF

Savaş başından bu yana ciddi kayıplar veren Rus Hava Kuvvetleri’nin, çatışmaların en şiddetli bölgesi Bahmut’ta, geçmişteki faaliyetlerine göre daha aktif bir rol oynadığı gözlemlendi. Bu durum, Ukrayna’nın hava savunma kabiliyetlerinin azalmasının yol açtığı iddia edildi.

Pentagon belgeleri, iki tarafın hava kuvvetlerinde de ciddi kayıplar olduğunu gözler önüne serdi. Rapora göre, Rusya, 72 uçak ve 82 helikopter kaybederken Ukrayna 60 uçak ve 32 helikopter kaybetti. Kayıplar Rusya tarafında daha fazla olsa da Ukrayna’nın sahip olduğu hava kuvvetleri çok daha ağır bir yara aldı. Savaşın başında, Ukrayna sadece 112 uçağa ve 112 helikoptere sahipti. Bu verilere göre Ukrayna, şu ana kadar sahip olduğu uçakların yüzde 53’ünü ve helikopterlerin yüzde 28’ini kaybetmiş oldu. Ruslar ise savaşa 1511 uçak ve 1534 helikopterle başlamış, şu ana kadar uçaklarının sadece yüzde 4’ünü ve helikopterlerinin yüzde 5’ini kaybetmişti.

Ukrayna ordusundan alınan ve özellikle zayiat sayılarına karşı “düşük güven” tespit edilen Pentagon raporlarında, Ukrayna'nın kayıplarının daha fazla olabileceği yer aldı.

RUS SALDIRILARI UKRAYNA SAVUNMASINI YIPRATTI

Geçtiğimiz yazdan itibaren başlayan Rus bombardımanları Ukrayna hava savunma sistemlerini yorgun düşürdü. Özellikle Ukrayna'nın, İran’dan alındığını iddia ettiği Şahid SİHA’larının seyir füzeleriyle ortaklaşa kullanılması sonucu, Ukrayna'ya ait S-300 bataryalarının kabiliyetleri sınırlandırıldı. Yerleri tespit edilen bataryalar, Lancet SİHA’ları aracılığıyla imha edildi.

Ukrayna, savaşın başında 100 civarı aktif bataryaya sahipti. Rusya, bu saldırılarla ciddi sayıda bataryayı etkisiz hale getirse de Ukrayna’nın hava savunma kabiliyetlerini azaltan gerçek sebep, harcanan çok sayıda mühimmattı.  Ayda 200 civarı füze harcayan S-300’ler ve 60 civarı füze kullanan BUK Hava Savunma Sistemleri, eski Sovyet ekipmanı olmalarından dolayı ancak Doğu Avrupa ülkelerindeki mühimmatları kullanabiliyorlardı. Dahası, Ukrayna’nın hava savunma mühimmatları, Rusya’nın gönderdiği ucuz Şahid SİHA’larından çok daha pahalıydı. Ukrayna, her uğradığı saldırıda roketten çok daha ucuz bir SİHA’ya roket yollamak ya da SİHA’nın hedefini imha etmesine izin vermek gibi zor bir kararla karşı karşıya geliyordu.

PATRIOTLAR SORUNU ÇÖZER Mİ?

Batıdan gelen çeşitli hava savunma sistemleri, Ukrayna’nın azalan kabiliyetlerini yenilemeye yetmeyebilir. Almanların verdiği Gepard sistemleri S-300 ve Patriot bataryalarını korumakla görevliler. Ancak Almanya bunlardan sadece 36 tane verdi. 

Patriotlar ise daha tartışmalı. Modern bir sistem olarak bilinseler de Patriotlar, S-300’lerden sadece 3 yıl sonra, 1981 yılında kullanıma sokuldu. Suudi Arabistan ve İsrail’de olmak üzere çeşitli çatışmalarda aktif kullanıldılar ancak Yemen’den gelen SCUD füzelerini etkisiz hale getirememeleri sebebiyle ciddi eleştiriye maruz kaldılar. ABD’li uzmanlar bu sorunların yıllar içinde çözüldüğünü söylediler.

ABD ve Almanya, Ukrayna’ya toplamda iki Patriot bataryası verdi. Bu cephe hattı bölgesini korumak için dahi yetersiz bir sayı. Ukrayna, bu bataryaları Kiev başta olmak üzere stratejik olarak önemli bölgeleri korumak için kullanacaktır. Ancak şu ana kadar söz verilen hava savunma sistemlerinin Rus Hava Kuvvetlerini cephe hattı boyunca durdurabilmesi pek olası değil.

HAVA ÜSTÜNLÜĞÜ RUSYA’YA GEÇECEK Mİ?

Seyir füzelerinin aktif olduğu aylar boyunca Rusya, uçaklarını kullanırken biraz muhafazakar davrandı. Çiftler halinde hareket eden Rus uçakları güdümlü mühimmatlarını uzun menzillerden yollayarak görevlerini icra ettiler. Rusların 5. Jenerasyon savaş uçağı SU-57’ler Ukrayna hava sahasına girmeden operasyonlara katıldılar. 

Ukrayna’nın hava savunma sistemlerinin güçsüzleşmesi Rus hava kuvvetlerini biraz daha ‘cesur’ olmaya itebilir. Rus uçakları,  son haftalarda Bahmut’ta FAB-500 mühimmatlarını kullanmaya başladılar. Bu eski Sovyet ekipmanları, modern güdüm sistemleriyle donatılsa da hedefe daha yakın bir bölgeden ateşlenmesi gerekiyordu. Yıkım gücü yüksek FAB-500’lerin kullanılması Ukraynalılara ciddi zayiat verdirdi.

Önümüzdeki günlerde Ukrayna’nın hava üstünlüğünü tamamen Ruslara vermesi planladığı taarruzun başarısını etkileyebilir. Ukrayna, şu anda zaten dezavantajlı konumda. Ne Sovyet doktrinleri doğrultusunda kullanacakları yoğun top mermisine sahipler ne de NATO gücüne yoğunlaşacakları hava kuvvetlerine. Sahip oldukları az sayıda zırhlı araçla Rus hatlarını kırmaya çalışacaklar. Çok uzun zamandır batıda konuşulan bu taarruzun başarısı Ukrayna’nın ileride alacağı desteği de etkileyecek.