Önlenemeyen yükselişe yumurta üreticisinin açıklaması maliyet artışları ve zincir marketler oldu

Bir yandan global gıda krizi, diğer yandan uygulanan ekonomik model nedeniyle gıda enflasyonu artmaya devam ederken “iki yumurta kırıp” akşam yemeğini geçiştirmek de zora girdi. Üreticinin dolara endeksli maliyetler nedeniyle artırdığını savunduğu fiyatlara karşı Rekabet Kurumu’nun dört ay önce başlattığı soruşturma işe yaramadı. Fiyatlardaki artış bir yılda yüzde 130’u buldu. 

YILLARDIR ZORDAYIZ

Piyasada gıda enflasyonunun üzerinde artan ürünlerden biri olan yumurtanın üreticiden çıkış fiyatı tane başına 1.65 TL. Market fiyatları ise 2 TL’yi geçti. 30’lu orta boy yumurta üreticiden 53 liraya çıkarken marketlerdeki satış fiyatı ise  80 liraya kadar çıkıyor.

Rekabet Kurulu, fiyatlardaki artış konusunda üreticinin anlaşma yaptığı iddiasıyla haziran ayında Yumurta Üreticileri Merkez Birliği’ne (YUMBİR) üye 13 birliğe ve 12 üreticiye rekabeti kısıtlayıcı eylemlerde bulunduğu iddiasıyla soruşturma başlattı. Soruşturmanın başlamasınından bu yana yumurta fiyatlarında gerileme şöyle dursun yüzde 95 artış gerçekleşti. 

Yumurta üreticilerine göre en önemli sorun yem, enerji, ambalaj ve nakliye maliyetleri. Bu girdilerde artış sürdükçe fiyatların da artacağını söyleyen üreticiler, artışta bir diğer sorumlu olarak zincir marketleri gösteriyor. 

Yumurta Üreticileri Birliği devam eden soruşturma sebebiyle görüş vermekten kaçınırken endişe ise sürüyor. İsmini vermek istemeyen bir sektör temsilcisi, şunları söylüyor:

“Biz iki senedir batıyoruz, kriz var burada diye feryat ederken bize kulaklarını kapatanlar şimdi yüksek fiyatlardan üreticiyi sorumlu tutamazlar. Yem, elektrik, nakliye, paketleme masrafları direkt olarak dolara bağlı ve dolar bir yılda yüzde 100’den fazla değerlenmişken zam yapmadan nasıl üretim yapabilecektik ki?” 

DOLARLA İŞİMİZ VAR

Bir başka yumurta üreticisi ise “Benden 50 kuruşa yumurta alan market yüzde 30 kârla satıyordu, şimdi 1.5 liraya alıyor yine yüzde 30 kârla satıyor” diyerek şöyle devam ediyor:

“Benden 48-49 liraya çıkan 30’lu yumurtanın fiyatı ambalaj ve nakliye eklenince 53 liraya çıkıyor. Markette 65 liraya kadar satılıyorsa normal fiyattır. Onun üstündeki fiyatlar sorunludur. Orada bir rant var demektir.” 

Üreticilerin taleplerini sorduğumuzda ise cevaplar aynı: 

“Bütün yetiştirici ve çiftçilerin olduğu gibi bizim de talebimiz enerji ve yem maliyetlerinin düşürülmesidir. Yöneticiler ‘Dolarla işimiz yok’ diyorlar ama bizim var. Yemleri, kartonları dolarla alıyoruz. Bu hayvan dolar yiyor.”

BEYAZ ETTE ZAM BEKLENİYOR

Beyaz et fiyatlarında da benzer bir artış var. Sektör temsilcileri kışa girerken fiyatlarda bir düşüş beklediklerini söylese de şubat ayından itibaren yeni zamların geleceğini vurguluyor. Türkiye Kanatlı Hayvan Eti Üreticileri Birliği Başkanı Abdullah Koç, “Maliyetlerimiz yüzde 300 arttı, fiyatları o oranda artıramıyoruz. Alım gücünü aşıyor fiyatlar. Beyaz et lüks oluyor. Tüketicimiz için dua ediyoruz artık. Bizim dayanma gücünün sınırına geldik. Daha fazla zarar etmeyi kaldıramayız” diye konuştu.