Yeni yıl yaklaşırken çalışma hayatının en önemli başlıklarından biri yeniden asgari ücret oldu. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 12 Aralık’ta yeni dönem rakamını belirlemek için toplanacak. Hayat pahalılığının sürdüğü mevcut ortamda milyonlarca çalışan sürecin sonucunu bekliyor.
SGK uzmanı İsa Karakaş, karar mekanizmasının yıllardır değişmeyen yapısına dikkat çekti ve sürece ilişkin değerlendirmeler paylaştı.
'KOMİSYON YARIM YÜZYILDIR FORMALİTE'
Türkiye’de asgari ücret belirleme sürecinde en çok tartışılan konulardan biri komisyonun yapısı. Hükümet, işveren ve sendika temsilcilerinden oluşan bu yapının karar süreçlerinde tek sesle hareket ettiğini belirten Karakaş, “Minimum ücret belirleme komisyonu, yarım yüzyıldır sadece bir formalite!” dedi.
Karakaş, komisyon üyelerinin oy verme pratiğine işaret ederek şu ifadeyi kullandı:
Siz hiç hükümeti temsil eden 5 üyeden birinin bile diğer 4 üyeden farklı oy kullandığını duydunuz mu? Hayır.
Karakaş’a göre işçi tarafının belirleyici bir etkisi bulunmuyor ve rakam hükümet ile işveren hassasiyetlerinin kesişim noktasında ortaya çıkıyor:
Asgari ücret rakamı bu iki hassasiyet terazisinde ortaya çıkacaktır.
İŞVEREN TALEPLERİ VE DESTEK MEKANİZMASI
İşverenler, döviz kuru baskısı ve maliyet artışları nedeniyle devlet desteğinin artırılmasını talep ediyor. Karakaş, mevcut desteğin pazarlık masasında önemli bir unsur olduğunu belirterek “Destek artarsa asgari ücret de bir nebze daha fazla artacak. Aksi takdirde, işverenler ‘Hayır’ der!’” dedi.
Desteğin kaynağına ilişkin dikkat çeken bir not da ekledi:
Devletin bütçesi değil, İşsizlik Sigortası Fonu.
YAŞAM MALİYETİNDEKİ ARTIŞ VE ALT SINIR TARTIŞMASI
Artan yaşam maliyetleri tartışmanın merkezinde bulunuyor. Karakaş, belirlenen ücretin açlık sınırının altında olmaması gerektiğini belirterek “Zira açlık sınırının altında ücret olmaz” ifadesini kullandı.
Bekâr bir çalışanın aylık yaşam maliyetine ilişkin açıklanan rakama işaret ederek “Asgari ücretin iş mevzuatımız hükümleri gereğince 40 bin TL’nin altında belirlenmemesi gerekiyor” dedi.
ZAM İHTİMALİ VE YIL ORTASI BEKLENTİSİ
İşveren talepleri ile hükümetin enflasyon ve istihdam kaygıları dikkate alındığında temkinli bir artış beklentisi öne çıkıyor.
Karakaş, senaryolarına ilişkin olarak “En düşük senaryo yüzde 25 (27.600), en yüksek yüzde 30 (28.700). Ama Cumhurbaşkanımızın bir dokunuşuyla işverenlere verilecek asgari ücret desteği de bir tık artırılarak 29 bini belki görebiliriz” dedi.
Sendikaların süreçteki etkisine ilişkin de şu değerlendirmeyi yaptı:
Sendikalar orada olsa da olmasa da sonuç aynı: Denge işveren–hükümet arasında!
Yıl ortasında ek artış ihtimaline ise kapıyı kapattı:
Asgari ücrette yıl ortası zammı var mı? Unutun! Asgari ücret bu yıl da sabit kalacak…
TARTIŞMALAR DERİNLEŞEREK SÜRÜYOR
Asgari ücret, milyonlarca hanenin ekonomik gündeminde yer almaya devam ediyor. Enflasyon baskısı ve yaşam maliyetlerindeki artış dikkate alındığında belirlenecek yeni rakamın çalışan beklentilerini karşılayıp karşılamayacağı tartışılmayı sürdürüyor.
Karakaş, yazısının sonunda şu soruyu yöneltti:
Asgari ücret, asgari umut mu?
