TÜİK'ten tartışmalara konu olan madde sepetinin kaldırılmasına ilişkin açıklama

Türkiye İstatistik Kurumu Başkan Yardımcısı İbrahim Demir, TÜİK'in açıkladığı Mayıs 2022 enflasyon verileriyle TÜFE kapsamında her ay yayınlamakta olduğu ayrıntılı tablolarda değişiklik yaptığını hatırlattı.

Söz konusu tabloların sunum şekli ve içeriği konusunda piyasadaki fiyat hareketlerinin kullanıcılar tarafından daha doğru okunması ve takip edilmesine imkan verecek bazı düzenlemeler yapıldığını aktaran Demir, "Eurostat’ın TÜFE verileri konusundaki dağıtım politikası ve şeffaflık kriterlerinin yanı sıra AB üyesi ülkeler ve gelişmiş ülke istatistik ofislerindeki uygulamalar incelendiğinde, TÜİK’in bu düzenlemeyi yaparak 33 ülkenin fiyat, ağırlık, endeks yayınlama durumu ve TÜFE haber bülteni açıklama dönemlerine uyum sağlamayı amaçladığı görülmektedir" ifadesini kullandı.

"33 ÜLKENİN YARISI HİÇBİR ŞEKİLDE FİYAT BİLGİSİ PAYLAŞMIYOR"

Ülkelerin TÜFE madde fiyatlarını açıklama durumuna bakıldığında 33 ülkenin yarısının hiçbir şekilde fiyat bilgisi paylaşmadığının, yaklaşık yüzde 27’sinin ise seçilmiş maddelerin aylık ortalama fiyat bilgisini açıkladığının tespit edildiğini belirten Demir, şunları kaydetti:

"Fiyatı açıklanan seçilmiş maddelerin genellikle günlük tüketimde yer alan (gıda) ve homojenlik arz eden maddeler olduğu gözlemlenmiştir. Haftalık olarak seçilmiş maddelere ilişkin fiyat yayımlayan Çek Cumhuriyeti’nde ise paylaşılan fiyatların barkod verisine ait olduğu belirtilmektedir.

Ülkelerin fiyat yayımlama durumu incelendiğinde 17'si açıklamıyor, 9'u seçilmiş maddelerin aylık ortalamasını, 1'i seçilmiş maddelerin haftalık ortalamasını, 3'ü yalnızca akaryakıt fiyatını, 3'ü ise yıllık seçilmiş madde ortalamasını kamuoyu ile paylaşmaktadır. Türkiye, madde fiyatları yerine 5’li düzeyde seçilmiş maddelerin fiyatını açıklamaya devam edecektir."

Ülkelere göre ağırlık verilerinin yayımlanma durumu hakkında da bilgi veren Demir, şöyle konuştu:

"Ülkelerin TÜFE ağırlıklarını paylaşma durumu incelendiğinde 33 ülkeden yüzde 45’inin COICOP (Uluslararası İstatistiksel Sınıflamalara Yönelik Kod Atama Sistemi) 5 ve yüzde 36’sının COICOP 4 düzeyinde ağırlık bilgisi yayımladığı görülmektedir.

COICOP 5 detayının altında bilgi veren Fransa, Lüksemburg ve Avusturya’dan oluşan yalnızca 3 ülke bulunmaktadır. Avustralya, ABD ve Kanada gibi kendi sınıflaması olan ülke verileri uygun COICOP düzeyine göre eşleştirilmiştir.

Avusturya ise ağırlıklarını, tüm ürünlerini kapsamayacak şekilde COICOP 10 (otomobil ve benzeri ürünlerde COICOP 5) düzeyinde açıklamaktadır. Ağırlık yayımlama düzeylerine göre ülkelerin 15'i COICOP 5 düzeyini, 12'si COICOP 4 düzeyini, 3'ü COICOP 2 düzeyini ve birer tanesi de COICOP 10, COICOP 6, COICOP 8 düzeyini açıklıyor."

Ülkelerin açıkladığı endeks düzeylerine bakıldığında COICOP 4 ve 5 düzeylerde endeks bilgilerinin paylaşımının yoğunlaştığını söyleyen Demir, COICOP 4 düzeyi açıklayan ülke sayısının 10, COICOP 5 düzeyi açıklayan ülke sayısının 12 olduğunu, Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerin kendi sınıflamasını kullandığını anlattı.

ÜLKELERİN HABER BÜLTENİ AÇIKLANMA DÖNEMİ

Demir, ülkelerin TÜFE haber bülteni yayımlama dönemleri incelendiğinde, genellikle referans ay bitiminden itibaren 10 ile 15 gün sonra bülten yayımladığının görüldüğünü, bazı ülkelerin referans ayın son günlerinde TÜFE öngörü bilgisi paylaştığını belirtti.

Almanya, Fransa, İtalya, İspanya ve Türkiye özelinde TÜFE verilerinin yayımlanma durumu incelendiğinde madde sepeti ve madde endeks değerlerini tüm ülkelerin yayımladığına işaret eden Demir, madde fiyatlarını ise hiçbir ülkenin yayımlamadığını kaydetti.