Halepçe Katliamı ne zaman oldu, kim yaptı? Tarihin kanlı sayfası

Halepçe katliamı, 34 yıl önce bugün meydana geldi.

O gün, kentte çıkan isyanı bastırmak için zehirli gaz saldırısı yapıldı.

Bu olay sonucu çok sayıda kişi yaşamını yitirdi. 

HALEPÇE KATLİAMI NEDİR?

Halepçe Katliamı, İran-Irak Savaşı sırasında yaşanmıştır.

1986-1988 yıllarında Saddam Hüseyin'in, 1986-1988'de Irak'ın kuzeyinde yaptırdığı El-Enfal Harekâtı adlı isyanı bastırma operasyonunun bir parçası olan Halepçe katliamında kente zehirli gaz saldırısı gerçekleştirilmiştir.

HALEPÇE KATLİAMI NE ZAMAN OLDU?

Saddam Hüseyin, İran ordusunun ilerleyişini durdurmak amacıyla Irak Ordusunun Kuzey Cephesi Komutanı olan Korgeneral Ali Hasan al-Majid al-Tikriti'ye zehirli gaz bombaları kullanması talimatını verdi.

Olay 16 Mart 1988 yılında meydana geldi.

Zehirli gaz bombalarını taşıyan sekiz MiG-23 uçağından Halepçe kasabasına bombardıman düzenlendi.

HALEPÇE KATLİAMI'NDA KAÇ KİŞİ ÖLDÜ?

Olayda 5 bin kadar kişinin yaşamını yitirdiği, 7 binden fazla kişinin de yaralandığı öngörülüyordu fakat Irak Savaşı'ndan sonra bölgeye giren yabancılar tarafından bu rakamın daha da büyük olduğu belirlendi.

Birleşmiş Milletler'in yaptırdığı tıbbi incelemeler sonucunda söz konusu saldırıda saldırıda hardal gazı ile türü tespit edilememiş bir sinir gazı çeşidinin kullanıldığı belirlendi.

HALEPÇE KATLİAMI EMRİNİ KİM VERDİ?

Halepçe katliamının emri Saddam Hüseyin tarafından Irak Ordusunun Kuzey Cephesi Komutanı olan Korgeneral Ali Hasan al-Majid al-Tikriti'ye İran ordusunun ilerleyişini durdurmak için verilmiştir.

Halepçe katliamı sonucu 3 bin 200 ila 5 bin arasında kişi yaşamını yitirdi ve 10 bin ila 7 bin arası sivil yaralandı.

Bu saldırı o bölgelerde Kürt halkına, sivil nüfusa karşı yapılmış en büyük kimyasal saldırı olarak bilinir.

Irak Yüksek Ceza Mahkemesi 1 Mart 2010 tarihinde soykırım eylemi olarak Halepçe Katliamı'nı tanıdı ve karar Kürdistan Bölgesel Hükûmeti tarafından memnuniyetle karşılandı. 

Saldırı bazı ülkelerde parlamentolar tarafından insanlığa karşı işlenmiş bir suç olarak tanımlanıp, kınandı.

Ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne bu katliamın tanınması için kanun teklifi verildi.

19 Ağustos 1988'de Irak ve İran, ateşkes anlaşmasını imzaladılar.

Irak ordusu ateşkesten 5 gün sonra Halepçe'yi geri aldı ve bu işgal esnasında 200 sakinin öldürüldüğü söylenmektedir.

Saddam Hüseyin, Halepçe Katliamı'nda Kürtlere karşı soykırım yaptığı suçlamasıyla da yargılanırken, başka bir katliam suçundan Duceyil Katliamı'nda, insanlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm edildi ve asılarak idamına karar verildi. 

Mart 2007'de Halepçe'yi ziyaret eden bir Japon heyeti Hiroşima'ya yapılan atom bombası saldırısından hasar gören Aogiri (İmparatoriçe Pavlonyası) fidesi hediye etti.

2004'te CIA'nın eski Orta Doğu'dan sorumlu yüksek araştırmacısı ve 1988-2000 arasında Amerika Kara Harp Okulu öğretim üyesi görevinde bulunmuş olan Prof. Stephen Pelletier tarafından hazırlanan ve söz konusu zehirli silahların İran'a ait olduğunu gösteren rapor açıklandı.

FOTOĞRAF: HALEPÇE SOYKIRIM ANITI

Konu ile ilgili filmler:

1-) Kara Tahta, İranlı yönetmen Samira Mahmelbaf'ın 2000 yapımı ikinci uzun metrajlı filmidir. İran, İtalya ve Japonya ortak yapımıdır. Filmin 20 yaşındaki yönetmeni Samira Mahmelbaf, senaryosunu babası Muhsin Mahmelbaf ile birlikte yazdı.

Film, 1988'de İran-Irak Savaşı sırasında Saddam Hüseyin'in Halepçe'ye kimyasal bomba saldırısı düzenlemesinin ardından, sınırda yaşam mücadelesi veren bir grup Kürt mülteci üzerinde yoğunlaşıyor. İran Kürdistanı'nın dağlık kesimlerinde, sırtlarında kara tahtalar taşıyan ve kendilerine öğrenci arayan bir grup seyyar öğretmeni konu etmektedir. Diyalogların çoğu Kürtçe olan filmde çoğunlukla profesyonel olmayan oyuncular rol aldı.

2000 Cannes Film Festivali'nde Jüri Özel Ödülü'ne layık görüldü.

2-) Kaplumbağalar da Uçar, Sarhoş Atlar Zamanı'nın da yönetmenliğini yapan Bahman Gobadi'nin 2004'te çektiği filmi.

Irak Savaşı'ndan sonra çekilen ilk Irak filmi (İran ve Fransa ile ortak yapımı) olup çekim esnasında Amerikan işgal kuvvetlerinin de desteğini aldı.

Berlin Uluslararası Film Festivali En iyi istikbali ve barış film ödülü (2005) başta olmak üzere birçok ödülleri aldı. 2006'da İran en iyi yabancı film dalında adaylık gösterildi.