3. Havalimanı inşaatı ya da çağdaş köleler

PİRAMİTLERDEN GÜNÜMÜZE

İlk Mısır piramidinin yapılışına MÖ 2551’de başlandığı kabul edildiğine göre, aradan 4500 yıldan çok zaman geçmiş. Çin Seddi piramitlere göre çok daha genç, MÖ 3. yüzyılda yapılmış. O da aşağı yukarı 2300’lü yaşlarında. Bu dev yapıların inşa edilmelerinde kaç emekçi - köle çalıştırıldığını, çalışma sürelerinin ne olduğunu, ne gibi haklara sahip olduklarını ve bu çalışmalar sırasında kaç emekçi-kölenin yaşamını yitirdiğini bilemiyoruz. Fakat bu haklar herhalde bir dolap beygirinin sahip olduğu haktan daha fazlası değildi ve herhalde yüzlerce bile değil binlerce can kaybından söz edilebilir. O günlerden bugünlere çok zaman geçti. İnsan ve işçi hakları konusunda kuşkusuz büyük ilerlemeler gerçekleşti. Fakat örneğin, çöp konteynırlarından çıkardıkları karton, kâğıt ve plastik atıklarını yüklenmiş ve durmaksızın akan trafiğin bir parçası olarak kimi kez yağmur altında sırılsıklam geçen çağdaş köleleri gördüğümde, o günlerden bugünlere pek de fazla bir şey değişmemiş olduğunu düşünüyorum...

İSİG (İş Sağlığı ve İş Güvenliği) Meclisi’nin raporuna göre, 2018 yılında 11 ayda 1797 işçi çalışırken yaşamını yitirmiş. Bu korkunç sayının aynı süre içinde piramit ya da Çin Seddi yapımındaki olası ölümlerden daha az olabileceğini düşünmüyorum... Tabii daha çok değilse...Yapımına başlandığı Mayıs 2015’ten beri 3. Havalimanı inşaatı sırasındaki işçi ölümleri konusunda söylentiler gündemden düşmedi. 16 Şubat 2018 tarihli Cumhuriyet’te Mehmet Kızmaz imzasıyla yer alan bir haberde, başlangıcından bugüne bu inşaatta 400 işçinin yaşamını yitirdiği iddiasından söz ediliyordu...Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yaptığı açıklamada bu sayıyı 27 olarak verdi. İlgili sendika yöneticileri, toplam kayıtlı işçi sayısı 31 bin olan bu şantiyelerden sağlıklı bilgi alınamadığı için can kaybı sayısının teyit edilemediğini, fakat iş ve can güvenliği, işçi hakları konusunda ciddi sorunlar bulunduğunu söylediler. 14 Eylül 2018’de eylem başladı. Güvenlik güçleri şantiye alanına girerek biber gazıyla müdahale ettiler. Gece saatlerinde yüzlerce işçi gözaltına alınarak çevre karakollara götürüldü. 24 işçi tutuklandı, bu sayı sonraki tutuklamalarla 31’e ulaştı. 5 Aralıkta’ki duruşmada tahliye edilinceye kadar 3 aya yakın cezaevinde kaldılar. 19 Aralık Cuma günü onların temsilcileriyle gazetemizde buluştuk...

ÜÇÜNCÜ HAVALİMANI İNŞAATINDA NELER OLUYOR ya da ÇARESİZLİĞİ KULLANMAK

Temsilci arkadaşlardan birinin sözleriyle, şimdilik Papua Yeni Gine hava limanındaki gibi - resmi davet vb. nedenlerle - günde en çok beş uçağın kalktığı bu inşaatta kayıtlı - kayıtsız toplam 40 bin işçi çalışıyor. Kayıt dışı işçiler genellikle yurtdışından ve doğu - güney doğu illerimizden. İşçilerin yüzde 99’u sendikasız. Temsil yetkisi olan sendikalar Türk - İş’e bağlı Yol - İş ve DİSK’e bağlı Dev Yapı - İş. Yanı sıra da 5 firmadan oluşan girişim grubu, kısaltılmış adıyla İGA (İstanbul Grand Airport), Yen Yol adıyla bir sendika kurdurmuş... Bu 5 firmayı da sıralayalım: Cengiz, Mapa, Limak, Kolin, Kalyon... Altta ise resmi sayısıyla 250, asıl sayıyla 1500 taşeron firma, şirket vb... Yani tam bir yağma alanı... Çalışmanın 2028’e kadar sürmesi planlanmış. Bu nedenle yoğun bir mesai ve zorunlu çalışma saatleri. Bir başka deyişle gece gündüz çalışılıyor... Buraya kadar olağandışı bir şey yok diyelim... Sonrasında ise sorunlar üst üste yığılıyor... Ücretlerden başlayalım... Ücretler ortalama 2500 - 3000 TL. Asgari ücret dışında elden ödenmesi gereken ve fazla mesai ücretleri aylar sonra veriliyor. Her ayın 15’inde yatırılması gereken maaşlar da zamanında ödenmiyor. Tam anlamıyla ilgili firma ya da şirketin keyfine bağlı bir uygulama. Yine şirketine göre, ayda ya da üç ayda bir hafta sonları da çalışılıyor. Kamp yerleri dağ başında... Sosyal yaşantı diye bir şey söz konusu değil. Çünkü işçi insan yerine konulmuyor... (Bunları hep, konuştuğumuz arkadaşların kendi sözcükleriyle yazıyorum.) Dört kamp yerinin şantiyeye uzaklıkları ortalama 15 km. Koğuşlarda 4 - 6 kişi kalıyor. Bu da taşeron firmaya bağlı. İstediği kadar doldurabiliyor... Çalışma sabah sekizde başladığı için 6’da kalkmak gerekiyor. Giderken ve dönerken geçen toplam dört saate yakın sürenin mesai saati sayılması talebi kabul edilmemiş... Bayram tatili ve ücreti diye bir şey söz konusu değil. Yemekler kalitesiz, hijyen konusu ve özellikle de tahtakuruları başlı başına bir sorun. Kaçak çalıştırılan göçmen işçiler ve başka kimlikle çalıştırılan 18 yaşından küçük işçiler var. İşe alırken hafta sonları da çalıştırabilmek için eve gitme sorunu olmayan gurbetçi ve özellikle de Doğulu - Güneydoğulu işçiler tercih ediliyor. Yine temsilci arkadaşlardan birinin sözleriyle, bütün bunlar “çaresizliğin kullanılması”dır...

ZAFERLE TAÇLANACAK MÜCADELE

Aralarında İnşaat İş Sendikası Genel Sekreteri Yunus Özgür, Dev Yapı İş Genel Başkanı Özgür Karabulut’un da bulunduğu temsilci arkadaşlar, iki aydan fazla hapiste kaldıktan sonra adli kontrol şartıyla serbest kaldılar. Adli kontrol bir anlamda tutukluluğun devamı demektir. Çünkü bu durumda, özellikle de iş saatleri belirsiz bir inşaat işçisinin iş bulup çalışma olanağı yoktur... Sevgili Metin Demirtaş’ın unutulmaz dizelerinden biriyle “İşsizlik, yani o en büyük hapishane” dediler... Çağdaş köleliğin hüküm sürmekte olduğundan kuşku duymadığım 3. Havalimanı dev şantiyesindeki sorunlarda düzelme var mı, olabilir mi? Papua Yeni Gine havalimanı işlevsizliği ne zamana kadar devam edecek? İnşaat söylenen tarihte tamamlanacak mı? Bunları bilemiyoruz... Çünkü karşımızda ulaşılabilir bir muhatap da bulunmuyor. Fakat sonuç ne olursa; ardında bıraktığı ölümler, kan, gözyaşı, zulüm ve sömürü unutulmayacak, bugün de yarın da sorumlularından hesap sorulmaya devam edilecektir... Emekçinin sendikalaşma, hak, özgürlük; kendisi, çocukları ve ülkenin geleceği için mücadelesinin zaferle taçlanacağından ise kimsenin kuşkusu olmamalıdır!

<haber-yatay:1180093,1179895,1180729,1181145,1182163,1182224,1183196,1183229>