Alevlerin ortasında kalan Kemerköy Termik Santralı, büyük tehdidi bir kez daha ortaya koydu

Termik santralların doğaya ve insan yaşamına ne kadar önemli bir tehdit oluşturduğu, Akdeniz ve Ege bölgelerinde büyük yıkıma neden olan orman yangınlarında bir kez daha ortaya çıktı.

Günler süren çabalara karşın alevlerin arasında kalan Muğla Milas’taki Kemerköy Termik Santralı tehlike saçıyor. Bölge sakinleri ve uzmanların yıllardır kapatılmasını istediği 30 yaş üstündeki bu iki santral, Akbelen ormanlarını da tehdit ediyor. Santrallara kömür sağlamak için maden sahasının Akbelen Ormanı’na doğru genişletilmek istendiğini söyleyen bölge sakinleri ormanda 17 Temmuz’dan beri nöbet tutuyor. İkizköy Çevre Komitesi Gönüllüsü çevre mühendisi Deniz Gümüşel de ormanda gece gündüz nöbet tutanlardan. Yangının bulundukları alana giderek yaklaştığını belirten Gümüşel, “Santral yangınla beraber tehlike saçıyor. Duyumlarımıza göre santral son ana kadar çalıştırılmış’’ dedi. İşte santral gerçeği:

İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği’nin “Özelleştirilmiş Termik Santrallar ve çevre mevzuatına uyum süreçleri” raporunda yer alan bilgilerde, santralların yeraltı sularının kirlettiği ve ormanlık alanda atıkların “vahşi” depolama yöntemi ile depolandığı belirtildi. Tüm bu olumsuz durumlara rağmen santralların çevre izni aldığına dikkat çekilen raporda, atık izni lisans süreci içerisinde 30 Aralık 2019 tarihinde depolama için Geçici Faaliyet Belgesi (GFB) alındığı vurgulandı. Ancak GFB, bir yıllık süre içerisinde atık sahasını çevre mevzuatına uygun hale getirilmediği için 30 Aralık 2020’de iptal edildi. Bakanlık 13 Ocak 2021 tarihinde tekrar GFB verdi. Rapora göre  mevcut durumda tesislerin toz filtresi ve baca gazı desülfürizasyon sistemi bulunuyor ancak bu filtrelerin verimliliği tartışma konusu. Santrallarda baca gazı azot giderim sistemi yok. Bu iki santral devletten milyonlarca lira destek ödemesi de alıyor. 

HALKA SORULSUN

Santrallara kömür sağlamak için bölgede maden ocağı işletiliyor. Bölge sakinleri maden ocağının Akbelen Ormanı’na doğru genişletilmek istendiğini belirtiyor. 17 Temmuz’da Akbelen Ormanı’na giren Orman İşletmesi ekipleri çok sayıda ağaç kesmiş, kesimi bölge sakinleri durdurmuştu. Yurttaşlar, Orman Genel Müdürlüğü’nün ormanı Yeniköy Kemerköy Elektrik A.Ş. madenine tahsisine ilişkin kararı mahkemeye taşımıştı, davalar sürüyor. Yurttaşlar, 20 gündür ormanda gece gündüz nöbet tutuyor. Yangının Akbelen Ormanı’na yaklaştığını belirten bölge sakinleri yangına karşı kendi önlemlerini almaya çalışıyor. Yurttaşlar, 740 dönümlük Akbelen Ormanı’nda kesim yapılmamasını istiyor. Bölge sakinleri, Akbelen Ormanı alanında maden işletme izni veren, 18 Kasım 2020 tarihli Tarım ve Orman Bakanı imzalı olur kararının iptal edilmesini, ruhsat alanı içindeki maden sahası genişletme projesinin ÇED’e tabi tutulmasını, santral ve madenlerin ömürlerinin uzatılması planlarının halka sorulmasını talep ediyor.

KÜL YAĞDI

Nöbetteki yurttaşlar, yangının termik santrala ulaştığı saatlerde bölgeyi terk etmedi. Sabah kül yağmuruyla uyanan yurttaşlar, gökyüzünde toz bulutu oluştuğunu söylüyor. 

SON ANA KADAR ÇALIŞTI

Gazetemize konuşan İkizköy Çevre Komitesi Gönüllüsü Deniz Gümüşel ormanda nöbet tuttuğunu belirterek şöyle konuştu: “Bu santrallar tehlike saçıyor. Duyumlarımıza göre önceki gün saat 17.00’ye kadar santral çalıştırılmış. 20.00’de de tahliye emri verilmiş. Yani işçiler son ana kadar içeride tutulmuş. Son ana kadar çalıştırılan bir termik santralın ne kadar boşaltıldığı soru işareti. Bir de santralın yapımında asbest kullanılmış olma ihtimali var. Eğer kullanıldıysa yangınla beraber çıkacak ve havaya yayılacak asbest bizler için kanser tehlikesi oluşturuyor. Santral içinde kalmış olabilecek ya da kömür stok alanında tutuşan kömürün yanması ile ortaya çok yüksek miktarda hava kirletici maddeler çıkarır. Özellikle yanma tam olmazsa çıkacak karbon monoksit, sülfür dioksit ve parçacıklı maddeler (toz) insan sağlığı için çok tehlikeli. Bu kirliliğin ne kadar yaygınlaşabileceği kömür miktarına, yangının şiddetine ve rüzgâra bağlı ama geniş bir bölgede halk bilgilendirilmeli ve sağlık önlemleri alınmalı.’’

11 SAAT SONRA SÖNDÜ

Muğla’nın Milas ilçesinde, Kurtköy Termik Santrali tüm uyarılara rağmen alevlerin ortasında kaldı. Santralın bulunduğu alanda zaman zaman patlamalar yaşandı. Alevlerin tehdit ettiği Ören ve yakınındaki yerleşimlerden kaçan yaklaşık 2 bin kişi Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na ait gemiyle Ören Marina’dan tahliye edildi. Santraldaki yangın 11 saat sonra kontrol altına alındı.

Türkevleri Mahallesi’nde etkili olan orman yangını önceki akşam Kemerköy Termik Santralı’na sıçradı. Gecenin ilerleyen saatlerinde alevlerin sardığı termik santralın bulunduğu alandan zaman zaman patlamalar ve ardından parlamalar meydana geldi. Ören, Alatepe, Kurtak, Çamlıca, Bayır, Fesleğen, Demirciler ve Karaağaç mahallelerinin tahliye edilmesi için çalışma başlatıldı. Çalışmalar kapsamında, Milli Savunma Bakanlığı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na ait 1500 kişilik çıkarma gemisi vatandaşların tahliyesi için Ören Marina’ya yanaştı. Bölgenin boşaltılması için jandarma ve zabıta ekipleri, koordineli bir şekilde vatandaşları tahliye etti. Alevlerin tehdit ettiği Ören ve yakınındaki yerleşimlerden kaçan yaklaşık 2 bin kişi Ören Marina’dan tahliye edildi. Bazı vatandaşların fenalık geçirdiği gözlendi.

Termik santraldan son olarak personel tahliye edildi. Bu arada santral yakınlarında alevlerin arasında kalan bir TOMA yandı. Santralin içindeki elektrikler kesildi ancak alevler nedeniyle elektrik hatlarında patlamalar yaşandı. Alevlerin teslim aldığı santraldaki yangına karadan sürdürülen çalışmalarının yanı sıra gece görüşlü helikopterle de havadan müdahale edildi. Müdahalelerin başarılı olmasının ardından 11 saat süren yangın, sabah saatlerinde kontrol altına alındı. 

Termik santralda incelemelerde bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Kazan dairesi, jeneratör, tribün ve şalt tesisinde yani ana ünitelerde ciddi bir sorun olmadığı belirlendi. Şu an santralın işletmeye alınması ile ilgili teknik prosedürler devam ediyor” dedi. Santralı işleten şirketten yapılan yazılı açıklamada da “Ekiplerimiz santral sahasına girmiş ve ilk gözlemlerine göre yeni bir risk unsuru tespit edilmemiştir. Kömür stok sahalarında yangının herhangi bir etkisinin olmadığı gözlemlenmiştir” denildi.