"Anlaşmadan en kazançlı çıkan Türkiye"

Haaretz gazetesinde Zvi Bar'el imzasıyla "Neden İran Türkiye'yi nükleer anlaşma için dürüst bir aracı olarak görüyor" başlığıyla yayımlanan yorumda, "Türkiye ile İran'ın anlaşmanın başarısını paylaştığı, Brezilya'nın İran'la ticaret hacmini 10 milyar dolara çıkaracak anlaşmalar yaptığı" kaydedildi.

"Yine de anlaşmadan en kazançlı çıkan Türkiye" ifadesine yer verilen yazıda, Türkiye ile İran arasındaki 10 milyar dolara ulaşan ticaret hacmine işaret edilerek, "İran'a yaptırımlar uygulanmış olsaydı bu Türk ekonomisi için olumsuz sonuçlar doğurabilir, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın partisi siyasi olarak sıkıntılarla karşı karşıya kalabilirdi" görüşü savunuldu.

"Buna karşılık, Türkiye'nin yaptırımları desteklememe kararı alsa bu kez de kendisini ABD ve Avrupa ülkeleri ile ilişkilerinde bir krizin içinde bulabileceği" öne sürülen yazıda, "ABD'nin, 'İran'ın zaman kazanmak için Türkiye'yi kullanıyor olabileceği' uyarılarına rağmen, anlaşmayı yapmak için Türkiye'nin büyük çaba gösterdiği" vurgulandı.

"İran neden Türkiye'yi dürüst bir aracı olarak seçip, BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri yerine anlaşmayı onunla yaptı" sorusu yöneltilen yazıda, "İki ülkenin arasındaki iyi ilişkiler kuşkulardan arınmış değil. Ama İran ve Türkiye'nin her ikisi de Orta Doğu'daki nüfuzlarını genişletme politikası benimsemiş durumdalar. Bu nüfuz politikası, rekabetten çok işbirliğine dayanıyor" görüşü dile getirildi.

Yazıda, "Türkiye ile İran'ın müttefiki Suriye arasındaki yakın ilişkilerin, Türkiye ve İran'ın Hamas'a karşı takındıkları benzer tutumun, Irak'taki ortak çıkarların, radikal İslami terörizmle ilgili benzer görüşlerin, Türkiye'nin AB üyeliği konusunda yaşadığı hayal kırıklığı ile birleştiğinde, şimdilik, iki ülkenin uzlaşmazlıklarını gölgede bıraktığı" öne sürüldü.

"Türkiye arabulucu olur"

"Uranyum takası anlaşmasının, bir NATO üyesi veya ABD'nin Afganistan'da da müttefiki olan Türkiye'nin konumuna herhangi bir zarar vermeksizin, İran ve Türkiye'yi stratejik müttefik haline getirdiği" ifade edilen yazıda, "ayrıca bu anlaşmanın Türkiye'nin İsrail ile ilişkilerini kesme koşuluna bağlı olmadığı" belirtildi.

Yazıda, "Eğer anlaşma, önündeki beklenen tüm engelleri aşabilirse Türkiye, 'arabulucu' olarak yeni bir konum elde edecektir. Bu konum, özellikle de İsrail-Suriye barış sürecinde olmak üzere, bölgedeki diğer uzlaşmazlıkların çözümünde de kullanılabilecektir. Ama, tüm bunların yerine, anlaşma başarısız olup, İran'a yaptırımlar da uygulansa Türkiye yine de bir anlaşmayı neredeyse başarmış bir ülke olarak hatırlanacaktır. Ancak sonrasında, yaptırımların sonuçlarıyla uğraşmak durumunda kalacaktır" yorumunda bulunuldu.

Yedioth Ahronot gazetesi de konuyla ilgili haberi, "Brezilya ve Türkiye (İran Cumhurbaşkanı Mahmud) Ahmedinejad'a İran'ın silahlanma planlarına zarar vermeyecek bir anlaşma sundu" başlığıyla verdi.

"İki ülkenin uluslararası alanda puan kazandıkları ve ABD'nin yaptırım planlarını dayanaktan yoksun bıraktıkları" ifade edilen haberde, "İsrail'in anlaşmaya şimdilik bir karşılık vermeme kararı aldığı" kaydedildi. Haberde ayrıca, "İsrail'in Türkiye ile ilişkilerin kötüye gideceğinden endişeli olduğu" belirtildi.

"İsrail yenildi"

Maariv gazetesi de "Anlaşma ve endişe" başlığı altında, İsrailli yetkililerin, "İranlıların dünyayı bir kez daha aldattığını" belirttikleri görüşlerine yer verdi.

"İsrail yenildi" ara başlığı altında, "ülkenin diplomatik çabalarının ve aralıksız baskılarının şimdilik sonuç vermediği, yaptırım kararı an meselesiyken İran'ın ortaya yeni bir kart koyduğu" belirtildi.

"İsrail'in endişeli olduğu" ifade edilen haberde, "Yine son gülen Ahmedinejad oldu" denildi.

İtalya basını

İran'ın uranyum takasıyla ilgili olarak dün Tahran'da İran, Türkiye ve Brezilya arasında sağlanan anlaşma belge, İtalyan basınında da yankı buldu.

İran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinejad, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla imzalanan belgeyle ilgili olarak La Stampa gazetesi, "İran-Brezilya-Türkiye'den nükleer anlaşma" başlığını kullandı.

Lula ve Erdoğan'a göre artık yeni yaptırımlara gerek kalmadığını kaydeden gazete, "Ama Beyaz Saray'da kuşkular sürüyor. Anlaşma, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) tarafından zenginleştirilmiş materyal karşılığında İran'ın uranyum teslim etmesini öngörüyor" ifadelerine yer verdi.

İtalya'nın en önemli ekonomi gazetesi Il Sole 24 Ore ise "İran'daki anlaşma ABD'yi ikna etmedi" başlığıyla verdiği haberde, Beyaz Saray'ın "Artık sözler yeterli değil, yeni yaptırımlar hazır" biçiminde bir tepki verdiğini belirtti.

Corriere della Sera gazetesi, "Nükleer anlaşmaya dair kuşkular var" biçiminde başlık atarken, La Repubblica "Nükleer konusunda İran'dan anlaşma duyurusu: Uranyum Türkiye'de zenginleştirilecek" başlığını kullandı.

Bu iki gazetenin haberlerinde, Tahran'da sağlanan anlaşmanın ABD ve AB nezdindeki endişeleri henüz gideremediği görüşü dile getirildi.