Avrasya Tüneli için yapılacak garanti ödemesi, tutarın 30’da biri oranında kaydedilmiş

Sayıştay; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın Avrasya Tüneli’nde verdiği geçiş garantisi kapsamında 2026 yılına kadar yapılacak toplam 963 milyon TL tutarındaki ödemeyi muhasebe kayıtlarında 31.2 milyon TL olarak geçirdiğini tespit etti. 

Sayıştay’ın TBMM’ye sunduğu Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2019 Yılı Denetim Raporu’nda kamuoyunda tartışmalara neden olan otoyol ve köprülerde geçiş garantisiyle ilgili bir skandal yer aldı. 

Avrasya Tüneli’ne ilişkin verilen garantilerin bakanlık tarafından hatalı muhasebeleştirildiği tespit edilen raporda, yap-işlet-devret modeli ile gerçekleştirilen Avrasya Tüneli ile ilgili olarak bakanlık tarafından verilen talep garantilerinin tam, doğru ve gerçeğe uygun bir şekilde muhasebe kayıtlarına alınmadığı tespit edildi.

25 MİLYON ARAÇ

Raporda, “Avrasya Tüneli projesine ilişkin Uygulama Sözleşmesi’nin ‘Garanti Edilen Araç Sayısı’ başlıklı 23. maddesinde, idarece görevli şirkete işletme döneminin ilk yılında çift yönde yıllık 25 milyon araç geçiş garantisi verildiği ve bu sayının takip eden yıllarda yüzde 0.5 artış katsayısı ile hesaplanacağı düzenlenmiştir” denildi. 

Sayıştay raporunda; kamu özel işbirliği modeline ilişkin sözleşmelerin muhasebe edilmesinde kamu idaresince ödenmesi tahmin edilen hesaplamaların yer alması gerektiği vurgulandı. 

Buna göre bakanlık tarafından Avrasya Tüneli projesi kapsamında verilen talep garantilerinden ödenmesi muhtemel olan hesaplanmış tutarların her yılın sonunda yapılması gerektiğine işaret edilen raporda, bakanlığın mali tablolarında “Verilen Garantiler Hesabı” başlığında kayıtlı olan tutarların 31 milyon 27 bin TL olarak görüldüğüne dikkat çekildi.

TUTAR 963 MİLYON TL

Sayıştay raporunda, Ulaştırma Bakanlığı tarafından Avrasya Tüneli’ne ilişkin muhasebe kayıtlarına esas teşkil etmek üzere hazırlanan kamu özel işbirliği projelerine ilişkin bildirim formunda yer alan tahminin mali kayıtlara ise yansımadığı belirtildi. 

Raporda, “Bildirim formunda yer alan tahminlerde 2026 yılından itibaren garanti edilen araç sayısına ulaşılacağı ve 2019-2025 dönemi için toplam 963 milyon 167 bin 225 TL garanti ödemesinin yapılacağı öngörüldüğü halde söz konusu tahminlerin muhasebe kayıtlarına alınmadığı görülmüştür” tespiti yer aldı. 

Başka bir deyişle bakanlık, 963 milyon TL olan garanti ödemesini mali kayıtlara 32 milyon TL olarak geçirdi. Söz konusu yanlışlığın düzeltilmesini talep eden Sayıştay ayrıca tünelden kaçak geçişlerle ilgili sorumluluğu yerine getirmeyen bakanlığın, 2019 yılında 10 milyon TL’nin üzerinde ek garanti ödemesi yaptığını da belirledi.

'TAKKE DÜŞTÜ KEL GÖRÜNDÜ'

Enerji ve alt yapı projelerinden sorumlu CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, Ulaştırma Bakanlığı'nın Avrasya Tüneli'ne ilişkin verilen gelir garantilerinin boyutunu saklama girişiminde bulunduğuna dikkat çekti. Gelir garantilerinin her yıl yeniden incelenerek kamuya getireceği yükün mevzuat gereği hesaplanması gerektiğini kaydeden CHP'li Akın, "Ulaştırma Bakanlığı söz konusu muhasebe güncellemesini 2019’da değil de Mayıs 2020’de yapınca takke düşmüş kel görünmüştür. Avrasya Tüneli için verilen gelir garantisi kapsamında 2025 sonuna kadar hazinenin yapacağı ödemenin 963 milyon TL olarak Bakanlık tarafından tahmin edildiği ortaya çıkmıştır" değerlendirmesinde bulundu.

'HANİ KAMUYA YÜKLENMEYECEKTİ'

Ulaştırma Bakanlığı'nın 2018 yılında da benzer bir girişimde bulunduğunu kaydeden Akın, "2017-2018’de ödenmiş olan 278 milyon TL garanti ödemesine 2019-2025 dönemi için yapılan 963 milyon TL garanti ödemesi de eklenince; KÖİ modeli ile yapılan ulaştırma projelerinde verilen garantiyi en çok karşılayan proje olan Avrasya Tüneli’nin bile kamuya ekstradan 1,25 milyar TL maliyet getireceği ortaya çıkmaktadır. Hani, KÖİ’lerdeki temel vaat kamuya maliyetin yüklenmemesiydi?" diye konuştu.