Borç!

Bugüne kadar yazılmış tüm ekonomi kitapları aynı dersi anlatır: Para, zahmetli ve karmaşık takas sistemine çare olarak yaratılmış, böylece insanlar mallarını yüklenip durmak külfetinden kurtulmuştur.

Gelgelelim bu tarih yorumunda küçük bir kusur vardır: Bugüne kadar bu teoriyi destekleyen herhangi bir veri bulunamamıştır.

Akademisyen, aktivist, antropolog ve düşünür David Graeber, Borç’ta; sorgulamadan kabul ettiğimiz bu fikirleri ustalıkla tersine çeviriyor:

Tarıma dayalı ilk toplumların ortaya çıkışına kadar, yani madeni ya da kâğıt paranın icadından çok daha önce, insanlar gelişkin bir kredi sistemiyle yaşayıp mallarını bu yolla değiş tokuş ediyorlardı.

O dönemden beri, dünya genelinde borç ve borç affı politik tartışmaların ana konusunu teşkil etti.

Öyle ki antik döneme ait hukuksal ve dini belli başlı eserlerin lisanını ve kavramlarını, kökü geçmişe uzanan bu borç tartışmaları şekillendirmiş, dahası, ahlaki ve felsefi temel değerlere de son biçimini vermiştir.

Öte yandan sayısız halk hareketini de tetikledi. Graeber, halklar olarak bugün hâlâ aynı savaşın pençesinde kıvrandığımızı gösteriyor.

Borç: İlk 5.000 Yıl / David Graeber / Çeviren: Muammer Pehlivan / Everest Yayınları / 548 s.