Borç korkusu sararken gözler Merkez Bankası'nda

ABD-Türkiye gerginliği sonrası dolar kuru dün de 7’ye yakın dalgalanmayı sürdürdü. TL cuma günü 2001 krizinden bu yana dolar karşısında en sert günlük düşüşünü yaşamıştı. Pazar gecesi gelen son rekordan sonra, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak kurlardaki yükselişi kontrol altına almak için aksiyon planı hazırladıklarını söyledi. Gece yarısından itibaren ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Merkez Bankası’ndan (TCMC) beklenen adımlar arka arkaya gelmeye başladı. Ancak bu adımlara rağmen piyasalarda baskı devam etti.

Asya seansında 7.24 seviyesine yükselen dolar/TL, Albayrak’ın açıklaması sonrası 7’nin hafif altına inse de BDDK ve TCMB’nin tüm adımlarına karşın 7’ye yakın hareketini sürdürdü. Güne 6.75 seviyelerinden başlayan dolar/TL, akşam saatlerinde 7 civarına geldi. Gün içi en yüksek seviye 7.24, en düşük seviye ise 6.40 oldu.

Ekonomistlere göre adımlar yeterli değil. BlueBay Asset Management stratejisti Tim Ash bir planın ortaya konmasının ve sermaye kontrollerinden bahsedilmemesinin olumlu olduğunu, ancak piyasalarda kredibilitenin yeniden sağlanabilmesi için TCMB’nin kuvvetli bir faiz artışı yapması gerektiğini ifade etti.

Bankacılık endeksi ise borç endişelerine paralel sert düşüşler kaydetti. Gün içinde yüzde 12’nin üzerinde düşen endeks, yüzde 9.78 düşüşle kapandı.  İş Bankası hisseleri yüzde 9.75, Yapı Kredi yüzde 13.02, Akbank yüzde 8.2 geriledi. Borsa İstanbul da yüzde 2.38 düşüşle kapandı.
Dolar/TL bir ara Rahip Brunson’n serbest bırakılacağı yönündeki tweet ile 7 civarından hızlı bir şekilde 6.65’li seviyelere kadar gerilese de sonrasında tekrar yükseldi. ABD Ankara Büyükelçiliği Rahip Brunson konusunda açıklamada bulunmadığını duyurdu.

Öte yandan sepet bazında TL de 7.6170 ile gün içinde tarihi zirveyi gördü. Avro 8.2113 TL’ye kadar çıktı. TL, 7 civarında iken dolar karşısında günlük değer kaybı yüzde 8.7 olurken, görülen tarihi zirve itibarıyla yılbaşından bu yana kayıp ise yüzde 47.5 oldu. Tahvil piyasasında gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi de tarihi zirve olan yüzde 22.30’a yükseldi. Yeni iki yıllık gösterge tahvilin ilk ihracında bileşik faiz, son bir ayda 400 baz puan artışla yüzde 24.28 oldu.

Yurtdışı etkilendi

Türkiye’nin beş yıllık kredi iflas takası (CDS) primi dolar/TL’nin yeni tarihi zirveyi görmesiyle 500 baz puanı aşarak 2008 finansal krizinden bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Türkiye ile ABD’nin devlet tahvilleri arasındaki getiri farkı Nijerya, Gana, Angola ve Irak’ı da geçerek 556 baz puana çıktı. Türkiye’deki sorunun başka ülkelere sıçrayacağı kaygıları Arjantin ve Güney Afrika’nın da CDS’lerinin yükselmesine yol açtı. Arjantin’in CDS’leri 44 baz puan artışla 603, G. Afrika 23 puan artışla 229 baz puana çıktı.

Yurdışına olan borçlar nedeniyle Avrupa borsalarında cuma gerçekleşen düşüşler sürdü. İngiliz FTSE 100 yüzde 0.24, Alman DAX 0.42, İtalya borsası yüzde 0.43, İspanya yüzde 0.67, Avrupa’da önde gelen 600 şirketi izleyen STOXX600 ise yüzde 0.17 geriledi.

İlk alacaklı İngiltere

Türkiye’de özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunda ilk sırayı 30.3 milyar dolarla İngiltere aldı. Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, alacaklı ülkeler arasında Almanya 22.1 milyar dolarla ikinci, ABD 20.1 milyar dolarla üçüncü sırada bulunuyor. Avrupa ülkelerine özelin toplam uzun vadeli kredi borcu 110.9 milyar doları bulurken, Amerika kıtası için bu rakam 26, Asya kıtası için

43 milyar dolar oldu.

Bahreyn, 11 milyar dolarla listede üst sıralarda yer alırken, Çin için rakam 4.4 milyar dolar olarak kaydedildi.